Krijgt de burger het echt voor het zeggen in de zorg?

De gemeente krijgt er in 2015 belangrijke taken bij op het gebied van zorgverlening aan haar burgers. Het rijk verwacht dat de gemeente die taken in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) beter kan uitvoeren en voor minder geld. Decentraliseren en bezuinigen gaan hand in hand. Wat moet de Apeldoornse gemeenteraad doen om goed sturing te geven aan dat proces van decentralisatie, verandering en uitvoering van deze nieuwe taken? De rekenkamercommissie heeft gezocht naar een passend antwoord op die vraag.

Advies

Conclusie van de zoektocht van de rekenkamercommissie: de veranderingen in de zorg, maar ook in het jeugdbeleid en in de participatie, zijn zo groot dat niet goed voorspelbaar is welk resultaat wanneer wordt bereikt. Het advies van de commissie aan de gemeenteraad: doe geen krampachtige poging om nu doelen vast te leggen. Vertrouw meer op de burgers om de ontwikkelingen in een goede richting te sturen en eigen keuzes te maken. Stimuleer dat, betrek mondige burgers actiever bij de uitvoering van de zorg en geef ruimte voor burgerinitiatief. De wetgeving biedt daar de mogelijkheden toe. Dat valt te lezen in het jongste rapport “De kanteling als kompas”, dat de rekenkamercommissie vandaag aan de gemeenteraad heeft aangeboden.

De kanteling

Binnen het terrein van zorg en welzijn is al enige jaren de gedachte van de kanteling gemeengoed: burgers hebben zelf de regie over hun leven en ook over de zorg die zij nodig hebben. Mensen met een beperking zullen voor ondersteuning eerst op zoek moeten gaan naar oplossingen in hun eigen omgeving voordat ze bij de overheid aankloppen. In beleidstaal wordt dit ‘het benutten van de eigen kracht van burgers’ genoemd.

Met de decentralisatie van de zorgtaak ‘begeleiding’ en de (rijks)bezuinigingen op huishoudelijke hulp is de gemeente van plan de kanteling nadrukkelijker toe te passen.

De rekenkamercommissie heeft de vraag gesteld in hoeverre binnen het beleid de eigen kracht van burgers een kans krijgt: zowel bij het formuleren van de probleemstelling, bij de plannen voor de uitvoering als bij de evaluatie van het beleid, na verloop van tijd.

Conclusie is dat de gemeente Apeldoorn zich actief inspant om burgers bij het zorgbeleid te betrekken. Maar dat er tegelijk nog veel aandachtspunten zijn en dat kansen onbenut blijven. Dat komt mede omdat het rijk de gemeente weinig tijd gunt om de veranderingen door te voeren. Ondanks dat ‘Den Haag’ veel later dan gepland de wetgeving heeft vastgesteld, houdt het kabinet toch vast aan invoering per 1 januari 2015.