Kijk op de Wijk: De Haarhamer

Een straat waarvan ik echt denk: ,,Zouden mensen weten wat een haarhamer is?” Dat zou ik wel eens aan diverse mensen in de buurt van die straat willen vragen. Maar helaas: op het moment dat ik dit schrijf woedt het coronavirus en moet je 1,5 meter afstand houden. Daarom denk ik: ,,Maar niet doen”.

Maar wat is een haarhamer? Het laatste deel van het woord zegt het al: het is een hamer. Maar dat eerste deel is toch wel raadselachtig als je niet weet wat ‘haren’ is. Zoals je zelf al zult vermoeden zijn het geen haren op je hoofd of bij een dier. Nee, dat is het vast niet denk je terecht. Maar wat is het dan wel? Het heeft iets te maken met een uitdrukking: ‘haarscherp zijn’, vlijmscherp dus. Zo scherp dat je haar er mee zou kunnen snijden.

Buurman

Er is een werkwoord ‘haren’: dat betekent het scherpen van een zeis. Daar komt de buurman van mijn ouders weer om de hoek. Hij had vroeger naast mijn ouders een rogge-akker die gemaaid werd met de zeis. Maar voordat je kunt maaien moest er eerst vaak gehaard worden. Een zeis kun je scherp maken met een strekel: zeg maar een vijl. Maar soms kom je met de zeis ergens tegen aan een steen bijvoorbeeld, die in het graan of onder het gras niet goed zichtbaar was. En dan is de zeis niet mooi vlak meer. Het maaien gaat dan stukken moeilijker.

Maar hoe gaat dat gebruik van een haarhamer? Eerst werd een haarspit in de grond gezet. Een haarspit zou je het beste een draagbaar en dus ook verplaatsbaar aambeeldje kunnen noemen. Er zit een scherpe punt aan waarmee het spit stevig in de grond staat.

De zeis wordt op dat haarspit geplaatst en moet je met de haarhamer gaan haren, kloppen op de zeis om deze weer mooi vlak te maken.  Je moet dus niet keihard slaan. Het moet heel geleidelijk gaan en zo klop je alle oneffenheden uit de zeis. Er staat op Youtube een heel mooi filmpje over hoe dat gaat.

Volgende maand komt er nog één blog over de Heeze. Niet dat er niets meer te vertellen valt over de Heeze, maar er zijn nog best leuke onderwerpen te vinden: hilde, dorsvloer, deel, ploeg, karnhuis zijn er zo een paar. Maar enige afwisseling is leuk. Dus de Heeze-wijk komt vast terug.