In Beeld: Jan Ellenbroek, muzikant en kunstenaar

Jan Ellenbroek, geboren en getogen in Ugchelen, is muzikant en kunstenaar. Met zijn medemuzikanten werkt hij nu toe naar het laatste concert van De Vlinders op 10 september in Orpheus. Na uitstel vanwege de coronapandemie moet het er nu eindelijk van komen. Op dit moment exposeert hij met ruimtelijk werk in het net geopende Kunstcafé Nova aan de Marktstraat.

Wanneer en hoe ben je in de kunstwereld terecht gekomen?

“Eigenlijk al mijn hele leven. Simon Drost was een dierbare vriend. Mijn ouders zeiden dat is een kunstenaar. Maar dat weerhield mij er niet van om een vriendschap met hem aan te gaan. Later heb ik een paar jaar bij Simon gewerkt toen hij in Arnhem woonde. Ik kreeg van hem één kamer als atelier. In de beginjaren bestond de van Reekum Galerij  nog. Ik exposeerde er voor het eerst in 1973. B.S.C. van de Weerd  was toen directeur, een geweldige man. Hij had ook oog voor de lokale mensen en had altijd prachtige exposities. De openingen waren altijd een feestje. Kunstenaarsinitiatief ‘De Bent’ werd jaarlijks uitgenodigd. Daar zat mijn latere docent bij, Herman Bulder, het was een geweldige lieve man, hij was geen docent maar meer een vriend. Iedereen had een goede band met hem. Het vak beheerste hij tot in de puntjes. De  lesavonden waren gewoon vriendenavondjes.”

Welke kunstdisciplines heb je zoal beoefend in al die jaren?

“Ik heb vele disciplines beoefend, schilderen, tekenen, boetseren met klei, werken in steen. Bronzen beelden. De veelkleurige boomstronken die nu te zien zijn in Café Nova, dragen als titel ‘Last of Livin Art’. Het gaat me alleen om mooie stronken. Er is een bedrijfje in Limburg dat is gespecialiseerd in stronken uit Indonesië. Ik heb er een aantal van gekocht maar daar moet ik nog mee aan de gang. Maar weet wel, aan alles hangt een prijskaartje. Als het om bronzen gaat besteed ik dat uit. Ik heb 2 gieterijen waar ik dat laat doen.”

Wat zijn voor jou inspiratie bronnen voor je werk?

“Dan kan ik eigenlijk zeggen de wereld. Ik was in mei in Engeland, want ik ben met een serie bezig van ongeveer 30 schilderijen voor mijn boek en daar zag ik 2 muizen in een bootje. Ik dacht geen muizen, maar mijn dingen komen in dat bootje. Die heb ik al voor 80% af. Mijn inspiratie kan dus overal vandaan komen.”

 Als je je werk zou moeten omschrijven of duiden. Hoe zou je dat dan omschrijven?

“Het is zo moeilijk om daar een naam aan te geven omdat het zo divers is. Ik maak eigenlijk dat wat ik mooi vind en graag doe. Ik vind alles leuk, ik kom tijd tekort. Je moet altijd kiezen: wat ga ik nu doen, er wachten nu bijvoorbeeld een heleboel boomstronken, maar toch eerst maar de serie afmaken waar ik mee bezig ben.

Zijn er nog kunstenaars in heden en verleden die voor je van betekenis zijn geweest?

“Een van mijn favorieten is Salvador Dali. Ik ben een paar keer in Spanje geweest in zijn museum in Figueres, maar ook in Port Lligat en in Amerika waar ook een museum van hem is. Ik bewonder hem zeer. Daarnaast mijn leermeesters Herman Bulder, Ernst de Vogel, Kees Blom en niet te vergeten Simon Drost.”

Niets gaat vanzelf. Waar heb je je kennis en vaardigheden opgedaan?

“Ik zou mezelf autodidact willen noemen, afgezien van de lessen van mijn leermeesters heb ik mezelf gevormd. Ik heb geen kunstacademie gevolgd.”

Naast beeldend kunstenaar ben je als muzikant al 55 jaar actief in de wereld van de muziek. Welke muzikale paden heb je zoal bewandeld?

