Blik op Beethoven

In een goed gevulde Koning Willem Alexander zaal bracht dirigent Jules van Hessen met het Gelders orkest een opmerkelijke voorstelling van de 5de van Beethoven. Alvorens de symphonie integraal uit te voeren werd het publiek voor de pauze onderhouden met opmerkelijke anekdotes en wetenswaardigheden over deze symphonie, zoals de mythe dat het ’ta-ta-ta-taa’-thema verwijst naar het Morse-alfabet fabeltje, ten tijde van het schrijven van deze symphonie bestond het nog niet eens.

Herhaling is een belangrijke bouwsteen in de creatie van een symphonie, op de vraag aan de zaal hoeveel keer het ta-ta-ta-taa thema wordt herhaald liepen de antwoorden geleidelijk op van 25 tot 400. Uiteindelijk bleek dat het 561 keer wordt herhaald. De bezoeker met het hoogste aantal werd beloond met een broodrooster. Na deze ludieke momenten werden de verschillende delen van de symphonie nader geanalyseerd door het spelen van fragmenten en de opbouw van elk deel symbolisch te duiden.

Het stuk werd voor het eerst uitgevoerd in 1808 in Wenen tegelijk met andere nieuwe werken van Beethoven, een evenement met theatrale allure, in een 4 uur durend concert, opvallend daarin waren het gebruik van nieuwe instrumenten, zoals de trombone, contra-fagot, de piccolo en het voor het eerst toepassen van een solo in een symphonie, hier toebedeeld aan de hobo. Beethoven vernieuwend in zijn tijd.

In het derde deel Scherzo Allegro meent men zijn bewondering voor de Franse revolutie te  beluisteren, maar ook dit is speculatie.

Na de pauze werd de symphonie integraal uitgevoerd waarbij de voor de pauze geintroduceerde symbolen als ondersteuning werden geprojecteerd, zonder af te leiden van de muziek, alles bij elkaar een verrassend concert met een speciaal randje.

P.S. Deze uitvoeringsvorm bracht mij de jeugdconcerten in herinnering gegeven aan middelbare schoolleerlingen in Den Haag door het Residentie orkest onder leiding van Willem van Otterlo in de jaren 50, daar werd de basis gelegd voor mijn liefde voor klassieke muziek, maar dit terzijde.