Armoede in Apeldoorn: SchuldHulpMaatje geeft steun

Ik schrok er van: landelijk onderzoek toont aan dat één op de vijf huishoudens betalingsachterstanden heeft. Omgerekend zou dat in Apeldoorn om ongeveer 14.000 huishoudens gaan, waarvan potentieel 5.000 huishoudens kampen met problematisch schulden. Reden genoeg om in deze coronatijd eens te gaan praten met de vrijwilligers van SchuldHulpMaatje, een organisatie die sinds de oprichting in 2010 al 10 jaar ondersteuning biedt aan mensen die met financiële problemen kampen. Waar lopen zij tegen aan en welke steun kunnen zij bieden?

Stijging van de hulpvragen

SchuldHulpMaatje kreeg in 2019 in Apeldoorn een stijging van 17% in het aantal hulpvragen en had het hoogste aantal hulpvragen sinds 2014. 80% van deze hulpvragers kloppen voor het eerst aan de bel, veelal met betalingsachterstanden. Oftewel: de nood is hoog.

Zelfredzaamheid

“Iemand weer financieel zelfredzaam maken, daar word ik blij van”, zegt Jan Wierenga (69) coördinator bij SchuldHulpMaatje. “De naam ‘maatje’ is bewust gekozen: wij staan naast de hulpvrager, soms even ervoor als het spannend is, en later achter de hulpvrager om te zien hoe hij of zij (34% is vrouw) het zelf weer oppakt.” Zijn collega coördinator Ferry Franzen (66) vult aan: “het is belangrijk dat we het niet van de hulpvrager overnemen. Het gaat om zelfredzaamheid.”

“Meestal werkt onze aanpak”, gaat Jan verder. “De tijd nemen, luisteren, helpen met de post, de sleutel die de deur open doet heet geduld en vertrouwen.” De maatjes nemen die tijd. Meestal zijn meerdere gesprekken nodig voordat de stress bij de hulpvrager afneemt. “Mensen lopen niet snel te koop met schulden. Ze moeten eerst de schaamte overwinnen.” Ferry benadrukt: “hulp geven lukt echt niet in een paar weken. Een traject duurt vaak meerdere maanden. Soms is blijvende hulp nodig. Dan verwijzen we door naar De Kap of Humanitas, daar werken we goed en intensief mee samen.”

We houden ons hart vast

In 2019 kreeg SchuldHulpMaatje ruim 200 hulpvragen. Omdat de schuldenproblematiek al jaren toeneemt was de verwachting dat dit aantal in 2020 richting 300 zou gaan, maar tijdens de eerste maanden van dit jaar nam het aantal plotseling sterk af. Jan: “we vermoeden dat deurwaarders, woningbouwverenigingen en zorgverzekeraars zich tijdens de coronapiek rustig hebben gehouden. We houden ons hart vast als zij de teugels straks weer gaan aantrekken.”

SchuldHulpMaatje krijgt veel verschillende hulpvragen. “Als een jong iemand al vele duizenden euro’s schuld heeft en vaak ook met privé en maatschappelijke problemen wordt geconfronteerd met nog een heel leven voor zich, dan raakt dat je”, benadrukt Jan. Ferry vult aan: “sommige organisaties laten jonge mensen kopen op krediet en bieden zelf ook aan geld te lenen bij schulden. Het lijkt bijna een verdienmodel.”

Waardebonnen

Een hulpvraag kan ook gaan over steun na het overlijden van een partner wanneer juist die alle zicht had op de financiën. Tijdens een bespreking met gemeenteraadsleden werd een ander aspect in de hulpverlening benadrukt. Een hulpvrager gaf aan met kerst van wel 40 hulpverleningsinstanties waardebonnen te hebben gekregen voor pretparken, maar geen geld te hebben voor boodschappen.

Baas over je eigen agenda

SchuldHulpMaatje merkt dat ook steeds meer jonge mensen tussen de 20 en 30 jaar zich aanmelden als maatje. “Daar zijn we erg blij mee”, zegt Jan. “We zijn naarstig op zoek naar nieuwe mensen en hebben al oud maatjes benaderd om te helpen. We zijn beducht dat het aantal aanvragen ons over de schoenen gaat lopen. Je krijgt bij ons een gedegen opleiding en bijscholing. Je bent baas over je eigen agenda, dus je sociale leven hoeft er niet onder te lijden. Je hoeft ook geen financieel expert te zijn. Analytisch vermogen en de menselijke maat kunnen hanteren, daar gaat het om.”

Lastig

“Dit vrijwilligerswerk is soms ook wel even moeilijk”, vervolgt Jan. “Als je geen contact meer krijgt met iemand terwijl je eigenlijk weet dat de problemen nog bestaan, wordt het lastig. Je voelt: dit gaat niet zo maar over. Dat moet je dan naast je neerleggen, maar dat blijft je echt wel even bij. Gelukkig maken we ook mee dat hulpvragen formeel zijn overgedragen en maatjes nog even een bakkie koffie gaan doen bij de hulpvrager. Dan weet je dat we goed werk hebben gedaan.”

Wensen

SchuldHulpMaatje hoopt ook de dialoog met de gemeente verder te versterken. “De gemeente is verantwoordelijk voor de schuldhulpverlening in Apeldoorn. Dan moet je een volledig beeld hebben van alle hulpvragen. Dat is er nu nog niet. Alle hulpvragen zouden op één loket binnen moeten komen, daar streven we naar”, vult Ferry nog aan.

Tips

SchuldHulpMaatje heeft tot slot nog een paar tips om financiële problemen te voorkomen:

1. Breng de maandelijkse uitgaven en inkomsten in kaart;
2. Zorg er voor dat de huur, gas, electra en zorgverzekering maandelijks automatisch worden afgeschreven;
3. Zorg er voor dat de toeslagen goed zijn en dat u niet teveel ontvangt;
4. Koop niet op afbetaling en zet de creditcard stop;
5. Vraag op tijd advies aan bij hulpverleners, bijv. bij centenkwesties.nl

Om je aan te melden als maatje of voor meer informatie over SchuldHulpMaatje kijk je op schuldhulpmaatjeapeldoorn.nl

Voor schuldhulpverlening via de gemeente Apeldoorn kijk je op apeldoorn.nl/schuldhulpverlening.