Het is niemands hobby, maar toch moeten we er allemaal aan geloven: de tandarts. Nog even snel je tanden poetsen in de wasbak in de wachtkamer waar de assistente je al met een brede glimlach en uitgestoken hand staat op te wachten; ‘goedemiddaaag’! Hoewel tandheelkundige er zijn om je van je problemen af te helpen, kijken maar bar weinig patiënten ernaar uit om elkaar te ontmoeten.

Woensdag 6 maart was het de dag van de tandarts. Zo geven we een inkijkje in een (werk)dag van de mens achter het mondmasker. Vandaag spreek ik met Sjoukje Wijsman, eigenaar van en werkzaam bij de Apeldoornse tandartspraktijk Wijsman & Koster Tandartsen, over het werk in de tandheelkundewereld en deze speciale dag!

Sjoukje (45) is geboren in Klaaswaal in de provincie Zuid-Holland en werkt al bijna 20 jaar als tandarts. Ze woont samen met haar man Wout en drie kinderen. Na het voltooien van hun opleidingen kreeg het stel rond 2009 het idee om een praktijk in Apeldoorn te beginnen. Toen de zaak begon als woonde Sjoukje en Wout naast de praktijk, sinds 2016 is dit niet meer het geval. “Op dit moment was Wout al werkzaam in een praktijk in de Maten. Het idee komt grotendeels van hem. Ik werkte in Vaassen en het leek mij leuk om samen iets te doen. We hebben beiden in Nijmegen gestudeerd, daarna ben ik in Winterswijk gaan werken en zijn we in Zutphen gaan wonen, vanuit daar zijn we in Apeldoorn terechtgekomen.” 

Hoe bevalt het werken in Apeldoorn? “Ik vind het werken in Apeldoorn fijn. We hebben vooral hele nuchtere mensen in de praktijk, een fijne patiëntenpopulatie.” Toen de zaak begon als woonde Sjoukje en Wout naast de praktijk, sinds 2016 is dit niet meer het geval.

Knikkende knietjes

Als tandarts draag je veel verantwoordelijkheid over het gebit van de cliënt en word je dagelijks, wekelijks of maandelijks blootgesteld aan, soms heftige, emoties. Een goed en gezond gebit kan veel betekenen in iemands dagelijks leven. En negen van de tien tandartsbezoeken zijn niet veel meer dan een simpele controle, toch zijn er genoeg mensen die met knikkende knietjes richting de behandelstoel bewegen. 

Wat kun je als tandarts doen om deze mensen te kalmeren? “Het begint bij een goede en duidelijke uitleg. Ik probeer een band met en vertrouwen bij de cliënt op te bouwen. Daarom hebben alle tandartsen hier een vaste groep cliënten, zo leren wij de mensen kennen en de mensen ons. In andere praktijken hebben we gemerkt dat wisselden patiënten geen succes bleek. Er zijn steeds meer ketens, waardoor het lastig is om elke afspraak dezelfde tandarts te krijgen. Ik denk dat dit een sterk punt bij ons is.”

“Er heerst vaak een bepaalde angst van de patiënt richting de tandarts. Hoe vaak ik al ‘ik vind je wel aardig hoor, maar ik kom liever niet bijq1 de tandarts’ voorbij heb horen komen…. Dat is altijd wel jammer, omdat je de mensen wilt helpen.” Veel mensen hebben vanwege de schooltandarts een angst ontwikkeld. 

Tandarts word je niet zomaar

“Ik heb vwo gedaan in Hoeksche Waard, daarna heb ik een jaar highschool gedaan in Amerika om uiteindelijk een studie mondhygiëne te gaan volgen in Groningen. Tijdens het eerste jaar merkte ik dat ik meer variatie zocht, toen ben ik tandheelkunde gaan doen.” 

Mondzorgspecialist zijn is een veel technischer beroep dan ik verwachtte, vooral vanwege de vele technische instrumenten die er gebruikt wordt tijdens de behandelingen. “Ik houd wel van knutselen, dit is knutselen met tanden,” grapt Sjoukje. “Maar dan wel heel nauwkeurig en precies. Het is niet zomaar plakken en kijken wat het wordt.” Wat mensen niet weten is hoe belangrijk het droog houden van het werkgebied in de mond is; “Speeksel is onze grootste vijand. De tand of kies moet droog zijn wanneer we een restauratie maken. 

