Kijk op de Wijk: de Sikkel

Het kleinste en ook oudste maaiapparaat. Vermoedelijk al ver in de prehistorie in gebruik. Het gebruik van zo’n kort apparaat gaat heel anders dan maaien met zicht of zeis. Je maakt geen maaiende beweging maar snijdt het graan of gras af. Je snapt het al: daarbij moet steeds een bukkende houding aangenomen worden. Want het stro dat van het geoogste graan overblijft moet zo lang mogelijk geoogst worden: de stoppels die op het land achterblijven betekenen verlies aan product. Maar toch: zo’n 15 á 20 cm. Graanstoppel blijft achter. Dat is niet echt te voorkomen.

Eerlijk gezegd heb ik het gebruik van een sikkel nooit gezien: het was al vervangen door de zicht. Maar afbeeldingen van sikkels en dingen met een sikkelvorm kwam ik wel tegen. Ik begin dan met de bekende vlag van de Sovjet-Unie: die is voorzien van een hamer én een sikkel. De hamer symboliseerde de fabrieksarbeider en de sikkel symboliseerde de landarbeiders. Het sikkelsymbool kwam op veel communistische en socialistische vlaggen voor. Tegenwoordig komt het volgens mij alleen nog voor in de Azerbeidjaanse vlag.

Maan

Maar die sikkelvorm kom je op veel meer plekken tegen. Zo kun je geregeld ’s nachts, bij helder weer een sikkelvorm in de lucht zien: de maan natuurlijk. In het begin van ‘maand’ heet de sikkelvorm: het eerste kwartier: ‘wassende maan’: je kunt er de letter P van maken: van premier / eerste. Dan krijg je volle maan die krimpt: het laatste kwartier. Van die ‘krimpende maan-sikkel’ kun je de letter d van maken: de d van dernier, het Franse woord voor laatste.

En dan heb je nog een heel bekende sikkelvorm. Vroeger kwam je die alleen op vakantie in Frankrijk tegen maar tegenwoordig is de croissant in Nederland algemeen verkrijgbaar: de croissant.  Croissant? Wat heeft dat met een maansikkel te maken. De naam croissant is afgeleid van “halvemaan” – dus de maansikkel.

Genoeg over sikkels deze keer.  De maaigereedschappen zijn aan de orde geweest. Volgende keer schrijf ik over een ander gereedschap.