Andere overheid

Vanaf ongeveer 1800 is er een tendens naar een sterkere staat. De (centrale) overheid krijgt steeds meer zeggenschap. Een voorlopig hoogtepunt is de verzorgingsstaat, zoals die in de jaren zestig en zeventig tot stand is gekomen. In de jaren tachtig en negentig worden er correcties aangebracht, terwijl vanaf ongeveer 2000 een gedeeltelijke tegenbeweging op
gang komt. Deze tegenbeweging is niet overal even sterk en doet zich ook niet overal gelijktijdig voor. In Frankrijk, Griekenland en Italië moet ze nog grotendeels beginnen, terwijl Groot-Brittannië al in de jaren tachtig onder
Thatcher kiest voor minder overheid.

In Apeldoorn komt deze tegenbeweging nu op gang. Het is boeiend om te volgen wat er precies gebeurd. De eerste gedachte is dat taken die de overheid ooit is gaan doen, alleen door diezelfde overheid kunnen worden uitgevoerd. Er bestaat inderdaad het gevaar dat taken bij mensen en instellingen over de schutting worden gegooid, zonder dat gekeken wordt of de effecten aanvaardbaar zijn. Bij de discussie over minimabeleid, WMO en AWBZ speelt dit punt nadrukkelijk. Afgelopen donderdag was er in de PMA een presentatie over het uitgaanscentrum annex cultuurkwartier, zeg maar het
Caterplein en de grote culturele instellingen. Nu gaat het mij niet om de details van de plannen. Wat wel opviel was de grote taak die bedrijven en instellingen voor zichzelf zien, terwijl er, volgens mij, veel minder dan een paar jaar geleden naar  de overheid wordt gekeken voor een (financiële) bijdrage. De boodschap dat de overheid slecht bij kas zit, is overgekomen.

We moeten niet terug naar de tijd dat de overheid enkel voor veiligheid zorgde. We hebben sociale wetgeving gekregen waarop best correcties kunnen worden aangebracht, maar die we niet willen missen. Als bedrijven en burgers langzamerhand weer gaan beseffen dat heel veel zaken ook tot stand kunnen komen wanneer de overheid niet meedoet, dan is dat winst. De overheid kan niet alles en de markt doet niet alles. Naast overheid en markt kennen we ook nog burgers en instellingen. Soms vergeten we die in de discussie markt-overheid. Als instellingen niet meer van de overheid zijn, maar van de burgers en als burgers beseffen dat de overheid hun overheid is, dan ontstaat ook maatschappelijk ruimte voor die andere overheid die we graag willen.

Roelof Veen – fractievoorzitter ChristenUnie