Kunstenaars aan de Egerlaan in het nauw: ‘We moeten eruit, maar niemand weet waarom’

Het zou een gewone woensdagmiddag zijn. Een paar kunstenaars drinken water of bier in de zon voor hun atelierwoning aan de Egerlaan in Apeldoorn, een voormalige TBC-kliniek die al jaren een broedplaats is voor kunst en creativiteit. Maar boven het gebouw hangen donkere wolken – letterlijk én figuurlijk.

Per 1 augustus moeten alle huurders het pand verlaten. De gemeente Apeldoorn wil samen met een projectontwikkelaar woningen bouwen op deze plek. Op zichzelf geen gek plan in een tijd van woningnood. Maar het tempo en de manier waarop dit gebeurt, zorgen voor veel onbegrip en frustratie bij de huidige bewoners en huurders.

Geen sloopvergunning, wel ontruiming

Tijdens een recent overleg tussen de kunstenaars, de gemeente en de verhuurorganisatie SLAK bleek dat er nog helemaal geen sloopvergunning is. Toch moet het gebouw ‘bezemschoon’ worden opgeleverd. Een aantal kunstenaars vraagt zich af waarom ze dan überhaupt weg moeten. “Als de sloop nog een jaar op zich laat wachten, kunnen wij toch gewoon blijven zitten?” stelt Vincent Rijnbende, die al jaren een atelierwoning huurt op de locatie.

Een ander pijnlijk punt: na hun vertrek zullen de ruimtes waarschijnlijk tijdelijk door antikraakorganisaties worden opgevuld. “Dus wij moeten eruit, terwijl anderen er straks onder slechtere voorwaarden weer in mogen,” klinkt het verontwaardigd.

Een zwijgende gemeente en een verdwijnende verhuurder

De rol van SLAK – ooit opgericht om kunstenaars van betaalbare werkruimtes te voorzien – roept vragen op. SLAK heeft de huur opgezegd en lijkt zich terug te trekken uit Apeldoorn. Daarmee vallen de huurders tussen wal en schip. “SLAK had ook een andere partij kunnen zoeken om het contract over te nemen,” zegt een van de kunstenaars. “Nu laten ze ons gewoon vallen.”

De gemeente laat zich ondertussen nauwelijks horen. Bij het overleg was niemand aanwezig vanuit de afdeling kunst en cultuur, iets wat de kunstenaars als schrijnend ervaren. “Er is nul verantwoordelijkheid genomen,” stelt Ranko Skenderija, die al sinds het begin in het pand huurt.

Oproep aan de gemeente: neem je verantwoordelijkheid

De kunstenaars benadrukken dat ze heus wel willen meewerken aan veranderingen, mits er naar hen wordt geluisterd en er alternatieven worden geboden. Zo zou Rijnbende graag urgentie krijgen voor een sociale woning, en is er behoefte aan structureel atelierbeleid in de stad. “Een stad als Apeldoorn hoort ruimte te bieden aan haar kunstenaars. Ede doet het, Arnhem doet het. Waarom Apeldoorn niet?”

Wat de huurders willen is duidelijk: een overgangsregeling waarbij ze tijdelijk mogen blijven totdat de sloop daadwerkelijk begint, en betrokkenheid van de gemeente bij het vinden van vervangende ruimte. “We willen niet tegenwerken, we willen een oplossing.”

En nu?

Een jurist is inmiddels ingeschakeld om te onderzoeken of de opzegging rechtsgeldig is. De huurders beraden zich op collectieve stappen, zoals het sturen van een gezamenlijke brief aan SLAK en de gemeente, waarin zij hun onwil om zonder goede reden te vertrekken onderbouwen. “We laten ons niet zomaar eruit zetten. Dit is geen nette manier van omgaan met mensen die hier al decennia werken en wonen.”

De klok tikt door, 1 augustus nadert. Maar de kunstenaars zijn nog niet uitgepraat – en ook nog lang niet uitgevochten.