Kijk op de Wijk: De Zichtweg en Mathaak

Ná een paar maand ‘bos’ nu naar een heel ander en ouder deel van Apeldoorn: de Heeze. Een wijk die ligt tussen Eendrachtstraat, Arnhemseweg, Europaweg en Jachtlaan.

Waarom ik deze straten koos? Nu eens niet omdat ik hierlangs fietste. Maar op verzoek van een oud-collega: ,,Kies eens de Heeze: daar komt mijn familie vandaan”. En eerlijk gezegd: de straatnamen spreken me ook erg aan.

Gereedschap

De straten in de Heeze hebben te maken met het boerenbedrijf. De eerste weg die ik koos was de Zichtweg. Dit heeft niets te maken met zien of de ‘Ruimzichtlaan’ die daar een beetje in de buurt ligt. Maar het heeft te maken met een gereedschap voor het maaien van rogge: de zicht.

Ik ga terug naar de tijd dat ik nog niet in Apeldoorn woonde. De buurman van mijn ouders deed nog aan graanteelt. Hij had zo’n mooi, nu ouderwets, roggeveldje. En in juli/augustus moest die rogge gemaaid worden. Dat gebeurde met de zicht. We spraken thuis Sallands en spraken het uit als ‘de zig’. Een zicht is een maaiwerktuig dat qua grootte tussen zeis en sikkel in zit. Op beide gereedschappen kom ik later ook nog weer terug.

Oogsten

Als de rogge mooi geel was en rijp om te maaien, zo ongeveer als wij de grote vakantie hadden, dan kon je erop wachten: de buurman ging oogsten. De zicht werd vlijmscherp gemaakt. Dus denk maar niet dat we dichtbij de maaiende buurman mochten komen. Mijn opa maakte ons bang met “als je te dichtbij komt kunnen zomaar je voeten afgemaaid worden”. En dat boezemde toch wel schrik in.

Bij dat maaien werd ook de mathaak gebruikt. De straat ‘Mathaak’ ligt in de Heeze dichtbij de Zichtweg. In mijn herinnering komt het woord ‘mathaak’ niet voor. We gebruikten volgens mij een ‘pikhaak’. Met de zicht maaide je het gras en met de pikhaak pikte je de gemaaide planten bij elkaar. Daarna werd een handjevol afgemaaide roggeplanten genomen en die werd dan om de bundel rogge gedaan: dat werd dan een garst genoemd.

De rogge werd daarna in groepjes (schoven of gasten) bij elkaar gezet om te drogen. De boer was nog niet klaar: er moest nog gedorst worden: de roggekorrels werden gescheiden van de aren en stengels. En van die roggekorrels werden dan allerlei etenswaren gemaakt. Roggebrood natuurlijk (lekker bij de snert), bier en ontbijtkoek..

Wil je weten hoe die apparaten eruit zagen? Zoek even op google…. Want het lukte me niet rechtenvrije foto’s te vinden.