Geen beperking vrijheid tijdens jaarwisseling

Na onderzoek bleek afgelopen zomer dat 58% van de Apeldoorners voor een volledig afsteekverbod is en 70% voor vuurwerkvrijezones. Donderdag 10 oktober vergaderde de Apeldoornse politiek over de uitkomsten van dit onderzoek tijdens een Politieke Markt (PMA). Aan het einde van de PMA was er een duidelijke politieke meerderheid voor het stoppen met knalvuurwerk in Apeldoorn vanaf de jaarwisseling 2020-2021. Op donderdag 17 oktober zal tijdens de raadsvergadering blijken of we het gevaarlijkste feest van het jaar eindelijk kunnen normaliseren.

Sociaal of Asociaal?
In de aanloop naar de PMA wist de media met een paar stevige uitspraken het debat alvast te voeden. Zo kopte de krant met een quote van de SP dat het verbieden van consumentenvuurwerk asociaal is. Enigszins in verwarring heb ik de definitie van asociaal nog eens geraadpleegd en lees:
Asociaal gedrag is een vorm van publiekelijk gedrag waarbij men geen rekening houdt met andere mensen of de omgeving. Deze proberen vaak ook sociaal contact met andere mensen te vermijden.
De vragen die vervolgens bij mij opkomen zijn:
– 50% van de slachtoffers van vuurwerk zijn omstanders, vindt de SP dat sociaal of asociaal?
– de afgelopen 10 jaar was alleen in Apeldoorn al voor 400.000 euro schade in de openbare ruimte door vuurwerk; vindt de SP dat sociaal of asociaal?

Welke vrijheid bedoelen we?
Er zijn partijen die moeite hebben met het stoppen met vuurwerk omdat zij vinden dat dit de vrijheid beperkt. De vraag is dan alleen welke vrijheid ze hierbij bedoelen. De aartsvader van het liberalisme; de 19e-eeuwse filosoof John Stuart Mill zei eens over de vrijheid: “De samenleving mag ingrijpen in het leven van het individu wanneer het anderen schade berokkent”. Met andere woorden, het is juist heel liberaal om te stoppen met iets wat anderen schade berokkent of beperkt. Wat wij doen in de openbare ruimte rond de jaarwisseling is niet meer van deze tijd. Vuurwerk beperkt tijdens de dagen rond de jaarwisseling heel veel mensen in hun dagelijks leven. Er zijn zelfs mensen die de stad ontvluchten. Als je het dan zo graag wilt knallen, ga dan naar een schietvereniging, daar is tenminste begeleiding en bezorg je anderen geen overlast.

Handhaven of naleven?
Interessant is de reflex dat stoppen met vuurwerk niet te handhaven zou zijn. Zonder er een semantische discussie van te maken, toch even de definitie van Handhaving: Het door toezicht en het toepassen van bestuur(srechte)lijke, strafrechtelijke of privaatrechtelijke middelen bereiken dat de algemeen geldende rechtsregels en individueel geldende voorschriften worden nageleefd. Handhaving bestaat uit toezicht, opsporing en sanctionerend optreden.
Als je deze definitie goed tot je door laat dringen kun je niet anders tot de slotsom komen dat door Apeldoorn geheel vuurwerkvrij te maken handhaving juist eenvoudiger wordt. De zuivere vraag is of het vuurwerkvrij ook nageleefd wordt. Voor optimale naleving zou je ook moeten investeren in communicatie.

Consistent
Voor D66 Apeldoorn is de route naar vuurwerkvrij een consistent proces dat in 2017 is begonnen toen wij ons verkiezingsprogramma voor 2018-2022 schreven. Hierin hebben wij ons duidelijk uitgesproken over het zoveel mogelijk terugdringen van het overlast van consumentenvuurwerk. Dat heeft alles te maken met de signalen die we uit de samenleving kregen.
In mei 2018 hebben we schriftelijke vragen aan het College gesteld naar aanleiding van het kabinetsbesluit om het glasheldere advies van de Onderzoeksraad voor de veiligheid niet over te nemen om te stoppen met vuurwerk.
In december 2018 hebben we, samen met vijf andere partijen het initiatief genomen om in gesprek te gaan met de samenleving over vuurwerkvrije zones.
In 2019 hebben we de ChristenUnie gesteund om een onderzoek te laten uitvoeren naar vuurwerkoverlast in buurten en wijken.
Na bestudering van de uitkomst van het onderzoek en gesprekken met diverse stakeholders is onze fractie tot de slotsom gekomen dat in zijn geheel verbieden van consumentenvuurwerk de beste optie is. Het is voor mensen heel onnatuurlijk om steeds een beetje meer te verbieden of om aan te kondigen dat je gaat verbieden. Je moet duidelijkheid scheppen, zodat inwoners en handhavers weten waar ze aan toe zijn.
Op 9 november brengen we als D66 Apeldoorn een motie in bij het D66 congres waarbij we onze Tweede Kamer fractie oproepen om ook in actie te komen voor een landelijk vuurwerkverbod.

Vuurwerktoerisme
Mocht Apeldoorn bij de jaarwisseling 2020/21 de enige gemeente zijn met een algeheel vuurwerkverbod, wat ik overigens niet verwacht. Dan zullen, nog meer dan nu, vuurwerkvluchtelingen naar Apeldoorn komen. Ze zijn van harte welkom in onze Veluwse hotels, vakantieparken en horeca waar je prima feest kunt vieren, maar wel veilig.

Robert van Vliet
D66 Apeldoorn