2011 en het ambivalente zelf

De burger moet meer eigen verantwoordelijkheid nemen. Dit lijkt de overkoepelende conclusie te zijn wanneer je de nieuwjaarstoespraken van burgemeesters door het hele land naast elkaar legt. De Wassenaarse burgemeester Jan Hoekema zei: “er is een andere houding van de burger nodig die moet gaan beseffen dat de gemeente niet de grote geluksbrenger en het duizenddingendoekje is”. Soortgelijke uitspraken zijn ook gedaan in de rest van het land, zo ook in Apeldoorn. Onze burgemeester de Graaf constateerde een “een ambivalente houding bij burgers: in het algemeen roepen zij: ‘laat ons met rust’, maar als een individuele burger in de problemen komt, dan verwacht men opeens van alles van de overheid en slaat die houding om”.

Deze uitspraken worden niet zomaar gedaan, maar komen voort uit de bezuinigingen die gemaakt moeten worden en uit de kerntakendiscussie. De overheid bevindt zich niet langer in de luxepositie waarin ze al het beleid kan betalen en bepalen. De handreiking naar de burger, naar jou en mij, is een noodzakelijke handreiking. De overheid kan het niet langer zelf, maar heeft ons nodig. In deze zin is er ook sprake van een ambivalente houding bij de overheid; het is immers vooral in economisch slechtere tijden dat er allerlei verwachtingen worden gesteld aan burgers.

Ambivalentie; tegenstrijdige gevoelens en verwachtingen… Valt daar aan te ontkomen? De apostel Paulus schrijft in de brief aan de Romeinen daar heel duidelijk over. We willen soms dingen die we niet doen en we doen dingen die we niet willen. Dat ligt in de aard van de mens. Wanneer we eerlijk over onszelf zijn valt dit ook niet te ontkennen. We willen graag dat de gemeente rechtvaardig is en dat de zwakkeren in Apeldoorn worden ontzien. Maar wat doen we hier werkelijk zelf aan? Of het voorbeeld dat Roelof aanhaalde in zijn vorige wisselblog: wij kiezen om boodschappen te doen in een grote supermarkt, omdat daar veel keuze is. Vervolgens verdwijnt de buurtwinkel en daarover zijn we dan boos.

Bezuiniging leidt tot bezinning. Het is goed om kritisch in de gaten te houden welke keuzes er gemaakt worden door het bestuur. Maar dit ontslaat ons niet van de verantwoordelijkheid om ook in 2011 weer kritisch te kijken naar het ambivalente zelf.

Alex van Wijhe, fractievertegenwoordiger ChristenUnie