Herdenken

Vorige maand herdachten we met elkaar de doden van de Tweede Wereldoorlog. Ik vind dat een goede gewoonte, waarvan het lijkt dat de aandacht eerder toeneemt dan afneemt naarmate de oorlog verder van ons weg komt te staan. Toen die vreselijke oorlog in 1945 was afgelopen vond men algemeen dat ‘dit’ nooit meer zou mogen gebeuren. Op dat ‘dit’ wil ik graag ingaan. Het ergste van deze oorlog (1939-1945) was de systematische vernietiging van hele bevolkingsgroepen, waarvan de Joden de meeste bekendheid kregen. Juist dat systematisch vernietigen zou nooit meer mogen gebeuren. Uitroeiing van groepen mensen heeft daarvoor en daarna ook plaatsgevonden, maar het systematisch, bijna industriële karakter (denk aan gaskamers) was zo niet aanwezig.

Uniek?
Je zou de moord op miljoenen Joden uniek kunnen noemen. Daar is wel reden voor. Daarmee is het echter ook onmogelijk geworden hetzelfde nog eens te doen. Iets wat volstrekt uniek is, kan niet worden herhaald. Als iets niet herhaald kan worden, hoef je niet te proberen het te voorkomen, want dat gebeurt dan toch niet. Als wij niets mogen vergelijken met Auschwitz, hoeven we niet bang te zijn voor herhaling. Dat is ook wel zo veilig. Je kunt dan ook wel de andere kant opkijken.

Leren
Wij willen leren van de Tweede Wereldoorlog. We willen nooit meer laten gebeuren wat er toen gebeurd is. En dat is goed. Maar toen Rikko Voorberg op 4 mei van dit jaar in Amsterdam aandacht wilde vragen voor de gevaarlijke situatie van vluchtelingen in Libië, Italië en Griekenland kreeg hij te horen dat je dat niet mocht koppelen aan 4 mei, aan de herdenking van onze doden. Ik wil nu de vraag niet beantwoorden of dit een verstandige actie was of niet. Maar als je zo’n vergelijking (in het verleden zijn er nog wel meer geweest) niet mag maken, hoe moet je dan leren het nooit weer te doen?

Roelof Veen, raadslid ChristenUnie