In beeld: Ellen Luttikhuis helpt heel Apeldoorn met gezonde voeding

Voor het interview spreken Ellen, de fotograaf Peter en Aefke van Apeldoorn Direct af bij Guusje, in Apeldoorn. Een fijne plek om rustig te praten over ten eerste gezonde voeding. De fotograaf bestelt thee, Ellen een latte macchiato. Niet met havermelk? “Nee joh”, zegt ze. “Havermelk is niet zo gezond als iedereen denkt. Dat is vaak gezoet. Je kunt beter gewone, volle producten kiezen, dat is het minst bewerkte product. Ook voor het milieu. Als je maar twee koppen koffie per dag drinkt, kun je prima gewone volle melk kiezen.”
Meteen iets geleerd.

Ongezond is gewoon geworden

Ellen Luttikhuis vertelt met passie en plezier over het werk dat ze doet. Ze wil mensen bewegen tot het maken van de juiste keuzes op het gebied van voeding en leefstijl.
Ellen: “Overal om ons heen worden we verleid tot de ongezonde keus. Ongezond is gewoon geworden. En draai dat maar eens om. Ik ga ervoor om de voedingskennis op te vijzelen en mensen bewust te maken van welke keuzes ze maken. Ik zie ons allemaal als de oermens in een oerwoud. Dat reptielenbrein van toen, is aan het overleven. Als je vroeger zocht naar voeding, greep je alles wat je kon pakken. Daar is je brein in getraind. Maar onze omgeving is veranderd. Op iedere hoek van de straat kun je ongezond voedsel eten. Op korte termijn is zo’n ijskoffie natuurlijk lekker. Maar ik wil mensen aanspreken op het kleine stukje limbisch brein op lange termijn. Ik wil er voor mezelf, uiteraard in de juiste balans, alles aan gedaan hebben om gezond ouder te worden en mij zo lang mogelijk fit en vitaal te voelen.
En hier wil ik heel graag anderen mee helpen. En wat ik doe, doe ik met heel veel passie.

Gemeente Apeldoorn is verbindend

Ellen is blij met de inzet en betrokkenheid van de gemeente Apeldoorn op dit onderdeel. “Ik ben blij dat ik in een gemeente woon die dit belangrijk vindt. De gemeente Apeldoorn is hier goed mee op weg. Er is een lokaal preventie akkoord en lokaal sport akkoord. Er zijn subsidiegelden om gezond eten en bewegen onder de aandacht te brengen. De gemeente Apeldoorn is heel verbindend. Er zijn programma’s en interventies om de bewoners te helpen gezonder te gaan leven. Er zijn echt heel veel handen nodig. We zijn er nog lang niet.”

Alweer een coach…

Het lijkt wel alsof iedereen zichzelf tegenwoordig coach noemt. En dat mag ook zomaar. Er is een personal coach, life coach of loopbaancoach…
Ellen: “Ik voel me helemaal geen coach, ik werk veel breder dan dat. Ik zie mezelf meer als een trainer of adviseur op duurzame inzetbaarheid. Ik werk met het individu maar ik werk ook breder dan dat.” Als je op de websites van Ellen kijkt, (www.vitaalwerkt.nl en www.vitaalenjij.nl) wordt dat ook wel duidelijk. Zo geeft Ellen bijvoorbeeld ook workshops op scholen en onderwijsinstellingen, adviseert ze op de werkvloer over vitaliteit en duurzame inzetbaarheid van medewerkers en helpt ze mensen naar betere sportprestaties.

Zestig tot zeventig procent van de bezoeken bij de huisarts is leefstijlgerelateerd.

Gezonde voeding is niet duurder!

