Geweld, haat, taal

Er zijn van die christelijke waarden die je pas gaat zien wanneer ze worden genegeerd. Zo viel mij deze week in de krant op dat gevangengenomen IS-strijders worden gedood door de Koerden. Het optreden van de IS in Syrië en Irak is bekend: willekeurige moordpartijen, zowel om angst aan te jagen als om de handhaving van de eigen strikte opvattingen af te dwingen. Nu zien we de andere kant reageren met het doden van gevangenen met als argument dat gevangenen hinderlijk zijn. Het lijkt alsof eeuwen ontwikkeling van het oorlogsrecht in één keer ongedaan worden gemaakt. In de Bijbel lezen we hierover een waar woord van de Heer Jezus Christus. Wanneer een van zijn discipelen het zwaard pakt om Hem te beschermen zegt Hij: Wie naar het zwaard grijpt, zal door het zwaard omkomen. Deze tekst moet je niet willen gebruiken om overheden te bewegen hun legers af te schaffen. Ze nodigt overheden wel uit om terughoudend met geweld om te gaan. Ze is echter vooral bedoeld om mensen zoals u en mij te leren dat geweld niet alle problemen oplost. Sterker: dat geweld problemen vaak verergert. We leren uit diezelfde Bijbel dat haat de achterliggende oorzaak is van geweld. Tegelijk zien we om ons heen dat tomeloos geweld de haat versterkt. We zien het in Syrië en Irak, maar we zagen het twintig jaar geleden ook op de Balkan. Ook in deze voorbeelden geldt dat de onderlinge haat voorafging aan het geweld.

In Nederland leven we in een land waarin de overheid ons verbiedt om wapens te dragen. Militairen en politie hebben wapens, wij niet. We kunnen onszelf dus niet verdedigen. Tegelijk zien we dat het aantal moorden bij ons lager is dan in landen (VS) waar wapenbezit gewoon is. Blijkbaar zorgen wapens niet voor meer veiligheid. In plaats van messen en pistolen kunnen wij woorden als wapens inzetten. Ook met woorden kun je haat kweken. Het is de opdracht aan ons allemaal onze woorden zorgvuldig te gebruiken. Niet om problemen te verzwijgen of alles maar goed te praten. Wel om zaken duidelijk te bespreken, maar met respect voor de ander die een ander standpunt huldigt. We hebben in ons land de goede gewoonte dat wie zich door een ander beledigd voelt, dat aan de rechter kan voorleggen. Wanneer dat vaak gebeurt, zoeken we blijkbaar met elkaar de grenzen op. Het wegblijven bij de grens van wat nog net mag, is een vorm van beschaving. Alles mogen zeggen is een voorrecht in deze wereld (het mag lang niet overal), maar alles willen zeggen, is een vorm van verslaving.

Roelof Veen, fractievoorzitter ChristenUnie