D66 Apeldoorn wil kunst en cultuur niet in de kou laten staan

Weet je wat de Britse staatsschuld was in 1601? Of de omzet van de VOC in 1642? Hoe de begroting van de stad Wenen eruitzag in 1806 of de uitgaven aan de infrastructuur van Florence in 1503? Vast niet. Dat soort dingen weten alleen de echte experts. Maar u kent wel Shakespeare’s Hamlet, Rembrandts Nachtwacht, Beethovens 5e symfonie en de David van Michelangelo.

Cultuur gaat in de eerste plaats niet om geld. Kunst en cultuur hebben een intrinsieke waarde die eigenlijk apart staat van economie en conjunctuur. Helaas is de term ‘intrinsieke waarde’ een beetje onder het stof gekomen. Waarde wordt alleen nog maar uitgedrukt in geld. Return on investment. Waarbij ‘return’ altijd een hoger bedrag moet zijn dan ‘investment’. Anders is het niet rendabel. De ‘return’ is bij kunst en cultuur echter veel meer dan een bedrag. Cultuur is meestal geen miljoenenbusiness voor de mensen die er werken. Dus schermen met gigantische bedragen en rijke topbestuurders en aandeelhouders is er niet bij.

Logische brein

Cultuur is het activeren en aanspreken van het creatieve brein. Waar we in ons onderwijs in deze tijd erg de nadruk leggen op het logische brein, is het creatieve gedeelte vaak een ondergeschoven kindje. Muzieklessen, drama, handvaardigheid en tekenen bijvoorbeeld, worden nauwelijks meer gegeven. We vinden de rekentoets belangrijker. Die is ook belangrijk, maar als we ons als mens volledig willen ontwikkelen moet er ook ruimte zijn voor het ontwikkelen van onze creativiteit en moeten we daarin kunnen en willen investeren. Daarnaast wordt er in het bedrijfsleven ook steeds meer een beroep gedaan op ambacht en creativiteit, nu veel andere taken door automatisering, robotisering en mechanisering overgenomen worden. Als het stimuleren van creativiteit onvoldoende op school kan, dan ergens anders. Maar dan mogen we als gemeente niet bezuinigen op plekken waar die creativiteit wordt onderwezen en gestimuleerd.

Blijven we namelijk bezuinigen en beknibbelen op cultuur, blijven we het als hobby en vrije tijd zien zoals de provincie Brabant dat blijkbaar doet, dan zal niemand zich onze tijd meer kunnen herinneren als een bijzondere tijd. Want we gaan niet herinnerd worden om onze sluitende begrotingen en rijke aandeelhouders. Wel om wat we de wereld nalaten. Mooie kunst, een rijke cultuur, inspirerende kunstenaars en mensen die dat kunnen waarderen. Onze Hamlets, Davids en symfonieën. Om nog maar te zwijgen van het leveren van arbeidskrachten met voldoende ontwikkeld en gestimuleerd creatief vermogen.

Broek ophouden

Tijdens de economische crisis kreeg de cultuursector het zwaar te verduren. Bezuinigingen, stopzetten van subsidies, de tijdelijke BTW-verhoging en een staatssecretaris die openlijk zei eigenlijk niet zo veel met cultuur te hebben. Daarnaast was het eerste waar veel mensen hun geld niet meer aan uitgaven cultuur. Musea, theaters, concertzalen… ze zagen een enorme teruggang in het aantal bezoekers. Tijdens de crisis en in de jaren erna, heeft de sector er alles aan gedaan om zelf de broek op te kunnen houden. Met reorganisaties of slimmer inkopen, bijvoorbeeld. Of toch kiezen voor minder artistiek en meer toegankelijke kunst.

De coronacrisis treft de sector nu weer zwaar. De makers kunnen hun werk niet meer laten zien en de culturele instellingen moesten hun deuren lang sluiten. Minister Van Engelshoven noemde afgelopen cultureel seizoen dan ook een verloren seizoen. En ondanks een toezegging van 300 miljoen euro, gaat dit voor de culturele sector een enorm harde klap zijn.

Ook na de directe coronacrisis moeten de culturele instellingen die nog overeind staan zich opmaken voor de anderhalvemetersamenleving. Dat is dus minder mensen op dezelfde hoeveelheid vierkante meters. Minder kaartjes om te verkopen. Terwijl de marge al niet breed was. Om nog maar te zwijgen van de recessie die de coronacrisis gaat veroorzaken. Waardoor minder mensen kaartjes kunnen kopen.

Linkse hobby’s

Maar de coronacrisis heeft ons ook geleerd dat juist kunst en cultuur ons voor een belangrijk deel op de been hield tijdens de thuis-isolatie. Er was een enorme vraag naar boeken, games, films, televisieseries, virtuele rondleidingen in musea, muziek en gestreamde toneelstukken en musicals. Wie zich ooit afvroeg wat voor waarde deze ‘linkse hobby’s’ hadden, kwam er tijdens deze pandemie wel achter. Artiesten die zich vaak belangeloos of tegen een vrijwillige bijdrage inzetten voor de samenleving. En voor hun kunst.

Ik moet de eerste multinational nog vinden die de spullen gratis weggaf. En één van de sectoren waar keihard op is bezuinigd en die keihard is en nog gaat worden geraakt door de coronacrisis heeft aangetoond waarom ze er zijn. Troost bieden, vermaken en schoonheid laten zien. Iedereen die wil korten op kunst en cultuur zou ik graag gezien hebben hoe ze de crisis door konden komen zonder muziek, zonder acteerwerk, zonder boeken, zonder spellen.

D66 Apeldoorn wil kunst en cultuur niet in de kou laten staan. We staan voor onze kunst en cultuur.
Voor de culturele organisaties.
Voor de culturele ondernemers.
Voor de kunstenaars.

Bijspringen

We hebben gezien welke sectoren er echt toe doen in een crisis en de cultuursector hoort daar zonder enige twijfel bij. Wat ons betreft nemen we een voorbeeld aan het voornemen van het kabinet om de sector geen bezuinigingen of kortingen in het vooruitzicht te stellen. Subsidies blijven onverkort overeind en waar nodig kijken we of we extra bij kunnen springen. Eventueel met behulp van rijk en provincie. We hebben al gekort op onderhoud van erfgoed: 50.000 euro minder voor het nieuwe erfgoedfonds en een verlaging naar 200.000 euro voor het opknappen van cultureel erfgoed. Het is wat ons betreft wel klaar met de bezuinigingen op cultuur.

Wij gaan over een paar eeuwen niet in de eerste plaats herinnerd worden vanwege ons financiële beleid, maar om wat wij de toekomst meegeven. Onze Hamlets, onze symfonieën en onze schilderijen en beeldhouwwerken. Waarbij economische welvaart weliswaar enorm helpt, maar nooit het doel op zich is. Want juist nu zijn we in staat te doen wat ze in die tijden niet konden: kunst maken zonder volledig afhankelijk te zijn van rijke opdrachtgevers en van kunst genieten zonder steenrijk te hoeven zijn. Het enige wat ons overleeft, zijn de werken die we als samenleving nalaten.

Aanstaande zaterdag, 30 mei, start om 10.00 uur de livestream van Cultuur in Actie, een ketendemonstratie waarmee aandacht gevraagd wordt voor het belang van de culturele sector.

Laat vooral je stem horen!

Namens de fractie van D66 Apeldoorn,
Gavin Treep