In Beeld: Elisabeth van der Spek van Orewoed

Aan de Hoofdstraat nummer 156 is het bedrijf Orewoed van Elisabeth van der Spek gevestigd. Een naam die niet direct allerhande associaties oproept. Reden genoeg om eens met haar in gesprek te gaan.

Orewoed is denk ik niet zomaar een naam en heeft ongetwijfeld een diepere betekenis. Zou je dit kunnen toelichten?

“Het klinkt op de een of andere manier als iets waarvan iedereen denkt: ‘het komt me wel bekend voor’, maar kunnen het niet thuisbrengen. De naam heeft een bepaalde stevigheid, maar iedereen vraagt zich af waar komt het vandaan. Het komt van de alchemiste Hadewijch en is een samengesteld woord. Ore is het Germaanse woord voor de zonsopkomst. Woed refereert aan een soort goede gekte die iets positiefs teweeg kan brengen. Oorspronkelijk werd het met een t geschreven, maar volgens een taalkundige zou het in onze tijd met een d worden geschreven. Zo ben ik aan die naam gekomen.”

Wat kunnen mensen verwachten als ze bij jou over de drempel stappen. Je zit op een prominente plek in Apeldoorns bekendste winkelstraat?

“Het pand was zeker de aanleiding om hier iets te beginnen. De buitenkant is echt Jugendstil, erkent erfgoed, waar men wel naar binnen durft te stappen. Als ik een hip modern pand zou hebben schrikt dat eerder af dan dat het uitnodigt. Een kunstgalerie is ook niet echt drempel verlagend. Vandaar de subtitel ‘Dagverse kunst’. Het gaat er om als je binnenstapt, je jezelf laat verwonderen en alles tot je laat komen in goedkeuring of afkeuring, een glimlach. Of je koopt iets wat je aanspreekt. Ik wil de groenteboer van de kunst zijn.”

 Hoe zou je je bedrijf typeren? Het is niet echt een winkel in de traditionele zin.

“Ik noem het een werkplaats. Het doet mij denken aan de winkel die mijn overgrootouders hadden in Groningen, een hoefsmederij. De paarden kwamen daar gewoon naar binnen, werden beslagen en gingen weer. Maar je kon er ook spullen kopen; ambacht en handel kwamen daarin samen. Begin maart van dit jaar hebben we de deur open gedaan. Na aanvankelijk teleurgesteld te zijn in mijn vooroordeel over het fenomeen winkel: er komen veel mensen en die kopen spullen en lopen weer weg. Maar zo was het niet. Ik ben in gesprek gegaan met de wat kleinere winkeliers. In die gesprekken heb ik mijn doel weer overdacht. Mijn doel was groter dan de winkel. Mijn doel was creativiteit in de straat te brengen. Het valt me op dat ik zulke mooie gesprekken heb gehad, zulke mooie mensen hierbinnen heb gehad. Ze komen hun verhaal vertellen of ze komen binnen of ze geven me een opdracht en kopen iets uit mijn dagverse-collectie. Mijn businessmodel vereist nog wat werk.”

Creativiteit is, volgens mij, een kernbegrip in alles wat je doet. Wat betekent creativiteit voor jou?

“Dat is mijn hele leven lang al zo en daar heb ik me ook in ontwikkeld. Met het begrip creativiteit verzeil je al snel in de hobby hoek, maar dat is niet wat ik bedoel. Het gaat mij om het proces waarbij je durft los te laten wat je al kende. En te omarmen wat je niet kende en waarvan je niet wist dat je het nodig had , tot het moment dat je het tegen kwam. Dit in tegenstelling tot het gedrag om maar te herhalen wat je wel kent. Ik zie juist het schone dat ontstaat als jongeren gaan experimenteren, geen vaste baan meer willen, vrijwilliger zijn in combinatie met werken  en zich zo verder ontwikkelen. Het presteren volgens de norm zit in ons onderwijssysteem ingebakken. Onlangs las ik in een artikel dat we er drie eeuwen overgedaan hebben om van ons hart naar ons hoofd te klimmen en ik stel voor dat we weer afdalen.  Je moet het hoofd niet uitsluiten, maar een gezondere balans zou wat mij betreft wel op zijn plaats zijn. We zijn wel behoorlijk van het padje afgeraakt. En laten we onszelf niet groter maken dan we zijn, bescheidenheid zou ons sieren.”

Je hebt gestudeerd aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. Waarom de keuze voor de kunst?

