In Beeld: kunstenaar André Kruysen

Tijdens de lockdown is het kunstwerk ‘De boom der Vrijheid‘ geïnstalleerd in de Apeldoornse Paslaan. Dit kunstwerk in de openbare ruimte is gemaakt door kunstenaar André Kruysen, in het teken van 75 jaar vrijheid. Eerder heeft André Kruysen wel verteld over zijn werk, maar wie is André Kruysen nou zelf, naast al zijn kunst?

Hoe zou je jezelf omschrijven als kunstenaar?

,,Als kunstenaar maak ik werken die mensen met hun hele lichaam moeten ervaren. Mijn kunstwerken zijn dus geen werken waar je alleen maar naar kijkt met je ogen. Als kunstenaar geef ik met mijn kunstwerken een gehele beleving weg aan mensen. Voor mij is het heel belangrijk dat mijn kunstwerken een lijfelijke ervaring zijn, omdat ik als kunstenaar meer wil bieden dan alleen een kijk-ervaring. Je moet een werk van mij altijd met je hele lichaam bekijken. Het ervaren van een lichtinval zie ik ook als een lijfelijke ervaring.”

Hoe zou je je kunst omschrijven voor mensen die het nog niet kennen?

,,Kunst is een nieuwe manier van naar de wereld kijken. Nieuwe verbanden leggen tussen dingen die in de wereld van de alledaagse logica niet gelegd zouden worden. Kunst kan overal over gaan in principe. Ik maak 2 type kunstwerken: vrije werken en architectonisch verbonden werken. Meestal maak ik die werken in de binnenruimte. Daar kijk ik dan goed naar de lichtinval en naar de structuur van de ruimte.”

Hoe gaat een proces voor jou in z’n werk?

,,Voordat ik aan het werk begin kijk ik altijd eerst naar de context waarin mijn werk gemaakt wordt. Ik wil de plek waar ik werk ga maken altijd eerst ervaren voordat ik aan de slag ga. Dus bij het maken van grote werken laat ik de ruimte op me inwerken. Ik stel vragen zoals: waar komt het licht vandaan en wat kan ik met dat licht doen? Daarna bepaal ik zichtlijnen en lichtpunten in het werk. Ik probeer verstorende ingrepen te doen binnen de bestaande architectuur. Binnenin mijn werken is altijd een verstilling te vinden, een inval van daglicht. Dat biedt een rustpunt in de drukke ruimte. Het rustpunt is de verstoring.”

Wat is er zo speciaal aan ‘de Boom der Vrijheid’?

,,Bij ‘De boom der Vrijheid’ valt het beeld van de boom uit elkaar over 2 gevels. Je kan maar vanaf 1 standpunt de hele boom zien. Als je er langsheen loopt of als je dichterbij gaat staan valt de boom uit elkaar. Het is een verwijzing naar een oud symbool voor de vrijheid. Op de gevel van het voormalig Jugendstil pand van de firma Nooteboom stond ook een groot logo van een boom. De vormen van de boom zijn geïnspireerd op de Jugendstil stijl, de stijl waarin ook het pand is gebouwd. Het is een erg gestileerde boom die de geschiedenis terug brengt naar 1 plek en het is het eindpunt van het Canadese defilé. Kortom: het is een plek waar geschiedenis, vrijheid en energieën samenkomen en dat maakt dit werk zo speciaal.”

Waarom is het belangrijk dat mensen het verhaal achter  De boom der Vrijheid’ kennen?

,,Als mensen het verhaal achter ‘De boom der Vrijheid’ kennen dan krijgt het kunstwerk nog meer diepgang. Het verhaal wordt verbonden met het werk en blijft langer hangen. Daarnaast verteld het verhaal de geschiedenis van Apeldoorn. Het heeft te maken met de geschiedenis van ons land en met de geschiedenis van de stad Apeldoorn in het bijzonder.”

Heb je nog aanpassingen moeten doen in het proces in verband met de coronacrisis en alle maatregelen?

,,Nee, ik heb verder geen aanpassingen hoeven doen in het proces zelf. Het proces was al helemaal klaar toen de coronacrisis begon. Alles ging dus best wel goed, maar het is jammer dat de grote onthulling in het water is gevallen door het COVID-19 virus.”

