Economische vrijheid?

Soms blijven opmerkingen die je hoort bij je hangen. Het overkwam mij vorige week donderdag. Ik zat in een PMA-vergadering waarin werd gesproken over vrije sluitingstijden voor de horeca, speciaal de cafés. Dat is zo’n onderwerp dat regelmatig terugkomt in de discussie. Belangrijkste argument is dat uitgaand publiek behoefte heeft aan nog later naar huis gaan. Niet aan meer uren in het café (dan zou je ook vroeger kunnen komen), maar vooral aan later naar huis gaan.

Daarom waren de horecaondernemers ook niet enthousiast. Hun standpunt werd helder verwoord: langere openingstijden betekenen meer kosten zonder extra omzet. In dat verband werd de opmerking gemaakt waarmee ik dit stukje begon. De opmerking was dat het niet het standpunt van de ondernemers was, wat bepalend moest zijn voor het besluit. Ter vergelijking werd aangevoerd dat het met de openingsuren voor winkels (denk aan de zondagssupers) ook niet van de winkeliers afhing. Die opmerking bleef bij mij hangen.

Behoefte van publiek? Niet bekend
Toen de discussie enkele jaren geleden werd gevoerd, was het argument dat ondernemers zelf moesten bepalen wanneer ze hun zaak openen. Blijkbaar bestaat bij sommigen de bereidheid een winkel te dwingen open te zijn, omdat er consumenten zijn die dat graag willen. Dat die winkels of cafés daarmee niets opschieten, maakt niet uit. Dat zaken kapot gaan omdat de opbrengsten niet met de kosten meegroeien, maakt niet uit. Of het publiek er echt behoefte aan heeft, is niet bekend. Laat maar blijken hoe groot die behoefte is.

Bevorderen van grote ondernemers ten koste van kleine
Hier komt een bepaald mens- en maatschappijbeeld naar voren. Het lijkt aantrekkelijk: laat iedereen vooral zelf weten wat hij of zij doet. De gevolgen voor de samenleving als geheel komen niet in beeld. Wanneer een deel van de bedrijven het niet overleeft, is dat een gegeven waar de overheid zich buiten kan houden. Toch zal het duidelijk zijn dat vermindering van de concurrentie, niet in het belang van consumenten is. We bevorderen door deze vrijheid het overleven en groeien van grotere bedrijven ten koste van kleinere. Deze concentratie van winst en vermogen, werd in de 19^e eeuw beschreven door Karl Marx. Latere communisten in de Sovjet Unie, Oost Europa China en Noord Korea hebben zich op hem beroepen of doen dit nog. We zien nu dat deze concentratie niet beperkt wordt door de markt, maar juist bevorderd. Marx wordt weer actueel, terwijl we na de val van de Berlijnse Muur dachten dat hij vergeten kon worden. Geschiedenis blijft boeiend, net als politiek trouwens.

Roelof Veen, raadslid ChristenUnie