Martijn over…auto’s en kiezen

Er wordt een boekje in mijn handen gelegd. Harde kaft, zachte man. ,,De titel deed me aan jou denken”, speecht hij. ,,Ik weet niet waar het over gaat, maar het voelde passend.” De rest lacht. De titel probeer ik snel te verwerken. Net zoals alle anderen hebben gedaan. Zij lachen al. Ik probeer me te bedenken wat er zo grappig is aan die titel. Waarom het iemand aan mij doet denken. Ongemakkelijk lach ik mee. Dat is wat je hoort te doen. Als je het niet snapt.

Dit is mijn afscheidsborrel. Het boek mijn afscheidscadeau. Mooi afscheid…

Nu, 7 jaar later, snap ik precies waar het op sloeg. Had ik nu een boekje moeten kopen voor mij indertijd dan was dit boekje me ook opgevallen. Het ging over de moeite van het keuzes moeten maken. Nog meer, misschien, over het niet wíllen van keuzes moeten maken. Het enge vind ik niet dat ik het begrijp, maar dat ik tegenwoordig het boekje nog aan zoveel meer mensen zou kunnen geven. Misschien dat zij het ook niet begrijpen. Net als ik toen.

De auto rijdt in volle vaart de motorrijder aan. De motor verandert van koers. De rijder glijdt het beeld uit. Geen idee wat er van ze overblijft. Gelukkig is het een animatie. Er is niemand gewond. Niet in dit filmpje, in ieder geval. Het gaat over zelfrijdende auto’s en de ethische beslissingen die ze op een dag zullen moeten maken. In dit scenario tussen een botsing met een auto of een motorrijder. De omstandigheden maken elke andere optie onmogelijk. Patrick Lin stelt dat we een keuze moeten maken: wat zou ethisch verantwoord zijn?

Een bijna onmogelijk te beantwoorden vraag. Niet in de eerste plaats omdat mensen niet gemaakt lijken te zijn om ethische dilemma’s definitief te beantwoorden. Zo blijkt volgens onderzoek van de Universiteit van Toulouse dat consumenten de verkoop van utilitarische autonome auto’s, auto’s die in rampscenario’s zullen kiezen voor de oplossing die onder aan de streep de minste schade aan het algemene nut toebrengen, toejuichen voor andere mensen maar dat ze zelf een autonome auto willen die ten allen tijden de bestuurder en passagiers van de auto beschermt. Een klassiek gevalletje ‘ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken’.

Een nog erger dilemma biedt het filmpje iets later, zonder het zelf door te hebben, aan: het rijden van autonome auto’s vermindert de onproductieve rijtijd. In beeld krijgen we rijen auto’s te zien waarin de bestuurders zich niet bezig houden met ethische beslissingen, hun eindbestemming, de route of de omgeving. Nee, ze zitten allemaal op hun telefoon. En dat is wat we nog meer nodig hebben. Nog meer tijd om niet om ons heen te kijken, maar in onze telefoon te zitten. Elke lege ruimte in ons hoofd gevuld met wat er dan ook maar op je feed voorbij komt. Als je maar niet zelf hoeft te kiezen. Zelf kiezen waar je heen gaat, waar je naar kijkt, wat de rest van de dag je brengt. Kies niet zelf. Een computer doet het wel voor je.

Drie jaar nadat ik het boekje als afscheidscadeau kreeg vind ik het terug achterin mijn boekenkast. Ik ben wat aan het opruimen. Ik zit overspannen thuis. Veel anders heb ik niet te doen. ‘De Dronkemanswandeling’. Ik lees de titel en bedenk me dat iemand dit aan mij deed denken. Ineens begrijp ik zo helder wat hij bedoelde. Ik stamel en slenter door het leven. Van links naar rechts. De richting die ik ga. De keuzes die ik maak. Ze zijn allemaal niet van mij. Ik ga maar gewoon.

Daar, zittend op de grond, maak ik een keuze (misschien wel mijn eerste): ik ga zelf kiezen. Wat er voor me ligt. Wat de toekomst brengt.