Icoon John Cleese krijgt ook Orpheus plat

Dat de werkelijkheid nog gekker kan zijn dan zelfs John Cleese voor mogelijk heeft kúnnen houden blijkt uit een filmpje aan het begin van zijn show ’Last time you see me before I die’. Op het door hem geplaatste beeldscherm verschijnt een filmpje van een flappen tappende dame. Naar zijn zeggen is het zijn ex die hem weer eens aan het kaalplukken is. En met zoveel zelfspot (had ‘ie maar niet met haar moeten trouwen) verklaart de hogepriester van de absurde humor de uitverkochte zaal zijn aanwezigheid op het podium. De bijna tachtigjarige moet wel, hij kan vanwege de alimentatie niet anders.

Een alleraardigste manier om het publiek meteen mee te nemen in zijn verhaal. Een boeiende story met een container aan anekdotes die nog jarenlang passen in het gelikte format van zijn show waarmee hij de aardbol over vliegt. Hij hoeft de boel met een paar actuele beelden maar eventjes op te leuken en alles is weer fris en fruitig. Bijna net zo vief is de humorist zelf, een reeks mislukte huwelijken en een verloren rechtszaak over royalties ten spijt.

Natuurlijk knaagt de tand des tijds wat aan het icoon. Cleese heeft de neiging tot mompelen en ook zijn dictie laat wat te wensen over. Zeker als hij met accentjes werkt moet je soms alle zeilen bijzetten om de clou van de grap niet te missen. Maar wat geeft dat? Helemaal niks, want we hebben het wel over John Cleese die op een wat verloren vrijdagavond toch maar eventjes Apeldoorn (of all places) aandoet.

Inkomsten

Cleese komt wel vaker met zijn show in ons land. Nederland heeft als een van de eerste niet-Engelstalige landen zijn humor en die van zijn beroemde maten van Monty Python omarmd. In de hele westerse wereld is hij een fenomeen. De Blauwe Planeet blijkt ook nu nog voor hem een betrouwbare bron van inkomsten. Maar daar moet de mondiale ster zeker gezien zijn leeftijd keihard voor werken.

Al weet hij zich slim te ontlasten met een simpel decor (tafel, stoel op een Perzisch kleed) waardoor hij zittend zijn verhaal kan doen. Dankzij het beeldscherm waarop zijn filmpjes worden geprojecteerd kan hij de bühne met enige regelmaat verlaten. Een vakkundig opgebouwd geheel waarin verleden, heden en toekomst (jawel!) chronologisch langskomen. Voor de pauze mogen we genieten van beelden uit de oude doos. Evergreens. En daar is niks mis mee, want bejaarde zangers doen niets anders. De meerwaarde van Cleese is de wijze waarop hij zijn verhaal vertelt en hoe de vertoonde scènes en sketches tot stand zijn gekomen.

Cleese is grootheid genoeg om te weten dat je niet een hele avond op oude roem kunt/mag teren. In de tweede helft van zijn programma geeft prof. dr. Cleese zonder een moment belerend te zijn college over humor en om welke vaak vreselijke zaken zoals verpletterde huisdieren, gruwelijke verminkingen en vooral de dood de fijnproever moet lachen.

Met dank aan de BBC, want Cleese en zijn vrienden hebben in den beginne de grenzen van de humor mogen opzoeken en aftasten. Een experiment dat zo’n vijftig jaar geleden begon en uiteindelijk heeft geleid tot een omvangrijk oeuvre waarin baanbrekend werk (onder meer tv, films) is verricht en waarvan een nieuwe generatie heeft mogen profiteren. Alleen al daarom verdient Keizer Cleese ons grootste respect en moeten we de soms wat flauwe moppentapperij (al zitten er ook een paar hele goeie bij) en het wat geroutineerd acteren op de koop toenemen.

Magere Hein

De meester neemt de Dood aan het eind van zijn show onder de loep. Met soms bijtende, spottende maar in de kern milde, mens-verbindende humor. Hij weet als geen ander dat hij in de winter van zijn leven is aangeland. Dat hij in misschien wel geleende tijd volle zalen trekt. Hij laat filosofen aan het woord over het onvermijdelijke einde dat op ons wacht. Hij toont foto’s van goede, bekende dode mensen en van rotzakken die nog leven. De belangrijkste doodsoorzaken verdeelt hij vervolgens eerlijk over zaal en balkon. De voorste rij (op twee personen na, heel grappig wijst hij een willekeurig stel aan) zal een net zo gezegende leeftijd bereiken als zijn moeder die meer dan honderd werd en werkelijk voor alles bang was.

Hij eindigt met beelden van een met as gevulde urn die per ongeluk op de grond valt, waarna de aanwezige vrienden met stoffer en blik de eerste nood met de beste bedoelingen trachten te lenigen. Lachen om Magere Hein. Want zolang we lachen leven we nog. Die les geeft Cleese ons nog even mee.

Dank je wel John. Fijn dat we je jou hier in Apeldoorn hebben mogen zien voordat je de pijp uitgaat. Maar probeer als het effe kan het leven nog wat te rekken. Jouw publiek na te laten denken over hoe bizar het bestaan vaak is en ze ook nog eens op een onnavolgbare wijze te laten lachen is een wonderschone zaak.

John Cleese in Last Time you see me before I die. Hanoszaal Orpheus, vrijdag 13 september. Uitverkocht.