‘Zoektijd’ bijstand Apeldoorn niet verplicht

De twee weken ‘zoektijd’ die het college van Burgemeester en Wethouders hanteert bij het aanvragen van een bijstandsuitkering, is optioneel. Wie niet twee weken wil wachten maar de aanvraag gelijk in wil dienen, heeft daar recht op. Dat staat in antwoorden op vragen van de ChristenUnie. De twee weken ‘zoektijd’ kwam het college op kritiek van de Nationale Ombudsman te staan. ,,Mocht iemand de wens uiten om op de dag van de melding een formele aanvraag in te dienen, dan zijn wij gehouden om deze aanvraag in te nemen”.

Het college kreeg de vragen van de ChristenUnie nadat de Ombudsman de gemeente Apeldoorn in een rijtje met onder andere Papendrecht, Deventer en Epe had gezet. In het kritische rapport ‘Behoorlijke Bijstand?’ van de Ombudsman wordt Apeldoorn genoemd als één van de gemeentes die de participatiewet overtreden door aanvragers eerst twee weken naar werk te laten zoeken, voordat de bijstandsaanvraag in behandeling genomen wordt.

College overtreedt wet wel 

Ondanks de felle kritiek van de Nationale Ombudsman blijft het college bij haar standpunt. ,,Wij stimuleren dit tot nu toe niet om daarmee een onnodige belasting van de burger en organisatie te voorkomen. Wanneer een formeel traject gestart is, dan vergt dit de nodige activiteiten van de klant en de organisatie om, bijvoorbeeld bij het toch vinden van werk, de aanvraag weer ongedaan te maken.” Er wordt dus liever gewacht tot iemand in twee weken tijd een baan heeft, dan dat de aanvraag halverwege gestopt moet worden. Dat laatste kost meer tijd, moeite en geld.

Dat de termijn van twee weken niet toegestaan is volgens de wet, zoals de ombudsman benadrukt, geeft het college grif toe. ,,Op basis van de letterlijke interpretatie van de wet, overtreden we die ja. Echter, in de praktijk doet de gemeente Apeldoorn grote moeite om iemand in die twee weken aan een baan te hebben. Dat is de geest en de opdracht van de participatiewet, en daar voldoen wij wél aan.”

College overtreedt wet niet

Dat de gemeente Apeldoorn pas na drie weken een antwoord op de aanvraag heeft, overtreedt an sich geen wet. Dat de aanvraag pas na twee weken behandeld wordt, wellicht wel. ,,In de meeste gevallen, als na twee weken geen werk gevonden is, dan behandelen we in de derde week de aanvraag. Met drie weken blijven wij ruimschoots binnen de toegestane termijn van acht weken.”

Slechts 5% van de aanvragen zou langer dan drie weken duren, bijvoorbeeld bij ernstige vermoedens van fraude. ,,Maar in alle gevallen wordt binnen de wettelijke termijn van acht weken een besluit genomen.”

Het blijft nog wat vaag

Of de termijn negatieve of juist positieve effecten heeft, is volgens de gemeente Apeldoorn onduidelijk. Die gegevens zijn onbekend. Wel zag zo’n 45% van de 2274 (cijfers: 2016) mensen die zich aanmeldden voor een bijstandsuitkering na twee weken af van de uitkering. Onduidelijk is of dat komt omdat in de twee weken snel een baan gevonden kan worden, of om andere redenen. In de toekomst moet het effect van de twee weken zoektijd duidelijker worden volgens het college.