“In de jaren ’60 zat in de van Kinsbergenstraat de muziekwinkel van Jan Steenbeek. Hij gaf daar les, verkocht instrumenten en speelde in een muzikaal trio. Bij hem heb ik mijn eerste gitaarlessen gekregen en kocht ik mijn eerste elektrische gitaar, mijn eerste plank van het Nederlandse merk ‘Egmond’. Met mijn vriend Nick de Bie, die ik al meer dan 56 jaar ken vormden we een muzikaal duo Nick en Jan. We kenden elkaar eerder dan we onze echtgenoten kenden. We brachten bekende en eigen protestsongs. In 1966 ontstond daaruit de popgroep Bach 66, berucht en beroemd in Apeldoorn en omstreken. Door veranderende muzikale inzichten stopte Bach 66 en ontstond het trio Kruutmoes met meer eigen werk. Na succesvolle jaren met optredens in onder andere Orpheus en twee uitgebracht lp’s, kwam ook daaraan een einde. Hieruit ontstond het trio ‘De Vlinders”, kort daarna aangevuld met oude muzikale vriend en violist Hans Mol. Nu ruim 40 jaar later spelen zij hun laatste concert in Orpheus op zaterdag 10 september met een muzikale reis. Als gasten hebben we uitgenodigd ‘Bemused’, ‘Puck  en Vlinder’ en Vrouwenkoor ‘Knap Eigen Wijs’. “

Waar liggen jouw muzikale voorkeuren: stromingen, instrumenten. Kortom wat zijn je muzikale wortels?

“Er zijn er wel velen: Steely Dan; Crosby, Stills, Nash & Young, een paar keer heb mogen zien. Maar ik ben ook liefhebber van de Rolling Stones, die heb ik heel vaak gezien, de Beatles ook, maar die heb ik nooit gezien. Met De Dijk, toen nog niet zo bekend als nu, hebben we mee gespeeld in Orpheus, samen met Fons Jansen en Jan Akkerman. Het betrof een concert  ten bate van Amnesty International. In de Vlinder jaren  hebben we zelf ook veel opgetreden. Negen grote theaterconcerten, de opbrengsten en de sponsor gelden weggegeven. Drie keer ten bate van Stichting ‘kLEEF!’, daarnaast voor de CliniClowns, de Doe een Wens stichting, de kinderafdeling van het Gelre ziekenhuis. Dit jaar voor de vierde keer voor Stichting ‘kLEEF!’. Door de jaren heen hebben we zo’n  €52.000 bij elkaar gespeeld. Je moet het zo zien: wij maken voor onze hobby muziek en geven de opbrengsten weg, we hoeven er niet van te leven. Maar we leven nu wel in een andere tijd, had je vroeger 11 sponsors, nu hebben we er maar 5.”

Heb je van de kunst en de muziek kunnen leven of had je daarnaast nog een ander beroep?

“Laten we het zo zeggen, ik heb bij de gemeente gewerkt, gedurende 40 jaar. De laatste 5 jaar als BABS (Buitengewoon Ambtenaar van de Burgerlijke Stand) of met andere woorden Trouwambtenaar. Samen met een collega-trouwambtenaar hebben we daar een boekje over geschreven. Het is gepresenteerd op Paleis het Loo en is uitgereikt door burgemeester John Berends  op de jaarlijkse trouwambtenaren bijeenkomst aan zo’n 200 ambtenaren. Ik heb heel wat leuke huwelijken mogen sluiten. Bijvoorbeeld het huwelijk van Belinda Meuldijk met Thierry Duval. Laatst sprak ik haar nog in Orpheus en vertelde me dat ze inmiddels weer is gescheiden. Het huwelijk werd gesloten op kasteel ter Horst in Loenen. Ik heb ook nog eens en jonkvrouw in de echt mogen verbinden. Met een  minutieus uitgeschreven draaiboek, totdat haar vriendin haar emoties niet meer de baas was en het schema abrupt aan de kant geschoven werd. Een schema werkt gewoon niet. Ik kan er nog veel verhalen over vertellen, maar dat doen we maar niet. Mijn gitaar nam ik regelmatig mee voor een muzikale afsluiting. Het bruidspaar kon dan kiezen voor een gedicht of een liedje.”

 Ik heb gezien dat je een mooi beeld hebt gemaakt voor Caesarea in Ugchelen. Hoe is dat tot stand gekomen en wat is jouw band met Caesarea?

