Afscheid van Mathieu Beurskens, het boegbeeld van Young Africa

Mathieu Beurskens neemt op 76-jarige leeftijd afscheid van Young Africa, een  ontwikkelingssamenwerkingsorganisatie die in 1998 is opgericht. YA, dat zijn Nederlandse hoofdkwartier (eigen kantoor) heeft aan de Deventerstraat in Apeldoorn,  is nationaal gezien een grote speler waarin aanzienlijke bedragen omgaan. Beurskens is niet alleen de vader van Dorien, de oprichtster van YA, maar hij was ook jarenlang het gezicht van deze zogeheten NGO die hij diende als voorzitter, financieel bestuurder en bevlogen raadgever.

Hoe is het ooit begonnen?

,,Dat zal ik je vertellen. Mijn vrouw en ik zijn 23 jaar lang vrijwilliger geweest bij het jeugdcentrum Don Bosco in Zevenhuizen. We hebben drie dochters en als we dienst hadden dan namen we de kinderen mee. Alle drie hebben dus meegekregen dat je dienstbaar moet zijn voor andere mensen. Bij de een is dat wat verder doorgeschoten dan bij de ander, en bij Dorien is dat heel ver doorgeschoten. Dorien kwam in Assel in contact met geestelijken: de Salesianen van Don Bosco, waar ze veel ervaring heeft opgedaan. Tijdens haar studie klassieke talen in Leiden heeft ze met haar vriendin als vrijwilliger drie maanden via Don Bosco in de sloppenwijken van Nairobi met zwerfkinderen gewerkt. Daar heeft ze Raj ontmoet uit India. Na drie maanden is Dorien teruggaan om een jaar later weer terug te gaan naar Don Bosco´s Boys Town, waar 180 zwerfjongeren onderdak kregen en een vak leerden. Echter voor vrouwen gebeurde er weinig en daarom heeft Dorien een Secretarial School opgezet. Ik heb toen via de ambassade tien computers van het RCC (Rijks Computer Centrum) als diplomatieke post naar Dorien kunnen sturen. Het centrum bestaat nog steeds. Dorien was inmiddels docent klassieke talen op het Veluws College. Na verloop van tijd kwam ze thuis en zei : ,,Ik stop ermee, ik ga met Raj ontwikkelingswerk doen in Afrika.’’

Werd zo de basis gelegd voor Young Africa?

,,Precies, ze hadden een fax gestuurd naar de ambassade van Zimbabwe en Zambia in Brussel. Binnen 24 uur kwam het bericht terug van Zimbabwe met de boodschap: U bent meer dan welkom. Toen zijn ze zich gaan verdiepen in Zimbabwe en hebben ze besloten om naar dat land te gaan. Ze hadden niks, 3000 gulden geleend geld, een koffer vol idealen, maar met beide benen op de grond zijn ze vertrokken. De doelgroep was jongeren tussen de 15 en 25 jaar. De jongeren daar willen eigenlijk niets anders dan de jongeren hier. Ze willen een baan, geld verdienen, een vak leren en gelukkig worden. Ze zijn terechtgekomen in Chitungwiza, een township 25 kilometer ten zuiden van Harare. Van de gemeente kregen ze een stuk braakliggend land van 20.000 m2. Hierop is het opleidingscentrum gerealiseerd om jongeren een beroepsopleiding te geven. Na hun opleiding kunnen ze dan gaan werken of een bedrijfje beginnen. Via acties van o.a. het lustrum het Veluws College en fondswerving kwamen we aan geld om te bouwen. Inmiddels was in 1998 de stichting Young Africa opgericht. Ik werd voorzitter van de stichting en dat ben ik 14 jaar geweest.”

Franchisenemers

Hoe verliep het na de bouw van het centrum?

,,Het centrum in Zimbabwe is tot grote bloei gekomen. We hebben een beleid dat we de eerste vijf, zes jaar de centra ondersteunen en daarna moeten ze hun eigen broek ophouden. We hebben een concept ontwikkeld waarbij we met franchisenemers werken. Al onze opleidingen zijn gefranchised aan lokale ondernemers. Bijvoorbeeld de opleiding automonteur. Wat heb je nodig om een praktijkopleiding automonteur te geven? Een garage, die hebben wij neergezet. Daarnaast een hoofd van die garage, daarvoor trekken we een externe aan die voldoet aan onze voorwaarden en een onderwijsbevoegdheid heeft. Uiteraard leerlingen maar die hebben we genoeg en niet te vergeten auto’s. Het hoofd zorgt voor de auto’s, die worden gerepareerd door de leerlingen onder zijn leiding of door leraren die hij in dienst heeft. Wij faciliteren hem. Een deel van de opbrengsten vloeit terug naar de stichting. Van de Zimbabwaanse staf van 55 mensen staan er zes op de loonlijst van de stichting. Al onze centra zijn juridisch zelfstandig, naar lokaal recht. De formule bewaken wij en daarvoor zijn clausules om dit juridisch af te dwingen. Wij hebben het vetorecht bij een mogelijke verkoop opgenomen in hun statuten. Ze vallen allemaal wel onder de stichting waarvan Dorien en Raj de directeuren zijn.”

Het is niet bij dit ene centrum gebleven. Wat waren de verdere ontwikkelingen?

