Christiaan Jelsma neemt publiek in coronatijd toch avond mee naar het theater

Weet je nog? Een jaar geleden? Die man op het kruispunt van de Loolaan en de Zwolseweg? Dat was Christiaan Jelsma. ‘Het komt goed‘ stond er op het bordje in zijn handen. Het was 21 maart 2020. En dat hij dat dat specifiek op deze dag deed was geen toeval. En uiteindelijk heeft dat alles weer te maken met de voorstelling ‘De Verdenking‘ die hij komende woensdag, 17 maart, houdt in Theater Orpheus. Maar de theaters zijn toch dicht? Dat klopt. Maar de registratie van zijn show, of eigenlijk de try out van zijn show, is op zaterdagavond 20 maart te zien voor het publiek.

Hoe kwam je er zo bij deze show te gaan doen?

“In het verleden heb ik veel cabaret gemaakt en ik heb een bedrijf, Toptypetjes.nl; dat ligt nu allemaal helemaal stil vanwege corona. Dus ik had tijd en daarnaast heb ik 1,5 jaar geleden een zoontje gekregen met het Downsyndroom. Dat maakt heel veel los, vooral omdat we heel onwetend waren: we wisten het niet bij de geboorte. Je gaat door verschillende fases heen. Dat was voor ons zo door het Downsyndroom, maar dat zie je nu ook met corona: je hebt een soort ‘voor’, een soort ’transitie/verandering’ en dan een soort van ‘nieuwe normaal’.

Als ik een muzikant zou zijn zou ik de situatie proberen te vangen in een liedje, maar ik heb zelf gemerkt dat in de periode daarna het hielp en nog steeds helpt om daar cabaretmateriaal over te schrijven. Het hielp mij door beeldspraak, metaforen en grappen te maken en daarmee lucht te creëren in mijn hoofd. Dus het is ook gewoon een stukje verwerking voor mezelf. En het leek me wel mooi om dit te delen, maar dat is natuurlijk lastig en je kunt altijd redenen bedenken om het niet te doen. Maar op zondag 21 maart dan is het Wereld Downsyndroomdag, dus het leek me leuk om dan rond die dag iets te doen. Ik heb een paar mensen erbij gevraagd om mee te denken, waaronder bijvoorbeeld een regisseur die ik nog van vroeger ken.

Uiteindelijk is deze show iets wat ik eigenlijk wel graag had willen zien toen ik dit meemaakte. De gevoelens en de gedachten waar je doorheen gaat, als iemand dat verwoord en er grappen overmaakt, dat had mij toentertijd goed geholpen denk ik.”

Vertel, wat gaan we zien tijdens je try out show?

“Het is een stuk van 20 tot 30 minuten. Er zijn al best wat mensen die zich hebben aangemeld. Ik hoop dat het goed genoeg is zodat ik het verder kan ontwikkelen tot een hele voorstelling. Dan kan ik ook meer kwijt dan alleen ‘De Verdenking’. Het is best wel een persoonlijk verhaal over verwachtingen. ‘De Verdenking’ komt voort uit het feit dat de arts de verdenking uitsprak voor het Downsyndroom. En dan moet je nog 5 dagen wachten op ‘het vonnis’, oftewel de uitslag. Dan zit je een soort ‘gedetineerd’ in het Ronald McDonald Huis. Dingen als hoe nu verder, waarom, schuld en onschuld, dat komt veel terug in het stuk.

Omdat je weinig weet over Downsyndroom denk je dat je leven over is, terwijl we nu eigenlijk alles doen wat we daarvoor ook deden. We kunnen ons geen leven zonder hem voorstellen, de liefde die je krijgt voor je kindje is zoveel meer dan de zorgen die er ook kunnen zijn. Het leven is niet ‘maakbaar’, iets wat vaak wel wordt gedacht. Als je de hele tijd vast wil houden aan verwachtingen, dan loop je vroeg of laat vast. Verwachting, verdenking, verwerking, verdieping, verwondering, vertrouwen; dat is een beetje de onderstroom van het verhaal en deze try out gaat vooral over de verwachting en verdenking. Het stuk is geïnspireerd op mijn ervaringen rondom het krijgen van een kindje met Down.”

Jij was dus degene die een jaar geleden op het kruispunt bij de Naald stond. Gaan we daar nog iets van terugzien?

“Nou, het verhaal achter ‘Het komt goed’, dat zit ook in de voorstelling. Eigenlijk is dat de kern van de voorstelling. De dag waarop ik dat deed was ook Wereld Downsyndroomdag. Kindjes met Down hebben een chromosoom extra, chromosoom 21. En die is dan in drievoud aanwezig, dus vandaar 21-3. Vorig jaar had het natuurlijk ook een hele dubbele betekenis, want het was de eerste lockdown en ‘Het komt goed’, dus dat sloeg natuurlijk ook daarop. Maar het sloeg voor ons ook op iets bizars wat we meemaakten vlak voor we hoorden dat ons zoontje Down had, daar vertel ik tijdens de voorstelling ook over.”

Je mag je try out in Orpheus doen. Hoe kwam je zo daar terecht?

“Ik had een ruimte bij de Ecofactorij die we mochten gebruiken voor de repetities en eigenlijk wilden we daar ook de try out gaan opnemen. Maar daar zit heel veel glas en dan moesten we met heel veel doeken gaan werken. Toen kwam ik in contact met Orpheus en zij waren gelijk enthousiast.”

Dat wordt wel een gekke situatie voor je, zo’n hele zaal zonder publiek, of niet?

“Klopt, alleen de crew, een mannetje of 5. Dat is heel gek. Normaal test je met je try out en zie je de reactie van je publiek. Voordeel is wel dat je het opnieuw kunt doen als iets niet goed gaat, haha, maar dat ben ik niet van plan. De adrenaline, de spanning met de zaal, die heb je nu natuurlijk helemaal niet. Ik weet ook niet hoe dat gaat zijn.”

Het publiek kan dus zaterdagavond kijken. Zit daar een maximum aantal kijkers aan?

“Ik heb nu een club mensen die geïnteresseerd zijn. Die geef ik toegang tot de livestream, zodat het niet helemaal open is. Dus als mensen het ook willen zien, dan kunnen ze zich aanmelden. Wat ik eraan ga koppelen is een crowdfunding via voordekunst.nl. Ik heb wel kosten gemaakt en wil dit graag verder ontwikkelen, dus mensen die kijken kunnen een donatie doen als ze dat willen. Ik moet bijvoorbeeld wel de technicus bij Orpheus betalen en de livestream. Deze week komt die crowdfunding live te staan.”