De geur van oud en nieuw

Ik hoor mijn vader nog zo zeggen ‘niet met de deuren slaan hoor’. Elk jaar rond eind december tussen Kerst en Oud en Nieuw werd mij deze opdracht meegegeven. Alsof ik voor de rest van het jaar dus wel met de deuren zou mogen smijten… Het was namelijk op dat moment weer oliebollen bakken geblazen in huize Westrik. Twee tot vier emmers vol met wit beslag gevuld met rozijnen, sukade, gist, bloem noem maar op.

Het was elk jaar weer een mooi ritueel om te zien en mee te mogen maken. Voor de gaskachel, zo kan ik mij nog herinneren, zie ik nog zo twee emmers beslag staan op een krukje met daar overheen een vochtige theedoek. Het beslag moest dan enige tijd rijzen en o wee als er valse lucht of trek bij zou komen. Dat zou namelijk betekenen dat het beslag in kon gaan zakken en dat was echt de ergste ramp die je kon overkomen als ’thuisoliebollenbakker’. Onze vader bakte natuurlijk in de schuur, daar moeder die vette baklucht niet in huis wilde hebben. De poetsert.

De garagedeur op een kier, de olie verwarmd door een klein gasstelletje en de buurtkinderen die speelden in de nabijheid van de oliebollenbakker van de straat. Ook zij wisten elk jaar dat er weer gebakken zou gaan worden. Gezellig oliebolletjes en appelflapjes weggeven of brengen naar hen die zelf niet meer in staat waren om te kunnen bakken. Wat waren ze dan dankbaar met deze lekkernij met on top of it de overheerlijke poedersuiker.

Ik moet u eerlijkheidshalve bekennen dat ik die traditie nooit heb voortgezet. Ten eerste lust ik geen oliebollen en ten tweede heeft mijn vrouw deze traditie vele jaren hoog gehouden. Zij bakte dan speciaal naast de oliebollen ook wel de overbekende ‘flapjes’. Het beslag van deze appelflapjes welke bij het betreden van het vet zo veel lawaai en gespetter van olie produceerden dat het hele plafond van ook onze garage er vol mee zat.

Ik bemerk in die zin en juist rondom deze dagen ik meer met rituelen heb dan dat ik ooit heb geweten. De lucht van het vet, de olie op het vuur, de servetten die de vettigheid van de mondhoeken moest doen verwijderen en het gasstelletje waarbij op onverwachte momenten het gas soms op bleek te zijn alsmede de bezoeken aan diegenen die er nu veelal niet meer zijn omdat zij een respectabele leeftijd hebben bereikt.

Pa bakt al jaren geen oliebollen meer. Hij heeft dit lange tijd volgehouden. 83 word hij nu binnenkort. Hij moet het nu doen met bollen van de Deka of van Albert Heijn. Alhoewel mijn broer een zakje van de echte bakker niet wil missen en ook bij pa en ma zekers een zakje langs zal gaan brengen.

Op het moment dat ik zelf een zakje van dit goed langs kom brengen is het dan ook altijd een spannend moment. Er valt namelijk op dat moment duidelijk van pa zijn gezicht af te lezen wat hij van de meesterbakker van de grote winkelketens vind. Een cijfer geven doet hij niet maar diep van binnen weet ik dat hij bij menige hap denkt ‘dat heb ik toch jarenlang zelf heel wat beter gedaan’ met alle bijbehorende rituelen. Samen met een lekkere borrel erbij smaakte ook dit jaar een bol uit die van duizenden hem weer best en is het vooral genieten om elkaar te zien en spreken. Zwijgend en al kauwend op zijn bol proost hij al even op het nieuwe jaar. Proost pa en ma!

Ik wens u allen een mooie tijd toe voor nu en in de dagen op weg naar het eind van 2015, met daarbij natuurlijk een goede gezondheid.

Zorg goed voor u zelf en de ander. Een mooi oud en nieuw gewenst!