Wanneer is een werk voor jou echt af?

,,Dat verschilt van werk tot werk. Sommige kleine werken heb ik jaren over gedaan. Daarin moet zich soms gaandeweg een context vormen. In het geval van de Vrijheidsboom was de context al zo duidelijk en vooraf bepaald dat ik al snel tot een vorm was gekomen. Een ontwerp is klaar als het een resonantie heeft gevonden in mijn binnenste. Ik moet het ontwerp voor me zien, voor me voelen. Ik ben altijd op zoek naar helderheid. De uitvoering blijft altijd spannend, maar het is zelden heel anders dan ik me had voorgesteld. Dat komt omdat ik heel sterk vertrouw op mijn intuïtie. Dit werk is eigenlijk nooit helemaal af, omdat er begroeiing op komt die ook nog seizoensgebonden is. Het blijft zich doorontwikkelen. Dit is eigenlijk een startpunt. Bij grote werken is het werk pas af als de uitvoering er op zit. Het creatieve proces is klaar als het werk in de studio klaar is. Als vormwording en vormverlies in harmonie is, dan is het voor mij af.”

Waar zou je altijd nog een werk willen maken?

,,Ik heb een groot zwak voor het Kröller Muller museum, daar zou ik dolgraag een werk willen maken. Het museum voelt als thuiskomen. Binnen werk maken of in het Beeldenpark, ik zou het beiden een mooie uitdaging vinden. Er zijn zoveel aanknopingspunten, het licht in de architectuur, de natuur er omheen, het Rietveld paviljoen, beelden uit de collectie zoals het beroemde beeld van mijn held Boccioni ‘unieke vormen van continuïteit in de ruimte.”

Hoe ben je ooit kunstenaar geworden?

,,Ik kom uit een kunstenaarsfamilie. Mijn opa was kunstenaar en mijn vader maakte muziek. Voor mij was het een heel natuurlijk proces om dingen te gaan maken en uiteindelijk voor de kunsten te kiezen als beroep. Ik was al jong bezig met beelden kleien. Op een gegeven moment was de keuze daar: muziek of beeldende kunst en dat laatste is toch wat ik het allerliefste doe: beelden maken. Het beeldhouwen heeft altijd al in mijn genen gezeten.”

Wat wilde je worden toen je klein was?

,,Beeldhouwer of kok. Later kwam daar mijn liefde voor de basgitaar bij. Maar uiteindelijk wilde ik gewoon het liefste beelden maken en dat is nog steeds wat ik het liefste doe.”

Hoe kom je aan je inspiratie?

,,Ik haal de meeste inspiratie uit de natuur. Daarnaast heb ik vroeger veel gedoken en haal ik daar inspiratie uit. Daar komt bijvoorbeeld het blauwe licht in mijn binnen werken vandaan. De modernistische architectuur (Le corbusier, Oscar Niemeyer) Religieuze architectuur (tempels, kerken en andere heiligdommen). Kunstenaars als Joseph Beuys, Boccioni en 100 anderen.”

Wat vind jouw gezin van je werk? Doen ze zelf ook iets creatiefs?

,,Mijn zoon van 14, doet aan streetdance en mijn vrouw is directeur bij de landelijke Stichting Leergeld. Zij doet het gebied van Den Haag. Ze zit meer in het sociale domein, maar allebei dragen ze mijn werk een warm hart toe. Mijn zoon komt ook wel geregeld naar de studio. Ze vinden het inspirerend. Ik maak ze altijd deelgenoot van mijn projecten.”

Wat doe je in je vrije tijd?

,,Werk en vrije tijd lopen bij mij heel erg door elkaar. Ik hou er intens van om op mijn atelier te werken. Er is geen plek waar ik liever heenga. Maar in de schoolvakanties gaan we graag de natuur in. Ik doe al 14 jaar aan Tai Chi en Kung Fu. Dat is erg belangrijk voor mijn geestelijk en lichamelijk welzijn. Daarnaast speel ik ook bas.”

Als de corona crisis voorbij is, waar zou je dan als eerste heen gaan?

,,Ik zou als allereerste naar het Kröller Müller gaan!”