“Ik ben begonnen op de academie in Den Haag. Daar ben ik heel dankbaar voor, want daar heb ik echt geleerd verf te maken, portretten te tekenen, stillevens te schilderen. De fundamentele basis is daar gelegd. Na een jaar dacht ik: Is dit nu alles? Ik zag mezelf daar niet in dat keurslijf passen en ben een jaar naar het buitenland gegaan. Een jaar in Taiwan gewoond en daar ook de kunstacademie bezocht en door Japan gereisd. En bij terugkomst wilde ik echt in Rotterdam gaan wonen. Rotterdam was toen echt open met antikraak woningen. Er waren prachtige in verval geraakte industriële gebouwen. Daar zat het leven en het verleden. Daar was ruimte voor ontwikkeling, creativiteit en het experiment. En naar de Willem de Kooning Academie gegaan. Daar waaide een hele andere wind met de vraag, wat wil ik, hoe wil ik mezelf ontwikkelen. Maar in Japan had ik gezien dat commercie en niet-commercie goed samen kunnen gaan. Ik wilde het combineren met reclame en advertising. Alleen kon, in de ogen van de directie, commercie en het vrije kunstenaarschap niet samen gaan. Op het moment dat je gekomen bent op het punt waar je moet zijn, beperk je je eigen groei. Eigenlijk is dat de dood in de pot.”

Wanneer verscheen de kunst op je netvlies?

“Dat was omdat ik als kind al altijd een beetje een buitenstaander voelde. Niet dat ik geen vriendjes had, maar het leek alsof ik net anders naar de wereld keek dan anderen. Ik had, ik zal een jaar of tien zijn geweest, een vriendje waar ik heel veel mee optrok en zijn moeder was kunstenares was. Ze maakte etsen en ik kreeg een gevoel van thuiskomen. En vanaf die tijd wist ik: ‘ik moet dus kunstenaar worden.’. Ik werd toegelaten op de kunstacademie in Den Haag en na de academie kreeg ik een startstipendium. Alles bij elkaar klopte het wel.”

Hoe ging het verder na de academie?

“Na afronding van de kunstacademie wist ik dat ik als kunstenaar mijn geld niet kon verdienen, uit onzekerheid en de gedachte: ‘het is toch niet goed genoeg’ dus moet ik maar werk gaan zoeken. Op een bijzondere manier ben ik toen gevraagd om merkstrateeg te worden bij REXX. Door mijn opleiding aan de academie kon ik blijkbaar goed luisteren, kijken en zien en wat een goed kunstenaar betaamd, loop je altijd iets vooruit op de tijd. Zonder concrete kennis of ervaring in de packaging en design industrie, zij schonken mij het vertrouwen. Ik had het zo naar mijn zin en vond het zo leuk. Op een gegeven moment overgestapt naar FHV reclamebureau in Amsterdam waar ik onwijs veel geleerd heb. Door de crisis van 2007 raakte ik mijn vaste baan kwijt. Ik had een hypotheek, woonde in Haarlem, had kinderen en alles moest betaald worden. Het was echt verschrikkelijk, maar toen ben ik weer gaan tekenen. Ik werd weer gevraagd om visuele verslagen te maken waarin merkstrategie weer duidelijk een plek kreeg. Via verschillende omwegen weer bij REGGS beland, waar ik vorig jaar al mijn managementtaken heb neergelegd. Tijd voor verandering en tijd voor mezelf.”

Hoe is het concept Orewoed ontstaan en wat wilde je bereiken?

“De vraag was: Waarom doe ik dit? Het is heel intensief geweest. Uiteindelijk denk ik dat het er toch op neerkomt om mensen een ervaring mee te geven die misschien net een tikkie geeft om te zien dat er toch meer mogelijkheden zijn dan gedacht en ruimte te creëren in iemands hoofd om verder te kijken dan de vaste patronen, ongeziene talenten blootleggen. Ruimte geven aan jong talent, jong niet als leeftijd, maar als pas ontdekt talent. Uit onderzoek blijkt ook dat hoe meer gebruik we maken van onze creatief denkvermogen, men beter met teleurstellingen en tegenslagen kunt omgaan, veel veerkrachtiger. Eigenlijk hoop ik dat wat hier gebeurt het besef doet groeien dat ondanks alle kennis die ik bezit, ik steeds minder denk te weten en daarmee open sta voor verandering.”

Wat is het product portfolio van Orewoed?

“Ik geef workshops in creativiteit en handschrift(identiteit)ontwikkeling en ik verkoop mijn dagverse eigen producten of kunst van derden. Mijn criterium daarvoor is of ik me er mee kan verbinden, dat is puur wat ik voel. Maar zegt niets over de waarheid van het werk en het moet geen werk zijn van iemand die al veel elders zijn werk heeft laten zien. Het is hier meer een werkplaats, uiteindelijk gaat het meer om het proces dan om het eindresultaat. Ik had nog een oud luchtbed  in 3 delen en daar heb ik drie losse dingen van gemaakt met mijn 5 stempels en ik noem ze ‘blub’. Uit die 5 stempels is de naam Orewoed en een alfabet samengesteld. Uiterst eenvoudige vormen waarmee je eindeloos kunt variëren, de kracht zit in de eenvoud.”

Hoe zie je de toekomst voor jezelf en voor Orewoed?

“Over twee jaar zou ik het heel tof vinden als ik het gevoel heb dat ik hier geland ben. Dat mensen me weten te vinden. Dat vraagt tijd, rust en geduld. Als het niet lukt is dat ook niet erg, dan kan ik in ieder geval zeggen dat ik het gedaan heb”

Meer weten? Bezoek haar website, haar insta pagina of ga eens langs in haar werkplaats