Vertrouwen is goed maar controle is altijd beter

Er is over het grondbedrijf al veel gezegd en geschreven. Zowel hier als in de Stentor, in het gemeentehuis en gewoon op straat in Apeldoorn.

Van de talloze reacties is er ééntje die mij is bijgebleven.

In de Stentor schreef ene Henk onderstaande tekst:
Realiseer je bij alles dat een vakwethouder over alle ins en outs beschikt. Hij heeft daar ook alle tijd voor als fulltimebestuurder. Uit tientallenjaren ervaring weet ik dat een gemeenteraadslid nog niet 5% van alle informatie heeft en al helemaal geen verstand heeft van alle ingewikkelde zaken die spelen rond een Grondbedrijf. Raadsleden komen om half 6 thuis van hun normale baan, eten wat en storten zich dan in het raadwerk. Die mensen mogen ervan uitgaan dat zij goed en volledig worden geïnformeerd door het college. Daarom is het ook een politieke doodzonde als een wethouder de raad te laat, onjuist en onvolledig heeft geïnformeerd. Slachtoffer de raad niet, want juist zij zijn wel degene geweest die de enquetecommissie heeft ingesteld om de onderste steen boven te krijgen. Don’t shoot the messenger!
Henk – 21-01-2012 | 20:11

Een opvallende tekst, die waarschijnlijk van een gemeenteraadslid komt die Henk heet (Henk Schutte zou mijn gok zijn, maar dat weet ik niet zeker). Want hij zegt eigenlijk dat een gemeenteraadslid de tijd, de kennis en de informatie niet heeft om het college goed en adequaat te kunnen controleren. En dat is nu juist waar een gemeenteraad voor bedoeld is. Vergelijk het met een beursgenoteerd bedrijf. Daar heb je een raad van bestuur en een raad van commissarissen. De laatste bepaalt mede de koers en keurt besluiten van de raad van bestuur goed, en controleert deze. Zo ook bij de gemeentelijke overheid.

Parttime liefdewerk oud-papier.

In de gemeenteraad zit een dwarsdoorsnede van de Apeldoornse bevolking. Van onderwijzers tot ondernemers, medewerkers van het kadaster tot de vice-directeur van VNO-NCW. Stuk voor stuk intelligente en bevlogen mensen neem ik aan, die dit debacle toch niet aan hebben zien komen, of niet willen hebben zien komen. Laten we nu eens aannemen dat wat Henk hierboven zegt klopt. Dat de materie te complex is om te begrijpen en dat het gemeenteraadsleden aan tijd en informatie ontbreekt.

Is dat dan niet één van de belangrijkste leerpunten van dit hele zooitje?

Apeldoorn werkt met een begroting van ca. 500.000.000 euro. Een half miljard(!) euro per jaar. Lees dan nog bovenstaande reactie van Henk eens en denk er eens over na….. In Apeldoorn, maar ook andere steden, is er dus een gemeenteraad die een college moet controleren die een half miljard per jaar uitgeeft en die gemeenteraad doet dat er ’s-avonds na een dag hard werken even bij. Logisch dat je dingen over het hoofd ziet, denk ik dan. Kun je ze dat kwalijk nemen?

Je kunt ze kwalijk nemen dat ze niet eerder aan de bel hebben getrokken over hun gebrek aan tijd en kennis en informatie.
Aan de andere kant geloof ik wel dat 80-90% van de gemeenteraadsleden zich 100% inzet voor het werk dat ze doen voor een vergoeding van (slechts) zo’n 1800 euro bruto.

Ontoelaatbaar

Ik vind persoonlijk dat het ontoelaatbaar is om een college dat een dergelijk bedrag te besteden heeft te laten controleren door 39 goedwillende hardwerkende parttimers. Dat is vragen om problemen, aangezien de gemeenteraad geen partij is voor fulltime volledig geïnformeerde wethouders.

Schaduwcollege een oplossing?

Als er geen tijd en geen kennis is, dan moet je ervoor zorgen dat de tijd en de kennis er wel komt. Daar moet je creatief in zijn, maar laat ik eens een voorzetje doen om de discussie aan te zwengelen.

• Voor iedere fulltime wethouder komt er een fulltime vakspecialist in de gemeenteraad van 1 van de partijen.
• Deze gemeenteraadsleden vormen een schaduwcollege dat over alle informatie kan beschikken die een wethouder ook heeft.
• Binnen dat schaduwcollege is de oppositie sterker vertegenwoordigd dan de bestuurspartijen.
• Dit schaduwcollege praat op reguliere basis met ambtenaren (vertrouwelijk), externe specialisten, en haar eigen gemeenteraad.

Doel:

• beter begrip van complexe zaken
• een luisterend oor voor ambtenaren
• meer tijd om een betere risico-inschatting te maken
• meer tegenwicht aan het college

Kost dat geld?

Dat kost geld. Ja. Maar reken even mee: Als je door betere controle eens in de 50 jaar een crisis van deze omvang maar half zo groot laat worden door betere controle dan bespaar je zo’n 2 miljoen euro per jaar. Daar heb ik best wat geld voor over. Want vertrouwen is goed, maar controle is altijd beter. Ook in Apeldoorn zo is helaas gebleken