Prachtige uitvoering van Canto Ostinato in Coda

Het is zaterdag 16 november 2014; de dag dat bij de intocht van St. Nicolaas in Gouda 90 man/vrouw wordt opgepakt vanwege Zwarte Piet. Een historische dag! In Coda te Apeldoorn speelt het Simeonkwartet Canto Ostinato; een meesterwerk van de Nederlandse componist Simeon ten Holt (1923-2012). Het werk is ontzettend populair. Ik werd er door gegrepen door ooit een optreden in de uitzending van de Wereld Draait Door. Het is een buitenkans dat het werk nu wordt opgevoerd in Coda, ter gelegenheid van de tentoonstelling Sounds of Silence.

Het publiek, dat in ruime getale aanwezig is, wordt welkom geheten door de directeur van Coda: Carin Reinders. Goed dat de directeur het publiek welkom heet; daarbij geeft zij blijk het aanwezige publiek belangrijk te vinden. Een korte inleiding van Carin Reinders geeft aan waarom juist deze opvoering past bij de tentoonstelling Souds of Silence. De kans op onthaasting en het vinden van innerlijke rust, geeft het publiek de mogelijkheid om even te ontspannen en daardoor te herstellen.

Het stuk duurt 2 uur, zonder pauze, en bij aanvang worden enkele spelregels uitgelegd: je mag zitten, staan, rondlopen, de tentoonstelling bekijken, een drankje halen, je mag gaan liggen en dromen en…….je mag naar de muziek luisteren. Voor klassieke muziek is dit concept zeker voor herhaling vatbaar.

Canto Ostinato: De naam van de compositie slaat op het zangerige (canto) en het dwarse, hardnekkige (ostinato) van de sterk herhalende voorstelling. Het stuk is gecomponeerd tussen 1975 en 1979 en de componist was zelf verbaasd over de enorme toenemende populariteit van dit stuk. Het wordt gespeeld op vier piano’s.

Tijdens het spelen van dit stuk probeer ik te achterhalen waarom dit compositie zo populair is en soms meer dan 200 keer per jaar wordt gespeeld. Het is het hypnotiserende; het herhalende, het voorspellende en het ritmische karakter met minimale veranderingen dat de rust brengt. Minimale veranderingen vanuit een bekend thema zorgen voor acceptatie. Een les voor zelfbenoemde veranderingsgoeroes en veranderingscoaches: sluit aan bij het bestaande en verander minimaal; aan het einde van de rit is de verandering totaal.

Het is ook de vrijheid die het stuk biedt: geen voorstelling is hetzelfde; de vier pianisten kunnen zelf een toon zetten die door de ander weer wordt gevolgd. Noten veranderen, weglaten, toevoegen, dat maakt het stuk ook menselijk: geen keurslijf maar de emotie bepaalt de volgende toon; de roep van de ziel van de uitvoerende mag gevolgd worden. Zeer bijzonder om dit eens te zien.

Ondertussen lees ik in een artikel over een gewezen vastgoedmagnaat, die Nederland een armetierig landje vindt. Tja, wat een onzin: armetierig? Met Simeon ten Holt heeft Nederland een prachtige componist gekend; en heeft deze componist een fijn stuk achtergelaten: Canto Ostinato; gelukkig in vele uitvoeringen op CD verkrijgbaar.

Het was een mooie avond.