Kloof burger en politiek

Misschien is de kloof tussen burger en politiek wel het meest besproken onderwerp de laatste jaren. Dat is begonnen met Pim Fortuyn, nu twaalf jaar geleden. Wat precies met deze omschrijving wordt bedoeld, is nog niet zo gemakkelijk aan te geven. Dat betekent ook dat je er alle kanten mee op kunt. Dat gebeurt dan ook. We horen vooral politici zeggen dat er een kloof is (en dat alleen zij die kunnen verkleinen of dichtmaken). Burgers die het gevoel hebben dat er niet naar hen wordt geluisterd, kunnen er ook mee schermen.

Wij kennen in onze westerse samenlevingen vertegenwoordigende systemen. Dat wil zeggen dat de keizers stemmen op personen die volgens hen parlementslid (of gemeenteraadslid) zouden moeten worden. In Nederland staan die personen op lijsten. De zetels worden dan verdeeld op basis van het stemmenaantal en de gekozenen zijn geen afgevaardigden van hun kiezers (die zijn anoniem), maar van de hele bevolking. Zij dienen het algemeen belang. Omdat de verschillende partijen werken met verkiezingsprogramma’s, kunnen de kiezers ongeveer weten wat de partijen willen bereiken.

Nu is de laatste jaren de geestelijke verbondenheid tussen de politieke partijen en de kiezers afgenomen. We kunnen dat goed zien aan het veel kleinere ledenaantal van de meeste partijen. Was 50 jaar geleden nog ongeveer 10% van de kiezers lid van een partij, nu is dat nog 2 tot 3%. Daarom wisselen kiezers gemakkelijk van partij en partijen doen hun best om zoveel mogelijk kiezers te krijgen. Het gebrek aan geestelijke verbondenheid, is wellicht de belangrijkste kloof. Herstel van die verbondenheid vraagt om partijen die luisteren naar de burgers, maar die vooral zuinig zijn op hun overtuigingen. Het vraagt ook om burgers die bereid zijn zich met de algemene zaak te bemoeien. Daarom ben ik altijd blij wanneer iemand met een onderwerp naar mij toekomt. Het toont oprechte betrokkenheid bij onze gemeenschappelijke zaak.

Natuurlijk luister je ook naar mensen die je komen vertellen dat een bepaald plan verkeerd is en daarom niet moet doorgaan. Daarbij gaat het vaak om burgers die het gevoel hebben dat hun belang ten onrechte ondersneeuwt. Die stemmen moeten vooral blijven klinken. Het gesprek echter tussen burgers en politici over de weg die we met elkaar moeten inslaan is het belangrijkste voor elke politieke partij. Van die gesprekken krijg ik nooit genoeg.

Roelof Veen, gemeenteraadslid ChristenUnie