Bijzondere beroepen: schaapsherder Wilfried Buitink van Hoog Buurlo

Pasen nadert. Vandaar dat Jaap van Amersfoort voor zijn rubriek ‘bijzondere beroepen’ een kijkje neemt bij een lentebode, de schaapsherder van Hoog Buurlo: Wilfried Buitink.

Ik meld mij volgens afspraak vroeg in de ochtend bij de schaapskooi van Staatsbosbeheer in Hoog Buurlo. Best een bekende plek voor een Apeldoorner die van wandelen en fietsen houdt en die in het voorbij gaan altijd even de schaapskooi aandoet en dan een vluchtige blik van bekoring werpt op de schaapskudde. Vandaag wil ik echter meer te weten komen over de kudde en zijn hoeders: Wilfried Buitink, de schaapsherder en Ben de hoederhond. Tegelijk met mij arriveren de onontbeerlijke vrijwilligers van de woensdagochtend. Samen drinken we gezellig koffie. Nadat de vrijwilligers zijn geïnstrueerd vertrek ik samen met Wilfried, Ben en de kudde. De schapen blijken de stem van Wilfried zeer goed te herkennen. Een korte kreet “kom” is voldoende om de kudde in beweging te zetten. Later bij het oversteken van de Hoog Buurloseweg zal die kreet ook voldoende blijken te zijn om alle schapen veilig aan de overkant te krijgen. En Ben is steeds druk doende om de dieren bij elkaar te houden.

Was het een jongensdroom om schaapsherder te willen worden?

,,Ik ben geboren in de wijk Orden in Apeldoorn. Eigenlijk wilde ik als kind boer worden. De landbouwschool was echter geen haalbare kaart en naar de bosbouwschool was een te grote stap terug. Het werd dan ook de MTS Elektrotechniek. Eerst heb ik als servicemonteur gewerkt. Daarna als praktijkbegeleider met mensen met een functionele beperking. Als hobby heb ik destijds paarden en schapen gehouden. Dat was zeven jaar geleden een mooi opstapje naar mijn huidige baan. Ik woon nu samen met mijn vrouw en tweejarige zoon in de boerderij bij de schaapskooi.”

Hoe ontstaat een schaapskudde en hoe is de gewenste samenstelling?

,,Het is bekend dat schaapskuddes al vanaf het jaar 1200 op de Veluwe voorkomen. De dieren waren meestal eigendom van de landeigenaar. Als een soort van bijverdienste hielden de herders soms wel eigen geiten voor de melk. De geiten leerden de schapen ook dat de struiken en kleine boompjes uitstekend eetbaar zijn. Gemiddeld nemen schapen per dag ongeveer 4 kilo voedsel tot zich. De kuddes waren van belang voor de wolproductie, voor de mest en om het verschralen van de hei tegen te gaan. Echter rond 1850 werd de kunstmest uitgevonden. Het belang van de mestproductie werd toen aanzienlijk minder. De kudde in Hoog Buurlo bestaat uit 150 volwassen schapen en 120 lammeren. Zodra de lammeren 6-8 weken oud zijn, kunnen ze met de kudde mee. Met de hulp van een drijfhond leren de lammeren vooraf de volwassen schapen te volgen in de kudde en dus de moeders te gehoorzamen. Vanaf april trekt de kudde er 3-4 uur per dag op uit. Later in het seizoen wordt dat opgebouwd tot 7 uur per dag. In de maand september volgt dan de selectie op basis van het eetgedrag, de manier van lopen en de mate van baren.”

Meestal zie je witte schapen, maar geen zwarte schapen in een kudde. Heeft dat iets met de mythe van de zwarte schapen in de familie te maken?

,,Witte schapen zijn nu eenmaal veel gewilder. De witte wol kan bovendien makkelijker gekleurd worden. Toch hebben we twee zwarte schapen in de kudde. Het verhaal daar achter is dat loslopende honden dan denken en vroeger ook wolven dat om een hond gaat of ging.”

Over loslopende honden gesproken, heeft de kudde daar last van?

,,Ja. Helaas komt het toch steeds vaker voor dat honden niet aangelijnd zijn. Dat zorgt voor enorme onrust in de kudde. Enerzijds willen de schapen dan vluchten voor de vreemde hond en anderzijds doet de hoed-hond van de kudde zijn best om de kudde bij elkaar te houden. De tweestrijd die dan volgt is erg vervelend en zorgt voor ontrust.”

Waarom hangen er takken in de schaapskooi?

,,Dat zijn hulsttakken. De overlevering zegt dat deze takken kunnen voorkomen dat de lammeren als gevolg van het zuigen zere bekjes krijgen.”

Wat voor een soort hond is Ben?

,,Ben is een Altdeutsche Hutehund. Vroeger werden ook herdershonden gebruikt. Echter door de jaren heen hebben deze honden deze specialiteit afgeleerd. Inmiddels is er een groep in ons land die deze honden weer aan het scholen is. Ook de Border Collie is een soort die veel gebruikt wordt.”

Ik neem hartelijk afscheid van Wilfried. Ik laat hem alleen met zijn hond en de kudde. Ik weet en voel dat hij dat nodig heeft. Een man die veel over de natuur leest en geïnteresseerd is in de diepere roerselen van onze ziel, maar zeker niet zweverig is. Een man die geen kranten leest maar wel via zijn vrijwilligers enigszins op de hoogte blijft. Een man die niet naar de gebruikelijke zenders op tv kijkt maar zelf zijn aanbod daarop bepaalt. Een man die niet aan politiek doet maar wel stemt en maatschappelijk bezig is. Een gedreven mens. Met een passie.