Vissersstoeltje: dunne grens tussen maatschappelijk geslaagd en mislukt

(Geïnterviewde is dominee)

,,Je moet wel eerst vertrouwen winnen en dan ontdek je de mens achter de junk, de dakloze of de heroïneprostituee. Die les die je leert in zo’n gebruikersruimte is dat die rafelkant een hele scherpe antenne heeft voor authenticiteit.

Als predikant ben ik afgestudeerd bij de Protestantse Theologische Universiteit in Utrecht. Daar hoort ook een stageperiode bij. Meestal is zo’n stageperiode in een verpleeghuis of iets soortgelijks. Ik kreeg de kans om bij dominee Hans Visser, van de Pauluskerk te Rotterdam, af te studeren. Het was begin jaren negentig, de tijd van perron Nul. Ik heb daar een goede tijd gehad in de oude Pauluskerk. Die kerk is nu afgebroken en er is, ook vlak bij het station, een nieuw gebouw gekomen. Mijn maatschappelijke inspiratie en idealen zijn overduidelijk gevormd tijdens deze periode.
In de oude kerk gebeurde van alles: opvang vluchtelingen, maaltijden, spreekuren, noem maar op. Ik heb daar van alles gedaan maar ik heb vooral gewerkt onderin de kelder, de bunker, de gedoogruimte. Dat is echt een heftige plek, het is de rauwe kant met alles wat er bij hoort. Het was een gebruikersruimte waar men ook de spuiten kon omruilen.

Ik kom zelf uit een veilige academische omgeving en dan kom je als Achterhoekse jongen in Rotterdam, in de meest rauwe kant van de samenleving van de stad, en die kant is echt ongelofelijk rauw. Het is de onderkant en het is afschuwelijk te zien hoe mensen daar leven en overleven. Wat ik nog steeds meedraag is het besef hoe dun de grens is tussen maatschappelijk geslaagd en maatschappelijk mislukt. Je hoeft maar een paar afslagen te missen en je zit daar. Je hoort ook waar ze vandaan zijn gekomen voordat men daar terecht kwam. De mensen daar hadden vaak een baan en waren getrouwd maar ze misten twee afslagen. Het is mij altijd bijgebleven dat het zomaar kan gebeuren in een leven van een mens. Dominee Visser nam mij voor de eerste keer mee naar de keet op perron Nul en zei: pas goed op jezelf. En, inderdaad, er zijn wel eens heel penibele situaties geweest. Je hebt daar trouwens warme gesprekken. Je moet wel eerst vertrouwen winnen en dan ontdek je de mens achter de junk, de dakloze of de heroïneprostituee.

Die les die je leert in zo’n kelder is dat die rafelkant een hele scherpe antenne heeft voor authenticiteit. Ben jij wel echt? Als je dat niet bent dan heb je er niets te zoeken. Aan dominee Hans Visser heb ik veel gehad, hij was hun woordvoerder, hun pleitbezorger, hij kwam voor ze op. Hij had ontzettend veel energie, hij nam ontzettend veel hooi op zijn vork. Het was een eigenheimer, schuwde de confrontatie niet, maar altijd met de goede intentie. Hij wilde een stem geven aan die mensen die op alle mogelijke manieren in de verdrukking zaten. Van hem ging veel inspiratie uit naar de vrijwilligers. Daar gewerkt te hebben maakt ook dat je een bepaalde bril krijgt waarmee je naar de samenleving kijkt. Ik ben daar wel heel gevoelig voor, hoe de verschillen zijn tussen arm en rijk en tussen hoog en laag. Ik wou hierin verder, maar er moet wel een plek zijn, en die plek was er niet, dus toen maar gewoon predikant. Ik ben trouwens ook op dat onderwerp afgestudeerd, mijn scriptie ging daar over. Ik heb daar een goede tijd gehad in de Pauluskerk.

Hier in Apeldoorn is mijn vierde plek als predikant. Hiervoor werkte ik in een dorp in Brabant. Mooi werk, maar, heel sentimenteel, we misten toch Gelderland. Als import kom je er niet echt tussen in zo’n Brabants dorp, ik heb er dus niet echt kunnen aarden. Ik heb hier in Apeldoorn gesolliciteerd en ben dus aangenomen in een parttime functie, theoretisch 20 uur in de week. Wat mij hier in de Maten aantrok was het oecumenische karakter, dat is heel belangrijk voor mij. Het is hier een grote wijk in een grote gemeente, met een stedelijke problematiek. Het was wel schakelen om een plek te vinden, dat kost tijd. Toen ik hier pas woonde was er een interview en je moet eens weten hoe snel men dan aan de telefoon hangt. In no time had ik dingen waaruit ik kon kiezen. Een aantal dingen heb ik nu afgestoten, er is geen tijd meer voor omdat ik een paar jaar geleden een opleiding ben begonnen tot geestelijk begeleider. Voorheen was ik onder meer actief bij citypastoraat De Herberg en Stichting Naasten. Deze stichting bekommert zich om ex-gedetineerden. Al met al kan ik hier als dominee wel mijn ei kwijt.