Kijk op de Wijk: Schaapweg

Een lied over schaapjes dat nog steeds op de basisschool gezongen wordt: ,,Schaapje, schaapje, heb je witte wol? Ja baas, ja baas, drie zakken vol. Eén voor de meester en één voor zijn vrouw. Eén voor het kindje, dat bibbert van de kou. Schaapje, schaapje, heb je witte wol.” Maar werden hier in Apeldoorn wel schaapjes gehouden voor de wol alleen? Nee, vast niet, want de wol van van het Veluws Heideschaap is wel heel grof.

,,Beter geschikt voor vloerkleden dan voor kleding”, heb ik ooit ergens gelezen. Maar waarom werden die schapen dan wel gehouden? Tja, niet voor iets waar je liedjes over gaat zingen. Hoewel het onderwerp bij kleuters vaak wel hilariteit veroorzaakt wordt het onderwerp eigenlijk nooit besproken op school. En dat woord is: poep. Daar wordt in het algemeen niet over gesproken en zeker niet over gezongen op de basisschool.

Maar hoe ging dat vroeger met die schapen in Apeldoorn dan? De heidevelden waren veel groter dan nu. . Vroeger lagen dicht bij het dorp de enken. En iets verderop lagen de velden: de heidevelden. Een onverbreekbare eenheid. Want de enken konden niet zonder de velden. Op die velden graasden… ja : daar heb je ze: de schapen. Die schapen poepten: dat was eigenlijk het grote doel waarvoor ze gehouden werden. Maar het was dus niet de bedoeling dat al die poep op het heideveld achtergelaten werd. De boeren hadden het nodig voor de bemesting van hun enk! Want kunstmest was toen nog niet uitgevonden.

Daarom werden de schaapjes ’s avonds in een potstal opgesloten. Op de bodem van zo’n potstal waren eerst heideplaggen neergelegd. Een heideplag is een stuk afgestoken bovenlaag van de heide. De schaapjes in de stal poepten dat het een lieve lust was. Poep en heideplag werden door de schapenhoefjes mooi gemengd. Heel handig voor de boer!. Was er genoeg gepoept dan werd de ontstane mest uit de schaapstal gehaald en verdeeld over de enk. Meteen daarna werden nieuwe plaggen in de stal aangebracht zodat een volgende partij mest kon ontstaan.

Dat afplaggen van de heidevelden had één nadeel: de heide verdween en zandvlaktes ontstonden. Woestijnvorming dreigde: een zandgraaf werd aangesteld om te voorkomen heel Apeldoorn zou veranderen in een grote zandbank. Gelukkig is dat gelukt en kunnen we dus rustig wonen in ons mooie storp zonder hier nog zorgen over te hebben.