Gevarieerd werk

Een werkdag van een tandarts is vrij gevarieerd, van controles, vullingen en wortelkanaalbehandelingen tot kroon- en brugwerk. “Sommige dagen kijk ik in mijn agenda en zie ik alleen maar controles. Ik heb liever nog wat behandelingen tussendoor.” 

Het is het beroep van Sjoukje belangrijk om aandacht voor de patiënt te hebben: “Luisteren naar de wensen, verschillende opties aanbieden en tot een gezamenlijke oplossing komen. Ik denk dat het belangrijk is om samen te werken.” Keuzes voor de patiënten worden in overleg gemaakt; “We bespreken de verschillende opties. En komen samen tot de uitkomst.”

Als tandarts werk je in een team, maar toch werk je vrij individueel. “Qua patiëntenbehandeling opereer je individueel, wel met je assistente. We wisselen iedere dag van assistentes, zodat iedereen met elkaar samenwerkt. Ook hebben we aardig wat overleggen, we zitten met zijn allen in de maatschap dus zorgen ervoor dat de praktijk draaiende blijft. We hebben allemaal onze eigen taken.”

We mogen weer op controle!

We gaan, bijna, allemaal minstens één keer per jaar naar de tandarts, maar waarom is deze controle zo belangrijk? “Er zit wel enige laksheid in. Ergens diep van binnen weten we het wel, maar we weten ook; het kan toch wel weer gerepareerd worden. Wat zeker niet altijd het geval is. Het begint bij een gaatje, als je eenmaal begint met vullen worden de tanden en kiezen zwakker. Na een vulling zijn er extra randjes, dit kan het schoonmaken bemoeilijken. Zo kunnen er weer nieuwe gaatjes ontstaan of kiezen afbreken en zijn er grotere restauraties nodig. De kunst is om je eigen tanden zo sterk en gaaf mogelijk te houden.” 

Een keer in het halfjaar is de basis, zo geeft Sjoukje aan: ”We merken dat twee keer in een halfjaar beter werkt voor de meeste patiënten. Er wordt even naar je tanden gekeken en je krijgt ‘feedback (of teethback)’, poets je wel goed en is er wel tussen de tanden schoongemaakt? Even een reminder.” 

Het werk van de tandarts is vooral preventief; “Maar soms is een gaatje nog maar in het glazuur. Dan kunnen we nog adviseren om beter te poetsen of flossen. Boren doen we liever niet.”

Weinig liefdesbrieven

De mailbox van een tandarts spoelt niet over in de bedankmailtjes. Zoals besproken, linken veel mensen de tandarts aan pijn en problemen. “Zelf ben ik daar best gevoelig voor, het is soms best vervelend. Ik vind de grootste uitdaging om mensen op hun gemak te stellen. Vaak gaat dit samen met de assistente, het is echt wel teamwerk. We werken ‘four-handed’ om de behandeling soepel te laten verlopen. Ik blijf naar de patiënt in de mond kijken, terwijl de assistente de instrumenten aangeeft. Dit gaat altijd geruisloos.” 

Naar verwachting brengt de Dag van de Tandarts, die ieder jaar op 6 maart wordt gevierd, hier ook weinig verandering in. In de praktijk aan de Ketelboetershoek wordt de bijzondere dag niet groots aangepakt; “De vlag gaat uit bij ons,” grapt Sjoukje. “Nee, in alle eerlijkheid wist ik er helemaal niets vanaf,” geeft de tandarts aan.

Een goede sfeer

In de tandartspraktijk in Apeldoorn wordt het belang van een sterk en hecht team benadrukt door de eigenaar, die samen met haar man en collega’s Hanno, Martin en Max de maatschap vormt. De praktijk draait niet alleen om individuele patiëntenbehandelingen, maar ook om het behoud van een goede sfeer en samenwerking. ‘Dagelijks wordt er gewisseld van assistentes, zodat iedereen met elkaar kan samenwerken en er een gevoel van teamwerk heerst. Naast de reguliere taken zoals infectiepreventie, sterilisatie en declaraties, wordt er ook aandacht besteed aan andere aspecten zoals AVG-compliance en computerwerk.” 

Voor de eigenaren is het behouden van hun collega’s van groot belang, omdat het niet alleen extra zorg met zich meebrengt als iemand vertrekt, maar ook de hechte sfeer en het gezellige werkklimaat kunnen beïnvloeden. “In deze praktijk wordt niet alleen over tandheelkunde gesproken, maar ook over allerlei andere zaken. Het is altijd gezellig!”