‘Die Tote Stadt’: een briljante opera van Erich Wolfgang Korngold

In een goed bezette Hanos-zaal van Theater Orpheus bracht de Nederlandse Reisopera de voorstelling ‘Die Tote Stadt’. Een verrassende en boeiende opera van de componist Erich Wolfgang Korngold. Hij componeerde dit werk op 23-jarige leeftijd. Het werk werd voor het eerst opgevoerd op 4 december 1920, tegelijkertijd in Hamburg en Keulen. Het is gebaseerd op het boek ‘Bruges-la-Morte’ van de Belgische auteur Georges Rodenbach uitgegeven in 1892.

De opera vertelt in 3 bedrijven het verhaal van Paul, een weduwnaar die het verlies van zijn vrouw Marie niet kan verwerken. Zijn vriend Frank probeert samen met de huishoudster Brigitta hem op andere gedachten te brengen, tevergeefs. Paul meent in de vrouw Marietta zijn overleden vrouw Marie teruggevonden te hebben. Frank en Brigitta zijn uitermate bezorgd over de toestand van Paul.

In het tweede bedrijf zien we Paul in een schemertoestand waarin hij in het reine wil komen met zijn verleden. Hij vecht en strijdt tegen een stortvloed van emoties. Een strijd tussen de levenslustige Marietta met haar dansers en de overleden Marie, tastbaar aanwezig in ‘de kerk van het voorbije’, de kamer waarin Paul alles bewaart. Een beklemmende, uitzichtloze situatie.

Marietta probeert, in het derde bedrijf, alsnog Paul voor zich te winnen en hem zo uit zijn benarde toestand te bevrijden. Zij roept hem op te kiezen voor de levenden en afscheid te nemen van de overleden Marie. Het mislukt faliekant en leidt tot de verbijsterende ontknoping waarin Paul Mariette wurgt.

Hoofdrollen waren weggelegd voor de Zweedse tenor Daniel Frank als Paul en voor Bulgaarse sopraan Iordanka Derilova als Marie/Marietta. Daniel zette een doorleefde en invoelbare Paul op de planken waarin alle emoties te zien waren. Iordanka speelde met verve de rol van Marietta als levenslustige, extravagante danseres. Het geheel speelde zich af in een geraffineerd en eigentijds decor.

De Roemeense Marian Pop vertolkte een bezorgde en betrokken vriend Frank. Rita Kapfhammer, een mezzosopraan uit Duitsland, nam de rol van de huishoudster voor haar rekening. Verontrust en uitermate begaan met Paul.

Het NNO (Noord Nederlands Orkest) onder de deskundige leiding van Antony Hermus bracht de muziek van Kornhold op briljante wijze ten gehore en volgende alle emoties op de voet. Muziek met een romantisch en expressionistisch karakter, pure klanken.

De slotakkoorden waarin Paul, eenzaam staand voor het zwarte toneelgordijn, zijn laatste woorden zong, vormde een waardig einde van de voorstelling. Een ovationeel applaus volgde, einde van een bijzonder avond.

Nog 2 kanttekeningen. Bij de opening van het derde bedrijf scheen een uitermate felle lamp rechtstreeks de zaal in en verblindde zo een deel van het publiek, misschien iets voor de regie om op te letten. Tot slot, de zang van de sopraan vergde soms wel heel veel van de gehoorvermogens van het publiek. Voor mij werd de grens bereikt en soms licht overschreden. Deed niets af aan de totaalervaring van deze avond.

Die Tote Stadt, 16 januari 2019, Hanos-zaal, Theater Orpheus  Nog te zien in verschillende theaters