“Mag je dan ook geen water drinken?”

Geen water, brood of verzorgingsproducten. Het is de negende maand van de islamitische kalender, dit betekent dat moslims over de hele wereld aan het vasten zijn. De vastenmaand is dit jaar begonnen op 10 maart en duurt tot en met 9 april. Wat maakt de ramadan bijzonder en wat zijn de grootste uitdagingen tijdens de vastenmaand? Ook de Apeldoornse Derya Özugur is druk bezig met het vasten en organiseert een netwerkavond rond de ramadan.

Geen deskundige

Derya begint het gesprek met: “Ik ben geen deskundige of imam hé, haha. Wel kan ik een aantal vragen vanuit mijn eigen beleving beantwoorden.” De Apeldoornse vergelijkt de ramadan met een ‘reset’: “Het geeft mij de gelegenheid om stil te staan bij waar het om draait. Tijdens deze periode kom ik nog dichter bij Allah en toon ik mijn dankbaarheid bij al het goed wat we hebben. Ook is het goed om een keer per jaar stil te staan bij waar we mee bezig zijn.”

Deze editie van de ramadan levert tot nu toe nog geen moeilijkheden op bij Derya: “Tot nu toe gaat het prima. De vastenmaand schuift ieder jaar 10 dagen naar voren. Dit jaar is het tijdstip gunstig, het hele warme weer en het extreem late eten is er niet. Mentaal gaat het ook goed, sporten is een beetje afzien, maar dat is een kwestie van mindset. Mijn kinderen van 16 en 14 doen ook mee, mijn dochter heeft soms moeite; maar als ik zeg ‘anders verbreek je het vasten even’ is ze heel stelling. Ze wil meedoen! De ramadan doet wat met mensen.”

“Het is echt niet zo dat we 1 maand goed leven en 11 maanden slecht, zo zie ik het zeker niet. Het is voor mij een nieuwe start die ik wil vasthouden. Het gaat er niet om dat het verplicht is, of over honger en dorst. Voor mij gaat het om de intentie en het leren beheersen van jezelf. Bewust worden van ons gedrag en vaker delen, de intentie van de islam.” De ramadan doe je niet in je eentje, maar met zijn allen: “Je doet het samen en voelt een gevoel van verbondenheid.” 

Regels

De regels zijn alom redelijk bekend: in deze maand is het voor moslims verboden om ruzie te maken, seks te hebben, te roken, en te eten of drinken van zonsopgang tot zonsondergang. De maaltijd waar het vasten wordt verbroken heet ‘iftar’, dit is na zonsondergang. De tijd waar de zon ondergaat is dit jaar vrij aangenaam: Apeldoornse deelnemers van de ramadan mogen tegen 19:00 eten, na zonsopgang begint het vasten opnieuw.

Volgens hun geloof zijn moslims verplicht om vijf keer per dag te bidden. Tijdens de vastenmaand wordt er echter een extra gebed toegevoegd, genaamd het vrijwillige ‘Tarawih’-gebed. Tijdens dit gebed kunnen moslims tot een uur lang bidden.

Weinig veranderingen

Toen Derya 10 jaar was deed ze voor het eerst mee: “Ik denk dat de ramadan de laatste jaren nog mooier is geworden vanwege de sociale media, dit zorgt voor een groter bereik dan voorheen. We zetten veel mooie acties op en samen heb je meer kracht.”

Het ritme van Derya haar dagelijks leven verandert niet tot amper tijdens de ramadan: “Ik sta alleen iets vroeger op. Ik ben ondernemer met schoolgaande kinderen. Rond drie of vier uur sta ik op om het eten voor te bereiden, tegen half zeven ben ik klaar en tegen zevenen gaan we aan tafel. In feite is het niet anders dan een reguliere dag. Wel ben ik meer bezig met de Koran en andere goede dingen en daden. Mijn kinderen doen wel eens een middagdutje.”

Suikerfeest

Aan het eind van de ramadan is Eid el-Fitr (‘het feest van het vasten verbreken’). In Nederland kennen we het beter als het Suikerfeest. Maar hoe ziet die dag er uit? “Het is geen feest op één plek waar we met z’n allen gaan dansen. Het is de viering van dertig dagen vasten”, vertelt Derya.

Jongeren gaan naar oudere mensen om een theetje te drinken en een baklava te eten. “We evalueren samen de afgelopen periode en kinderen krijgen snoep en zakgeld. Ik vind het belangrijk dat we vasthouden aan sommige tradities, dus samen met mijn dochter doen we henna op de binnenkant van onze handen. Henna betekent in onze cultuur de viering van iets moois.”

Netwerkavond

Wat er rond de vastenmaand allemaal in Apeldoorn georganiseerd wordt, weet Derya niet precies: “Maar steeds meer grote organisaties organiseren bijzondere avonden rond de ramadan. Er is steeds meer betrokkenheid. Ik denk dat het belangrijk is om te weten wat de ander doet, om te begrijpen wat er speelt. Dat is een van de redenen dat we zo’n avond organiseren. Het is de 9de keer dat we dit doen, ook om mijn Nederlandse netwerk een beeld van de ramadan te geven. Wat bezielt mensen om te vasten?”

De avond vindt plaats op 4 april en wordt georganiseerd door Derya en een vriendin. “We nemen je mee in de wereld van de ramadan, vertellen op een informele en leuke manier alle ins en outs, maken zelf heerlijke Turkse gerechten waar we samen van gaan genieten wanneer het vasten verbroken mag worden (20:22u) Daarna is er nog gelegenheid om met elkaar te netwerken. Deelname is gratis, gasten zijn gevraagd of ze vijf artikelen willen meenemen voor de voedselbank. Ook wordt er een link getoond waar je kunt doneren voor hulporganisaties in Gaza.”