Herdenking Anton de Kom: een eerbetoon aan moed en rechtvaardigheid

Op 24 april 2025 vindt in Apeldoorn opnieuw de jaarlijkse herdenking plaats van Anton de Kom. Een moment van bezinning en bewustwording over zijn strijd tegen koloniale onderdrukking en sociale ongelijkheid. Organisatoren van de herdenking; Ben Brown en Gerrit Steenbergen, lichten het belang van deze dag toe, de maatschappelijke thema’s die aan bod komen en wat bezoekers kunnen verwachten.

Een groeiende herdenkingscultuur

De herdenking van Anton de Kom in Apeldoorn begon als een bescheiden initiatief vanuit de gemeenschap. “Oorspronkelijk lag het initiatief bij burgers, maar we merkten dat een structurele aanpak nodig was om de herdenking echt een vaste plek te geven,” vertelt Ben Brown. Gerrit Steenbergen vult aan: “Het is belangrijk om de geschiedenis van Anton de Kom te blijven vertellen. Hij staat symbool voor moed, rechtvaardigheid en solidariteit, waarden die ook vandaag de dag nog uiterst relevant zijn.”

De keuze voor Apeldoorn als locatie is niet toevallig. “Anton de Kom ligt begraven op het Ereveld in Loenen. Het is onze verantwoordelijkheid als stad om hem op een waardige manier te herdenken,” zegt Steenbergen. Dit jaar heeft de herdenking extra betekenis, omdat het 80 jaar geleden is dat De Kom overleed, vlak voor het einde van de Tweede Wereldoorlog. Op 22 juni 2020 werd de persoon Anton de Kom toegevoegd aan de Canon van Nederland. “Een overzicht van onderwerpen die iedere Nederlander over de Nederlandse geschiedenis zou moeten weten”, aldus Steenbergen.

“Vrijheid en gelijkwaardigheid zijn nog steeds geen vanzelfsprekendheden”

Het centrale thema: moed en solidariteit

Belangrijke thema’s van de herdenking zijn moed en solidariteit. “Anton de Kom nam enorme risico’s om zijn boodschap van rechtvaardigheid te verspreiden. Hij werd verbannen uit Suriname vanwege zijn activisme, en ook in Nederland bleef hij zich verzetten tegen onrecht. Uiteindelijk betaalde hij daar de hoogste prijs voor,” zegt Brown.

Steenbergen benadrukt de link met het heden: “Vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit zijn nog steeds geen vanzelfsprekendheden. In Nederland zien we nog altijd ongelijkheden, bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt. Dat maakt deze herdenking niet alleen een eerbetoon, maar ook een oproep tot aandacht voor deze verschillen.”

Wat kunnen bezoekers verwachten?

Tijdens de herdenking op 24 april laten verschillende sprekers hun licht schijnen op de erfenis van Anton de Kom en de lessen die we uit zijn leven kunnen trekken. “Burgemeester Ton Heerts zal de bijeenkomst openen, en daarnaast hebben we sprekers zoals auteur en documentairemaakster Ida Does, die recent een boek over De Kom heeft gepubliceerd,” vertelt Brown. “Jongeren en muziek spelen ook een belangrijke rol: een groep slagwerkers, schoolkinderen, brengt traditionele ritmes die hun oorsprong vinden in de Surinaamse en Afrikaanse cultuur.”

Na de toespraken volgt een plechtige wandeling naar het graf van Anton de Kom op het Ereveld Loenen. Hier kunnen bloemen worden gelegd en is er ruimte voor bezinning. “Het is een moment om stil te staan bij zijn moed en de offers die hij bracht,” zegt Steenbergen.

Juist nu, in een tijd waarin discriminatie en uitsluiting nog steeds plaatsvinden, moeten we blijven benadrukken wat Anton de Kom voor ons betekent.

Waarom deze herdenking belangrijk is

Volgens Brown is de herdenking niet alleen bedoeld om terug te kijken, maar vooral om vooruit te kijken. “De strijd voor rechtvaardigheid stopt niet. We kunnen van Anton de Kom leren om onrecht te bestrijden, onze geschiedenis kritisch te onderzoeken en ons uit te spreken tegen racisme en ongelijkheid. Zijn moed en vastberadenheid blijven inspireren

Steenbergen voegt toe: “Het is belangrijk om collectief stil te staan bij mensen die hun leven gaven voor vrijheid en gelijkwaardigheid. Juist nu, in een tijd waarin discriminatie en uitsluiting nog steeds plaatsvinden, moeten we blijven benadrukken wat Anton de Kom voor ons betekent.”

Met de herdenking van Anton de Kom houdt Apeldoorn niet alleen de herinnering aan een verzetsheld levend, maar blijft het ook de discussie voeren over gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid. “Iedereen is welkom,” besluit Brown. “Want vrijheid en solidariteit zijn niet alleen onderwerpen van het verleden, maar ook van het heden en de toekomst.”

Praktische informatie

De herdenking vindt plaats op donderdag 24 april 2025 om 19:00 uur op het Ereveld Loenen. Iedereen is welkom om deel te nemen en eer te betuigen aan Anton de Kom. Bezoekers kunnen desgewenst bloemen of een krans leggen bij zijn graf. De organisatie roept op om samen stil te staan bij vrijheid, rechtvaardigheid en solidariteit.