Op dit moment heeft 53% van de mensen in Nederland overgewicht. Daar vertelde Kitty Glazenburg, de beweegmakelaar van Apeldoorn, vorige week ook over.
Ellen: “Meer dan de helft van de Apeldoorners heeft overgewicht. Zestig tot zeventig procent van de bezoeken bij de huisarts is leefstijlgerelateerd. Chronische ziekten zijn leeftijdsgerelateerd. Dat maakt dat ik heel veel passie en ambitie heb. Ik zet me in voor kinderen en volwassenen. Mijn werk is zo mooi omdat ik de impact van ongezond naar gezond gelukkig ook vaak mag ervaren. Dat kan vaak al met kleine stappen. Ik krijg veel energie wanneer ik bij mensen de eerste (kleine) gedragsveranderingen zie. Van kind af aan. Kinderen kunnen we nog vormen en elk kind heeft mijn inziens recht op voedingseducatie.
Maar moeten we dan niet beginnen bij de ouders?
“Zeker”, vindt Ellen. We kijken ook naar ouderbetrokkenheid. De combinatie van ouder en kind is belangrijk en daar waar mogelijk worden ouders er ook bij betrokken. Ook bestaan er interventies voor ouders speelt het financiële aspect natuurlijk ook mee.
Er wordt veel gediscussieerd over de vraag of gezonder eten duurder is. “Dat ligt eraan hoe je het bekijkt´, nuanceert Ellen. “Gezonde voeding hoeft echt niet duurder te zijn. Er zijn heel veel manieren om ervoor te zorgen dat mensen toch gezonder eten. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor diepvriesgroenten. Die zijn echt hartstikke gezond. Alle vitaminen blijven behouden. Ga dus vaker voor diepvriesgroenten!”

Chips mee naar school

“De consument wordt misleid waar je bij staat,” zegt Ellen vol vuur. “De Nutriscore klopt niet, het wordt niet goed beschreven en heel veel voeding wordt als gezond aangeprezen terwijl dat echt niet zo is. Een Sultana is niet gezond en vers geperst sap ook niet. Ik begeleid een aantal Eritrese mensen. Zij weten zich geen raad hier in Nederland op gebied van gezond eten, terwijl ze in Eritrea alles vers bereiden. Hier geven ze hun kinderen zakjes chips mee naar school. En ongezond is inderdaad gewoon geworden. Onder het mom van: “o joh, dat moet toch een keertje kunnen.” Het is serieus doorgeslagen. Ik zie mensen meerdere keren per week met kaasbroodjes en croissantjes. Dus in plaats van dat dit de uitzondering is, is het gewoonte dit meerdere keren per week te eten, met alle gevolgen op de wat langere termijn, van dien. Voor kinderen tot vier jaar is het advies vanuit het Voedingscentrum zelfs om geen toegevoegde suikers te geven. Mensen bewust maken van de juiste balans en van de impact van teveel ongezonde keuzes op hun gezondheid, dat is mijn passie.”

“Als je rookt is het niet de vraag of je ziek wordt, maar wanneer.”

Topsport en voeding

Die passie van Ellen komt ergens vandaan.
“Ik heb op het hoogste niveau in Nederland gevolleybald. Ik was me er op dat moment niet zo van bewust dat mijn voedingspatroon niet optimaal was aangepast op mijn sportprestaties. Ik had, zeker in lange wedstrijden, beter kunnen presteren met beter aangepaste voeding en dat is gewoon zonde. En dan:
“Mijn beide ouders zijn overleden. Veel te jong. Ze rookten, dronken en hadden niet een heel gezond voedingspatroon. Ze hebben allebei kanker gekregen. Dat heeft mezelf extra gemotiveerd om mensen daarmee te helpen en bewust te maken wat het belang van een gezond lijf betekent, niet alleen voor nu, juist ook voor later. Als je rookt is het niet de vraag of je ziek wordt, maar wanneer. Negentig procent van de rokers wordt ziek. Ik was nog geen veertig toen ik mijn ouders was verloren. Ik ben ervan overtuigd dat hun ongezonde leefstijl de oorzaak is geweest.

Geef het goede voorbeeld!