,,We hebben in Zimbabwe een tweede centrum opgericht in de armste buitenwijk van Harare, Epworth. Dit centrum werkt volgens hetzelfde principe. Het biedt momenteel plaats aan 550 studenten met opleidingen voor kapper, schoonheidsspecialiste, ontwerpen en maken van kleding en interieurontwerp. Na acht jaar Zimbabwe kregen Dorien en Raj het verzoek van de Mozambiquaanse ambassadeur in Zimbabwe: “Kunnen jullie ook niet hier zo’n centrum oprichten?”. Na er over nagedacht te hebben zijn ze naar Beira een grote havenstad in Mozambique ongeveer 750 kilometer van Harare gegaan. Daar zijn we in contact gekomen met de gouverneur. We hebben een stuk land gekregen van 20.000 m2 in de sloppenwijk Manga. Daar wonen 250.000 mensen geen elektriciteit, geen water ongelofelijk. Midden in de wijk hebben we het centrum opgericht met geld van de Europese Unie, De Wilde Ganzen, andere ngo’s en veel lokale acties. Het draait fantastisch, er komen meer dan 1000 mensen per dag. Naast de beroepsopleidingen en life-skills voorzien we ook in vertier met sport en spel en allerlei voorzieningen. Op alle centra geven we in 15 tot 20 verschillende richtingen vakopleidingen. Dan moet je denken aan timmeren, metselen, kleding maken, elektrotechniek, altijd met lokale docenten, ondernemers en bestuurders volgens het DNA van Young Africa.”

Is het daarbij gebleven in Mozambique?

,,Nee, gelet op een van de speerpunten van de Verenigde Naties  Voedselvoorziening, vroegen Dorien en Raj zich af of ze daarin iets konden betekenen. Zo ontstond het idee om een centrum voor landbouwonderwijs op te zetten. Ze hebben een stuk land gekregen van 200 ha, dat is zo groot als 400 voetbalvelden. Met steun van de Europese Unie en vele anderen is daar het centrum gerealiseerd. Zelf moesten we 300.000 euro bij elkaar brengen. In 2013 is het YAgri-Tech Dondo geopend. Dit trainingscentrum focust zich met haar opleidingen op landbouw en aanverwante zaken. Momenteel worden de volgende opleidingen aangeboden: pluimveeteelt, visteelt, agro-business, specialistische landbouw, voedselbewerking, horticultuur, landbouwmechanisatie, landelijke elektriciteitsvoorziening, bouwen van agrarisch bedrijf, werken met een tractor, boerderijmanagement, veehouderij, Engels en kledingmakerij. Al onze gebouwen zijn toegankelijk voor minder-validen. Regelmatig gaan er containers met hulpgoederen naar Mozambique. Het laatste transport bevatte onder meer drie  3 tractoren en 30 rolstoelen. We werken graag met gesloten beurzen. Er is ook nog een klein derde centrum geopend, maar dat is nog in ontwikkeling.”

Ambities

Maar de ambities reiken nog verder heb ik begrepen?

,,Absoluut, we hebben samenwerking gezocht met Volker-Stevin om gezamenlijk een opleidingscentrum op te zetten in Namibië voor zonnepanelenmonteur. De activiteiten in Namibië hebben zich de laatste jaren sterk uitgebreid. En we zijn nog bezig met verschillende projecten in Botswana en Zambia. Plannen zijn in ontwikkeling voor het opzetten van activiteiten in Zuid-Afrika, Angola en Malawi. Ook landen als Lesotho en Swasiland staan nog op ons verlanglijstje.”

Ben je wel een teleurgesteld in de afgelopen jaren?

,,Niet zo heel lang geleden. Met alle respect voor de Afrikanen, maar een van de valkuilen van Afrika is het aantrekken van betrouwbare mensen. Ook al lijken mensen betrouwbaar, als ze in contact komen met groot geld, dan kunnen ze wel eens veranderen. En daar moeten we dus alert op zijn. Recentelijk hebben we daar een nare ervaring mee gehad. Een van de projecten is op die manier door verkeerd management stopgezet. Daar hebben we weer van geleerd.”

Wat zie je als de successen van de afgelopen jaren?

,,We hebben tot nu toe meer dan 30.000 jongeren opgeleid. Na afronding van hun opleiding kunnen de leerlingen in aanmerking komen voor een micro-krediet. In het voorjaar van 2017 zijn we erkend door de UNESCO als een van de beste beroepsopleiding centra ter wereld, als enige in Nederland

Waar komt je betrokkenheid vandaan?

,,Ik vind het nuttig en fijn  om Dorien en Raj te helpen. Mijn drive om met mensen om te gaan, iets sociaals kunnen betekenen voor de maatschappij, mensen kunnen bijstaan en helpen. Dat vind ik het leuk om te doen.”

Als Dorien nu naar Zuid-Amerika was vertrokken, was het dan ook zo gelopen?

,,Ik denk het wel, de plek is niet zo belangrijk. Waar ook ter wereld, geen enkel probleem.”

Wel eens overwogen om het bijltje er bij neer te gooien?

,,Nee, nee, in die negentien jaar dat ik erbij betrokken ben is er van alles gebeurd. Er was af en toe wel eens een dip, maar uiteindelijk ging de groei altijd  gestaag door. Tot op de dag van vandaag.”

Alle informatie is terug te vinden op de site van Young Africa  

Tekst op de website van de UNESCO:
“..In a country where education programmes are often dependent on international aid, the Young Africa franchise model allows its centres to attain a certain level of financial independence. Students and local community members are supported in entrepreneurial efforts, which contribute to the local economy, so that the benefits of YA extend far beyond the walls of its centres.”

Klik hier voor het volledige bericht