Philip Glass Marathon: ‘niet applaudisseren, anders wordt het nachtwerk’

In de week van de uitspraak tegen Wilders over minder, minder, minder willen we in Orpheus meer, meer, meer muziek van Philip Glass. Een pianoconcert, een ode aan Philip Glass. Pianist Jeroen van Veen vertelt dat hij besloot zijn ode uit te voeren op de manier waarop Glass in de ‘early years’ zelf ook solo concerten gaf; liefst in een galerie met beeldende kunst, urenlang achter elkaar. Jeroen heeft maar liefst dertig solo pianostukken geselecteerd die hij aan één stuk uitvoert, zonder pauze, en alstublieft geen applaus tussendoor. Na die boodschap zijn we als publiek wel een beetje aangeslagen. Tjonge, drie uur aan één stuk. Houden we dat wel vol? Houdt hij dat wel vol?

Het begint met het eerste solostuk van Glass met de toepasselijke naam: Opening. Ik veer op, het is zo onmiskenbaar Glass, de repetitieve patronen, de aparte akkoorden, harmonieus en toch ook weer niet. Ik meen thema’s uit Akhnaten te horen, mijn lievelingsopera met teksten uit het Egyptische Book der doden. De muziek komt bij me binnen en brengt me in vervoering.

Vervolgens speelt hij Metamorphosis 1 tot en met 5. Die muziek verrast me volkomen. Het is soms melodisch, melancholiek, ontroerend, met tonen die spreken van verdriet, vertwijfeling, hoop. Dan komt weer een soort discussie, een gesprek met zichzelf, wellus-nietus, verwijtend, boos. Daarna berusting, zingeving.

Zo gaat het maar door, het stuk The Hours (filmmuziek), Witchita Vortex Sutra, meer dan 10 etudes, het houdt niet op. Soms als een trein door eindeloos landschap, soms als 1000 vlinders om je heen, soms als een orgasme van muziek waarna plotselinge verstilling volgt. Verleden, heden en toekomst versmelten, ik verlies mezelf in de zee van muziek, ik drijf op de klanken en staar in het oneindige. Ik voel vervoering, herinnerd verdriet, vergeten liefde. In hoor, ik leef, ik ben.

De eerste keer dat ik op mijn horloge kijk zijn we anderhalf uur verder. Op de helft, en nog steeds het gevoel van meer, meer, meer. Na twee en een half uur komt wel een dipje. Het is een erg lange zit, hier en daar verlaten wat mensen de zaal. Ik ben blij dat ik dat niet heb gedaan, want het slotstuk Mad Rush bevat thema’s uit Koyaanisqatsi. Ik ben in augustus van dit jaar nog naar de Heineken Musical Hall geweest waar Philip Glass, bijna 80, dit stuk samen met groot orkest onder het genot van de film opvoerde. Philip Glass kreeg toen een staande ovatie van bijna 15 minuten. Jeroen van Veen verdient hetzelfde: een unieke voorstelling van een unieke pianist die unieke muziek uitvoert! Top!

We zijn zo onder de indruk dat we bij het verlaten van het pand elkaar kwijt raken.

Gracia Sullivan en Pedro Waldenaar

Theater Orpheus, Jeroen van Veen – Philip Glass solopiano, 9 december 2016