Kijk op de Wijk: Laan van Osseveld

Als beginnend stadsgids wordt mij vaak op het hart gedrukt: ,,Als je iets niet weet geeft het niet, maar verzin niet zomaar een antwoord. Je kunt vast een heel logisch klinkend verhaal verzinnen. Maar als gasten er achter komen dat het verhaal niet klopt dan wordt dat toch bekend.” Ze zeggen vaak: ,,Die gidsen kun je niet vertrouwen: die spelden je maar wat op de mouw.” Dus als iemand een vraag stelt waarvan ik het antwoord niet weet dan zeg ik eerlijk: ,,Helaas weet ik dat niet zeker. Het zou kunnen zijn dat…” Soms zeg ik toe “dat ga ik uitzoeken, lees het antwoord binnenkort op Facebook”. Uitzoeken gaat dan soms door een mailtje naar een eigenaar van een huis of met hulp van de kennisbank van de gidsen. Maar ook Google, medegidsen en boeken kunnen helpen de vraag te beantwoorden. Helaas zie ik dan soms elkaar tegensprekende antwoorden… dat is best lastig. Maar ook leuk: via mailwisselingen tussen de gidsen worden dan allerlei argumenten uitgewisseld waarom het ene antwoord wel klopt en het andere onzin is. Maar samen zijn we er altijd nog uitgekomen.

Ik fiets bijna elke dag vanuit de Maten naar Apeldoorn Noord over de Laan van Osseveld. Uit mijn jeugd weet ik dat boeren stukken land een kenmerkende naam geven. Mijn opa had (nog vóór de ruilverkaveling) bijna 10 stukken verspreid liggend weiland. En elk weiland had een eigen naam. Zo had mijn opa één stuk slechte grond waar meer onkruid dan gras groeide. Dat heette “het bulvenne” : het veen voor de bul – de stier dus. Die gaven geen melk, dus met iets mindere voeding redden die zich wel.

De verleiding van Osseveld is om aan te nemen: ,,Oh – dan is de herkomst van die naam Osseveld ook: ‘het land waar de ossen liepen’. Maar klopt dat wel? Dus de boeken er maar eens op nageslagen. In het dik Apeldoorns stadskookboek staat een antwoord: “Al in 1662 wordt de naam ‘Ossevelt’ gebruikt voor een plek waar turf werd gewonnen in het veen. De naam verwijst dan ook naar een deel van het grotere Apeldoornse Veld: een moerassig en venig overgangsgebied tussen de laaggelegen IJsselvallei en het begin van de zanderige stuwwal van de Veluwe.” Turf winnen in Apeldoorn? Wisten jullie het? Ik niet… Dus toch al wat geleerd.

Maar ik zoek dan toch weer verder. Want kwamen er zo veel ossen voor in Apeldoorn dat er een plek naar genoemd werd? Ik heb een boek met veel statistische gegevens. Ook – ja hoor – hoeveel ossen kwamen er voor in Apeldoorn? Het blijkt dat je over ossen belasting moest betalen: daarom werd hun aantal geregistreerd. Maar die ossen kwamen niet voor in de buurt van Osseveld: twee notabelen in Loenen bezaten ossen. Na 1825 nam het aantal ossen toe: in 1846 waren er maar liefst 28 ossen waarvoor belasting betaald moest worden. Allemaal leuk die statistieken – maar natuurlijk ver na 1662 waar die plek al genoemd werd… Dus of er op die plek ook echt ossen liepen? Ik ben er nog niet uit… Toch maar eens de medegidsen polsen: weten jullie waar de naam Osseveld vandaan komt? Als ik een antwoord krijg, dan laat ik het weten!