Hartverwarmend contactloos contact

Maureen Roelofs kruipt al zo’n 10 jaar met veel enthousiasme in de huid van contactclown Mau. Zij voorziet heel duidelijk in een behoefte en nu, in de coronatijd, doet ze er een schepje bovenop. Haar motto: ,,Ieder mens is het waard om contact te hebben.”

Je bent contactclown, hoe is dat zo gekomen?

,,Ik heb 23 jaar in het speciaal onderwijs gezeten en daar leerde ik al dat ik vooral moest werken vanuit mijn intuïtie en niet een al te vast stramien volgen. Eerst moest ik leerlingen op hun gemak stellen, hun vertrouwen winnen; pas dan ontstaat er een verbinding. Vanuit die verbinding kan je nieuwe dingen leren. Volwassenen hebben dat ook. Als je niet op je gemak bent, is er geen verbondenheid tussen hoofd en hart en functioneer je minder.

Naast het improvisatietheater dat ik al veel deed, volgde ik 10 jaar geleden een workshop Clownerie en ik was direct verkocht. Een clown werkt immers ook vanuit intuïtie. Een belangrijk onderdeel van de workshop was: ontwikkel je eigen clown. Toen ontdekte ik dat ik een ‘kleine’ clown ben. Geen circusclown met ingestudeerde kunstjes, maar een contactclown die voelt. Bij voorkeur werk ik met mensen met dementie of mensen met een verstandelijke beperking. Ik laat dingen gebeuren en werk niet met een vooropgezet plan. Bij dementerende mensen, waarbij bepaalde hersenfuncties zijn aangetast, zijn andere zintuigen juist extra versterkt, zoals voelen en aanraken. Sommigen hebben echt huidhonger, terwijl anderen liever minder fysiek contact hebben. Daarom werkt wat ik doe zo goed bij die groepen.”

Wat doe je dan precies?

,,Ik stap op een duidelijk zichtbare manier binnen in een huiskamer van een zorgcentrum, zonder plan. Dan laat ik de bewoners mijn energie voelen: hier ben ik. En tegelijkertijd voel in hun energie. Ik kijk en voel wat de ander nodig heeft. De zorgverleners seinen mij ook wel eens van tevoren in en vragen om extra aandacht voor iemand. Ligt iemand bijvoorbeeld al een tijdje onveranderd in foetushouding dan ga ik ernaast zitten. Soms aai ik diegene en soms ga ik alleen maar mee op de ademhaling. En dan opeens hebben we oogcontact, zie ik verwondering, we zijn dichter bij elkaar gebracht. ik heb niet meer nodig dan mijn stem, soms een klein speeldoosje, ik geef een handmassage en soms is mijn hand op die van de ander leggen al voldoende.

Zo vroeg het verzorgend personeel laatst aan me of ik bij een meneer wilde kijken. Meneer bood veel weerstand en was heel vaak heel boos. Ik ben naast hem gaan zitten en luisterde naar wat hij nodig had. Uiteindelijk vertrouwde hij mij toe dat hij boos was, omdat hij de leiding kwijt was. Leiding over zijn eigen leven, en daardoor ook een flink stuk eigenwaarde kwijt. Toen ben ik wat gaan zingen en heb hem tot dirigent benoemd. Ik deed precies wat hij dirigeerde, stopte zodra hij stopte, ging weer verder zodra hij verder ging en gaf hem daardoor weer een stukje leiding terug. Hij genoot.

Nog zo’n voorbeeld. Een mevrouw zat alleen in een kamer achteraan in de gang, deed niets anders dan snauwen en spugen.  Er was geen land met haar te bezeilen. Ik moest op afstand blijven, maar probeerde toch haar aandacht te vangen. Na een poosje zwaaide ze naar me. Mooi hè. Ik laat mensen voelen dat ze ertoe doen. En iedere vorm van contact doet er ook toe; een oogopslag, een glimlach of gewoon een zwaai.”

Over die afstand gesproken….hoe doe je dit in coronatijd?

,,Tja, ik kan nu natuurlijk niet naar binnen en toch heb ik het drukker dan ooit. Ik heb mijn bezoekjes aan verzorgingshuizen dan ook maar naar buiten verplaatst. Ik moet het nu hebben van het visuele aspect. Clown Mau komt de ramen zemen. Dit huishoudelijk klusje herkent iedereen. Gewapend met een trapje, een ragebol, vrolijk gekleurde emmers en doekjes voer ik een act op voor het raam. Hoe het precies verloopt bepalen toch uiteindelijk de bewoners. Soms zet ik de trap achterstevoren en dan komt er altijd wel iemand naar het raam toe met aanwijzingen. Soms wijst iemand nog een ‘vlekje’ aan dat ik overgeslagen heb. Als ik een glaasje water drink houden zij hun koffiekopje omhoog bij wijze van proost. Het lijkt door het raam contactloos, maar dat betreft uitsluitend het fysieke gedeelte. We maken oogcontact en ik zie mensen lachen. Het is voor mij veel moeilijker zo, minder intiem en veel uitbundiger, maar ik ben al blij dat ik hen iets kán bieden en dat is goed.

En gelukkig hebben we de foto’s nog. Er gaat steeds een fotograaf met mij mee, Margien de Vries. In het begin was ik er wat huiverig voor, omdat haar aanwezigheid zou kunnen afleiden, maar zij weet zich op een of andere manier onzichtbaar te maken en schiet intussen de mooiste foto’s. Deze foto’s worden na afloop toegestuurd naar het huis waar we opgetreden hebben en het verzorgend personeel kan de bestanden vervolgens op de Ipad zetten. Op deze manier kunnen alle bewoners het nog eens terugzien en er nogmaals van genieten.”

Hoe zien jouw toekomstplannen eruit?

,,Ik hoop dat ik nog veel vaker gevraagd zal worden als contactclown. Dat verzorgingshuizen zien dat ik, met mijn 10 jaar ervaring, iets waardevols kan toevoegen aan de zorg. Dat Clown Mau echt iets kan bereiken met bewoners waar al die lieve verzorgsters jammer genoeg geen tijd voor hebben. Het zou ook heel fijn zijn als ik dit voortaan als serieus en betaald werk kan doen.

Daarnaast ga ik door met workshops geven over ‘Op andere manier contact maken op de werkvloer.’ Voor alle soorten werkvloeren.

Ten slotte: omdat ik door de coronacrisis heel flexibel nieuwe ideeën opdoe, en ook veel nieuwe ideeën om mij heen zie om meer belevingsgericht te werken, hoop ik van harte dat iedereen na deze ellende wat flexibeler en grotendeels contactrijker uit de strijd komt. Dat zou nog eens mooi zijn.”

Wat geeft jou de meeste voldoening?

,,Dat ik een contactclown ben! Want contact maken is het mooiste wat er is!”

Waar ben je te bereiken?

,,Op de Facebookpagina Coronahulp Apeldoorn en omstreken, via maureenroelofs66@gmail.com en binnenkort op Contactclown Mau op Facebook.”