Onzichtbaar

Op maandagochtend om negen uur, nu drie weken geleden, doet Marianne M. in haar woonplaats bij het bureau van politie aangifte. Haar buurman Jos W. heeft gedurende een aantal maanden met meerdere camera’s haar vierentwintig uur per dag gevolgd. Hij weet nu hoe laat ze op staat, wie regelmatig op bezoek komt en kent de inhoud van haar koelkast. Hij weet nu ook alles over haar seksleven en met wie ze het bed deelt. Jos W. geniet van voyeurisme, van het heimelijk bespieden en begrijpt niet waarom mensen hun privacy zo belangrijk vinden.

Stilaan zijn ze overal, verdekt opgesteld en niet voelbaar, surveillance-camera’s. Honderden camera’s, maar waarschijnlijk zijn het er meer, nemen ons waar, bespieden en leggen ons dagelijkse leven vast. Registreren onze route in de supermarkt, maken beelden van hoe we uitpuffen op een terras en in welke trein we plaatsnemen. Voor ons naamloze en onbekende personen interpreteren de vastgelegde beelden, analyseren ons gedrag en etiketteren wat hier ongepast aan is. In digitale bestanden worden kenmerkende eigenschappen van ons opgeslagen, vastgelegd tot in de eeuwigheid en zijn op afroep aldoor weer beschikbaar.

Biometrische gezichtsherkenning wordt in toenemende mate gebruikt als identificatiemethode. De stand van onze ogen ten opzichte van onze neus wordt en is mogelijk al belangrijker dan onze naam of onze herkomst. Denkbaar is dat het allang niet meer om ons gaat, we zijn ‘n object, ‘n ding geworden, te lokaliseren en digitaal te identificeren. Het is meer dan een trend, het lijkt alsof het dagelijks leven niet meer zonder kan. Onder het mom van het veilig stellen van onze veiligheid, het opsporen van vandalen, het tegengaan van inbraken staan we toe dat we doorlopend gecontroleerd en geïdentificeerd worden. Veel helpt het niet, maar we zijn al tevreden met de suggestie dat er op onze veiligheid wordt gelet.

Onzichtbaar willen zijn is verdacht en moreel verwerpelijk, behoefde aan anonimiteit een stoornis. Open en toegankelijk moeten we zijn, iedereen mag alles van ons zien en weten. Want we hebben niets te verbergen, totdat er werkelijk niets meer te verbergen valt.