“Jazeker, toen het nog niet gerenoveerd was, heb ik er bijna 5 jaar mogen werken, zonder verwarming, met 16 graden vorst. Maar goed, het leven van een kunstenaar is hard, dus dat neem je maar op de koop toe. Ik kon werken maken van 6 meter hoog en 5 meter breed. Ik heb hele grote doeken geschilderd die als decor bij Orpheus naar beneden kwamen als we een liedje speelden. Later zijn die allemaal weggegaan. Maar Caesarea zit diep in mijn hart. Voormalig eigenaar de heer Goudkuil heeft het volledig gerestaureerd en in ere hersteld. De stichters de heer en mevrouw Caesar konden door slechte economische omstandigheden de bouw niet voltooien en kwam het in handen van de Zusters van Liefde in Veghel. De heer en mevrouw Caesar liggen begraven in de crypte onder de kerk. Eerdere eigenaren hadden besloten hen te herbegraven in een algemeen graf op Heidehof. In de crypte bleef de grafsteen achter. Met enthousiasme en goedkeuring van mevrouw Goudkuil heb ik bij de gemeente voor elkaar gekregen dat een herbegrafenis naar Caesarea kon plaatsvinden. Dat doet mij heel erg deugd, want ze horen daar. Daarom heb ik een beeld gemaakt voor de heer en mevrouw Caesar, ik noem het ‘De Weldoeners’. Ik kan er wel een dag over praten.”

Wil nu nog dingen kwijt die niet aan de orde zijn geweest?

“Naast alles wat ik doe schrijf ik ook nog een beetje en houd ik veel van reizen. Ik heb 4 boekjes uitgebracht in eigen beheer. Een boekje over het huwelijk onder de titel ‘Ja, Graag’, een boek met liedjes die ik in de loop der jaren heb geschreven, een boek dat heet ‘Fladderen, reisverhalen en mijn wereldwijd geheim’ , iedereen die het leest zegt: ‘Je bent gek’ , maar het is wel waar, achterin het boekje staat waar en wat ik heb gedaan in de wereld. Het vierde boekje is een sprookjesboek ‘Dierenverhalen’ met tekeningen. En hopelijk volgend jaar december mijn volgende boekje.”

Wie veel  reist, kan veel verhalen. Heb je nog een mooi reisverhaal?

“Heel veel gedaan en heel veel gezien. Ik heb bijna bij Fidel Castro op schoot gezeten. Ik wilde altijd al naar Cuba. Ik zei tegen mijn vriend: Ik ga naar Cuba, wat ga je daar doen? vroeg hij.  Ik zei: Ik ga naar Fidel Castro klompen brengen. Hij zei: Je bent gek. Maar ik doe het wel, zei ik. Hij zei daarop: Ik ga mee dat wil ik wel eens zien.

Ik had klompen maat 44 en 46 gekocht, met een goede beschrijving erbij. In Cuba aangekomen wist niemand waar Fidel woonde. Iemand adviseerde: Ga maar naar de Nationale gebouwen. Ik had van te voren wel een brief geschreven dat we hem de klompen zouden overhandigen. Nooit een antwoord gehad. Wij naar de regeringsgebouwen. Allemaal bewaking en we kwamen niet echt verder. Terug naar het hotel om de brief op te halen en op te bellen. Ik kreeg contact met Sonja Diaz en dacht die naam moet ik onthouden. Weer terug naar de regeringsgebouwen met de taxi. De taxi mocht niet verder en de bewaker vroeg wie we wilden spreken. Sonja Diaz, sprak ik met veel overtuiging. Hij ging bellen en we mochten verder. Uiteindelijk ontmoeten we Sonja en zij bracht ons naar de secretaresse van Fidel. Hij is hier niet in verband met orkaan George, zij zou er voor zorgen dat Fidel de klompen zou krijgen en wij mochten daar rondkijken in het revolutie museum. Daar waren we na 10 minuten  mee klaar. Het was inmiddels ontzettend donker buiten in afwachting van de orkaan. Wij snel terug naar het hotel. Na een benauwde nacht, zie je de volgende dag de ravage die zo’n orkaan kan aanrichten. Weer thuis ontving ik een brief van de secretaresse van Fidel: Bedankt voor de Zweedse schoenen. Het eind van een mooi verhaal en een bijzondere reiservaring.”

Heeft de corona periode, afgezien van het uitstel van het concert, nog veel invloed gehad?

“Heb ik thuis niet veel van gemerkt, ik kon gewoon blijven werken. Maar ik miste wel de contacten, de band lag plat, we konden niet oefenen”

Heb je belanstelling voor het concert van De Vlinders? Kaarten kun je bestellen bij Orpheus.