Kijk op de Wijk: Gardenierslaan

In deze zomerse maand is het tijd om eens te kijken naar de Gardenierslaan. De Gardenierslaan loopt door de Indische buurt: tussen de Sprengenweg en de Sumatralaan. Deze laan heeft haar naam te danken aan C.M. Gardenier. Waarom de laan dan geen Gardenierlaan heet maar Gardenierslaan? Waarschijnlijk omdat dit dan beter klinkt, maar helemaal zeker is dit niet.

Cor Gardenier is een vrijwel onbekend persoon. Ik had tenminste nog nooit van hem gehoord voordat ik me in de Apeldoornse Indische buurt ging verdiepen. En in eerste instantie dacht ik dat het te maken heeft met een soort tuinman: gardener op zijn Engels. Maar dat bleek al snel niet zo te zijn.

Watervoorziening

Maar wie was die C.M. Gardenier? Geboren in Rotterdam, afgestudeerd in Delft als civiel-ingenieur. Als ingenieur richtte hij zich vooral op watervoorziening. Daar kreeg hij ook een paar patenten voor. In de tijd waarin Gardenier zijn carrière begon was waterleiding in een gemeente nog niet algemeen. Zo werd onder leiding van Dhr. Gardenier in 1885 de gemeente ’s Graveland voorzien van een tweetal waterpompen. Verder schreef hij een plan voor een waterleiding in Apeldoorn. Maar op dat plan werd veel kritiek geleverd. Gardenier ging uit van maximaal 100 m3 verbruik per dag. “Dat is veel te weinig”, gaven critici aan. “Als er eenmaal waterleiding is zullen mensen veel meer gaan gebruiken.”

Maar hij beperkte zich niet alleen tot ingenieurswerk op watergebied. Hij was architect en ontwierp meer dan 20 gebouwen in Apeldoorn. Helaas zijn er ook al veel van gesloopt, maar enkele mooie gebouwen zijn gelukkig gespaard gebleven: de vroegere Apotheek op Kerklaan 16 heeft niet meer de functie waar het ooit voor ontworpen werd: het was eerst een bank voor de Vereniging “De Hulp- en Spaarbank”. Ook het pand Molleruslaan 12, tegenwoordig Bed & Breakfast Sonnenburgh is ontworpen door dhr. Gardenier. Hij is ook nog een tijdje gemeenteraadslid geweest in de gemeente Apeldoorn. Hij stopte toen met het ontwerpen van huizen. Misschien om belangenverstrengeling te voorkomen? Of was het raadswerk te veel om te combineren met architect?

Mijn naam

Maar dan rest natuurlijk nog de vraag: “Waarom kreeg die laan in de Indische buurt de naam Gardenierslaan”?  Eigenlijk heel logisch. Het was in die tijd heel gewoon als een architect ook projectontwikkelaar was. Zo werkte Gardenier ook. Hij kocht stukken land aan om hier gebouwen op te laten verrijzen. De projectontwikkelaar liet dan een straat aanleggen die hij vervolgens aan de gemeente schonk. Met de voorwaarde: “De straat moet dan wel mijn naam krijgen”. Zo komt het dus dat die laan in de Indische buurt geen “Indische naam” heeft maar de naam van een in Rotterdam geboren ingenieur.