Ellen is ervan overtuigd dat ouders het goede voorbeeld kunnen geven in het maken van gezonde keuzes. “Iedereen kent de plukjes pubers wel die voor de supermarkt hangen met roze koeken en energiedrankjes. Je kunt dat echt niet helemaal voorkomen. Maar leg ze uit wat het met hun lichaam doet en maak zelf goede keuzes en laat deze thuis ook vooral zien. Ellen geeft workshops op scholen over gezonde voeding. “Maak gezond eten leuk! Maak bijvoorbeeld eens een regenboogwrap, of een zebra-appel. Ik vind het heel belangrijk dat er een doorgaande leerlijn komt op scholen. Ieder kind heeft recht op voedingseducatie. Als je die voedingslessen binnen ieder leerjaar combineert met het regelmatig spelen van beweegspellen over gezonde voeding, bijvoorbeeld in de gymlessen bijvoorbeeld, dan heb je een hele mooie doorgaande leerlijn.”

Individuele coaching

Ellen vindt het heel belangrijk dat mensen gemotiveerd zijn om hun gedrag te veranderen. “GLI bijvoorbeeld, wordt vergoed door de zorgverzekeraar. En dat is heel mooi, maar de eerste resultaten vallen tegen. Ik denk dat dat verschillende oorzaken heeft. Mensen hoeven het niet zelf te betalen en er is mijn inziens te weinig contact met de professionals, zoals een dietist. Intrinsieke motivatie is heel belangrijk wanneer je het hebt over de gedragsverandering naar een gezondere leefstijl.”

Bij Ellen komen ook geregeld mensen die “alles al hebben geprobeerd´.
“Ik ga met die mensen het gesprek aan. Ik vraag ze hoe het komt dat zij niet voor zichzelf lijken kiezen. Soms willen mensen voor een maagverkleining kiezen. Naar mijn idee is dat geen duurzame oplossing. Ik ga vooral aan de slag met kennis over gezonde voeding en bewustwording op het mentale vlak. Waarom willen ze hulp van mij? Waarom willen ze aan de slag? Waarom willen ze veranderen? Vaak heb ik minder focus op de kilo’s dan mijn cliënten. Het visceraal vet (buikvet) zegt mij veel over het gezondheidsrisico die iemand loopt. Wanneer het visceraal vet afneemt, maakt dit mensen gezonder.
Want je loopt meer kans op bijvoorbeeld kanker als je veel vet rond je buik hebt. Er zijn inmiddels zelfs al dertien verschillende vormen van kanker in verband gebracht met overgewicht.

Gebak en vitaliteit op de werkvloer

Ellen houdt zich ook bezig met vitalteit op de werkvloer. Ze helpt organisaties vitaler te worden, door aan de slag te gaan met PMO”s (preventief medisch onderzoek), vitale activiteiten, trainingen en vitaliteitsprogramma”s.
“Tja”, zegt Ellen. “De kroketten, taart en de potten snoep… Ik denk dat veel mensen dat wel herkennen. Het werkt echt wel voor de uitstraling van een bedrijf dat er bijvoorbeeld gezondere lunches worden aangeboden. Daarom help ik bedrijven ook met het maken van de gezondere keuze qua aanbod. Zo ben ik altijd op zoek naar een betere balans binnen de gezondere en ongezonde keuzes. Één conclusie blijft als een paal boven water: ook binnen bedrijven is het ongezonde gewoon geworden.”

Mijn guilty pleasure? Sushi!

Guilty pleasure

Uiteraard heeft Ellen zelf ook wel een guilty pleasure. En daar zijn we bij Apeldoorn Direct heel benieuwd naar.
“Sushi”, zegt ze.
“Maar sushi is toch helemaal niet zo ongezond?”
“Nou…” legt Ellen uit. In sushirijst zit behoorlijk wat suiker. Als je naar de All you can eat gaat, krijg je er ook nog van allerlei sausjes bij. Dat is hartstikke calorierijk. Veel sushi is gefrituurd… Nee, het is dan gezonder wanneer je het zelf maakt, oppast met de sushirijst en rauwe vis gebruikt.”
Weer wat geleerd.

Tips van Ellen voor gezond en betaalbaar eten in de supermarkt

• Blijf voornamelijk aan de buitenkant van de supermarkt 
• Ga vaker voor diepvriesgroenten 
• Kies voor seizoensgroente
• Gaan voor de aanbiedingen 
• Download de app: Too good to go 
• Ga nooit met trek naar de supermarkt