Revolutionary Road: Een ijzingwekkende, pijnlijke vertoning

Het boek Revolutionary Road van Richard Yates gelezen, de film gezien en nu het toneelstuk bewonderd: ruim 1,5 uur ondergedompeld in de tragiek van een Amerikaans echtpaar dat leeft buiten de werkelijkheid. 1,5 uur pijn, cynisme, onbeholpenheid maar ook verwondering over de klasse van de toneelspelers: je moet dit maar op kunnen brengen!

Het boek en de schrijver

Het boek Revolutionary Road is het beste boek van Richard Yates, mijn lievelingsschrijver. Een schrijver die ongenadig de nadelen van de Amerikaanse droom weet te beschrijven. Een man, die de teleurstelling van de maakbare wereld van de witte man en de witte vrouw al in de jaren zestig goed aanvoelt. Ruim vijftig jaar later zouden diezelfde witte man en witte vrouw op Trump stemmen in het geloof dat hij de verlosser, de Messias is.
Richard Yates, een Amerikaanse auteur, leefde van 1926 tot 1992. Hij schreef het boek in 1961, maar het wordt pas een succes na zijn dood. In Nederland wordt dit boek pas in 2003 bij de Arbeiderspers uitgegeven.

De inhoud van het boek

Het boek Revolutionary Road is een meesterwerk over verwachtingen en teleurstellingen. Man en vrouw ontmoeten elkaar, krijgen kinderen en er moet brood op de plank komen. Hoge verwachtingen, die beiden van het leven hebben, worden in de kiem gesmoord en de alle daagse strijd om het bestaan komt hier voor de in de plaats. Zij vestigen zich in een voorstadje, ze moeten toch ergens wonen, en kijken op naar hun buren, die het altijd beter hebben. Een sleets leven ontwikkelt zich en de verbittering sluipt langzaam het huwelijk in.
Dan, plotseling, komt de vrouw met een voorstel: we ontvluchten deze wereld, we vertrekken naar Parijs en jij, echtgenoot, mag jezelf opnieuw uitvinden. De vrouw gaat werken en de man mag alle tijd voor zichzelf opeisen. De man aarzelt en krijgt het verwijt van de vrouw dat hij bang is voor zijn dromen. Maar misschien is hij wel bang om te mislukken? Of bang dat hij toch niet zoveel talent heeft? Bij de aankondiging van het 3de kind verdwijnt de droom naar de achtergrond.
Gevolg hiervan: een ijzingwekkende grauwe sluier trekt over dit echtpaar. Zij trekken elkaar nog verder de afgrond in. Na een hevige vrijpartij met de buurman lijkt de vrouw terug te keren in de realiteit: zij ver-excuseert zich, zorgt voor een fijn ontbijt en de man gaat opgetogen naar zijn werk. Schone schijn bedriegt ook hier: bij een mislukte poging van de vrouw om zich van het 3de kind te aborteren, overlijdt zij later op die dag. Na een half jaar ontmoeten de buren de man: hij is in therapie…..

Het publiek

Als het eind van het toneelstuk nadert, wordt het bijna pijnlijk stil in de volle zaal, niemand van het publiek durft zich nog te verroeren. Gelukkig, na enkele minuten is er iemand zo moedig om voorzichtig te gaan klappen. Een oorverdovend lawaai volgt: de ontlading is voelbaar in de zaal. Met een diepe zucht verlaat ik de zaal: blij om bevrijd te zijn van deze beklemmende voorstelling. Aan de bar van het LUX theater te Nijmegen kom ik weer tot mijzelf.
Zien?
Nou, het is geen blijspel! Maar…..wel een avond die je beroert, die essentiële vragen stelt, die vraagt om reflectie, die vraagt om introspectie! Dan is het werkelijk de moeite waard en zal het bezoek u nog lang heugen.

Spel

Jacob Derwig, Teun Luijkx, Malou Gorter & Alejandra Theus, Theater Rotterdam, Erik Whien

Het toneelstuk is te zien in Orpheus op zaterdag 9 december om 20.00 uur.