Vissersstoeltje: accountant en fiscalist, nu met pensioen

,,Ik begeleid een gezin met drie kinderen dat in de schuldsanering zit, zij leven van 300 euro in de maand. Zij betalen op dit moment aan een commercieel budgetbureau 90 euro. Zij zitten nog vast aan een jaarcontract en het contract kan niet opengebroken worden.

Vroeger was ik accountant en fiscalist. Nu ben ik met pensioen en dan vraag je je zelf af wat je kunt gaan doen voor de maatschappij. Dan kom je allemaal dingen tegen die toch een beetje te maken hebben met je vroegere werk en waar je de opgebouwde knowhow en kennis kunt gebruiken.  Zo ben ik na een aantal andere activiteiten zoals mediation in de diaconie terecht gekomen en schuldhulpmaatje geworden.

Ik kom vanuit de diaconie en als schuldhulpmaatje een hele hoop ellende tegen, bij particulieren maar ook ex-ondernemers. Wat ik merk bij schuldschuldsanering is dat de stadsbank zich steeds meer terugtrekt. Als schuldhulpmaatje bereiden wij alles voor, voordat de schuldsanering en het wettelijke traject start bij de stadsbank. Maar ook in budgetbeheer trekt de stadsbank zich terug. Dat betekent dat mensen die behoefte hebben aan budgetbeheer naar commerciële bureaus gaan. Dat kost hen zo maar zeventig euro in de maand of meer. Dat wetende, hebben wij als wijkdiaconie gezegd dat we voor budgetbeheer een mogelijkheid bieden. Om een voorbeeld te noemen: een echtpaar, hij is AOW’er, zij is iets jonger, moet rondkomen van 190 euro per maand en dat echtpaar betaalt 70 euro per maand aan een commercieel bureau. Wij kunnen dat doen voor 10 euro per maand. Dat betekent dat dit echtpaar 60 euro meer aan leefgeld kan overhouden. En dat is voor die mensen heel veel.  Daarnaast hebben ze ook vaak schulden met een aflossingsregeling, daar kan dat geld dan weer voor gebruikt worden. Een ander voorbeeld is een gezin met drie kinderen dat leeft van 300 euro in de maand. Zij betalen op dit moment 90 euro aan een commercieel bureau. Zij zitten nog vast aan een jaarcontract en het contract kan niet opengebroken worden. Na dat jaar nemen wij het over. Dat scheelt dus 80 euro extra leefgeld.

Als diaconie leveren we als het ware een totaal-concept; ook met andere problemen helpen we. We zorgen er ook voor dat die mensen bij de Voedselbank terecht kunnen en hebben een eigen beperkte kringloop. Kleding en dergelijke wordt geleverd door onder meer kledingbanken. Voor schuldhulpverlening is in Apeldoorn een stichting opgericht door protestante, evangelische en rooms-katholieke kerken. Het uitgangspunt is begeleiding van mensen met een schuldenproblematiek en het op orde brengen van de administratie. We doen geen budgetbeheer maar in het kader van begeleiding kijk je natuurlijk wel kritisch naar het uitgavenpatroon.  Bijvoorbeeld bij een gezin met drie kinderen. De moeder heeft een dwangneurose, zij wil elk moment van de dag haar kinderen kunnen bereiken. Dat gezin heeft vijf mobiele telefoons met abonnementen van minimaal 40 euro per maand. Als je alleen de kinderen wilt bereiken kun je dat ook doen met een abonnement van 10 euro in de maand. Als iemand in de wettelijke schuldsanering zit moet men leven van 90% van een bijstandsuitkering. Toch geeft het rust aan die mensen. Voor die tijd waren ze altijd bang voor deurwaarders en beslagleggingen, nu weten zij waar zij aan toe zijn.

Op dit moment begeleid ik een paar ex-ondernemers die het vanwege economische omstandigheden niet meer redden. Dit betekent dat zij blijven zitten met zakelijke schulden. Ook de hypotheeklasten zijn niet meer te betalen. Het effect is dat de woning moet worden verkocht op basis van vrijwilligheid of gedwongen door de bank. Er is dan een grote emotionele belasting over de toekomst. Wanneer moet ik het huis uit? Waar kom ik terecht? De woningbouwvereniging zegt ‘sorry, je heb onvoldoende punten, je krijgt van ons geen woning’. Wat moet je dan? Die spanning is vaak nog erger dan het financiële aspect. Het is een heel normaal gezin, dat door de economische ontwikkelingen en buiten hun schuld in de problemen is geraakt. Uiteindelijk wordt meestal een oplossing gevonden door inschakeling van maatschappelijke zorg.

Met iemand die verslaafd is en niet kiest voor het normale leven heb ik minder moeite dan met iemand die een normaal leven heeft geleid en buiten zijn schuld om gewoon op straat gezet wordt. De meeste schuld wordt opgebouwd bij banken, ziektekostenverzekering, huur, energie en Centraal Justitieel Incassobureau.
Over het Centraal Justitieel Incassobureau, dat doet in eerste instantie wel mee in de schuldsanering qua verdeling van het opgespaarde bedrag tijdens deze periode, maar de schuld blijft ook na die 3 jaar bestaan. Bij het niet betalen van de schuld aan het CJIB hebben zij de mogelijkheid om je te gijzelen, maar bij mensen in de bijstand lost dit niets op, er is onvoldoende geld om de schuld af te lossen. Daarnaast kan dit zeer nadelig werken in gezinssituaties.  Neem een vader met een zoon van twaalf jaar. Als de vader wordt gegijzeld waar moet die zoon naar toe? Gijzeling wordt soms toegepast om de druk om te betalen op te voeren in de hoop bij het CJIB/de overheid dat anderen de betaling overnemen. Vaak is na de gijzeling financieel niets veranderd maar bij de gegijzelde des te meer ,met name op het emotionele vlak. Soms zijn de procedures onwerkelijk en leiden ze tot niets.