In Beeld: Marco Betman

Wie ‘Stichting Zwerfjongeren Apeldoorn‘ zegt, zegt ook ‘Marco Betman’. Marco is de toegewijde en gedreven voorzitter van deze stichting. Zoals je gisteren (vrijdag 8 januari) hier al kon lezen bestond de stichting onlangs 5 jaar. Tijd voor een terugblik samen met Marco op die afgelopen 5 jaar. En natuurlijk kijken we ook samen met hem vooruit naar de toekomst.

Hoe is het 5 jaar geleden begonnen?

“Zo’n 5,5 jaar geleden had ik bedacht een halve triatlon te gaan doen. Dat is 1,8 kilometer zwemmen, 90 kilometer wielrennen en 21,1 kilometer hardlopen en via sponsors geld op te halen voor zwerfjongeren. Ik heb toen allemaal posters en flyers gemaakt en iedereen die ik ken gevraagd om mij te sponsoren. Ik heb het gedaan en 2700 euro opgehaald dat was op 13 september 2015. Dit was tevens de aanleiding om een stichting te beginnen waarin we dit geld konden gaan beheren en mooie dingen kunnen doen voor zwerfjongeren, wat echt een wens van mij was.  Dit bedrag vormde het eerste kapitaal van de stichting die kort daarna is opgericht.”

Hoe zou je jouw werk kort kunnen typeren?

“Er zijn 2 dingen, ik werk bij het Outreachend Team van Stimenz, dat is mijn baan aan de Asselsestraat 65. We werken daar met dak- en thuislozen en risicojongeren, daarom ken ik de doelgroep al erg goed. Ik doe dit al bijna 25 jaar en vanuit dit werk groeide de wens om meer te doen voor deze zwerfjongeren maar daarvoor ontbreekt dan meestal het geld en daarin wil de stichting dan de helpende hand bieden.”

Ik neem aan dat het niet alleen doet. Hoe ziet je team eruit?

“Ik doe dat samen met nog 2 bestuursleden. We komen minimaal 3 tot 4 keer per jaar bij elkaar. In het bestuur worden alle aanvragen behandeld en al dan niet toegewezen. En als het nodig is weten we elkaar heel snel te vinden om besluiten te nemen, zonder in bureaucratie te verzanden. Daarnaast staat er een groep van mensen om ons heen die zich geheel belangeloos inzet voor de stichting en min of meer op projectbasis allerhande dingen doen voor de stichting. Goed om nog te vermelden is dat we in het bezit zijn van het ANBI keurmerk. Het keurmerk krijg je niet zomaar, je moet dan wel aan de gestelde wettelijke eisen voldoen, zodat mensen weten dat het geld wat ze doneren, goed besteed wordt. Zonder stichting kan je dat allemaal niet organiseren.

Op deze manier werken we al samen met verschillende Apeldoornse instellingen zoals serviceclubs. En we kunnen aan de mensen laten zien dat er best veel zwerfjongeren zijn in Apeldoorn. Uit de landelijke cijfers uit 2018 blijkt dat het gaat om zo’n 12.400 jongeren, zo’n 6000 à 7000 in de 4 grote steden. Voor Apeldoorn, toch een grote stad, ga ik uit van zo’n 400 straatjongeren en het worden er ook alleen maar meer. De nieuwe cijfers worden in het eerste kwartaal van 2021 verwacht en worden gepubliceerd door het CBS, dat zullen er ongetwijfeld meer worden.”

Hoe komen de mensen bij jullie, de stichting, terecht?

“Deels via het Outreachend Team van Stimenz, maar ook via anderen, denk aan Jongerenwerk, hulpverleners van allerlei organisaties. De Social media spelen daarin ook een rol. Kijk, ik doe dit werk al decennia lang en mensen weten mij ook wel te vinden. Op onze website kunnen mensen zich ook melden of contact zoeken. Vorig jaar hebben we honderden zwerfjongeren geholpen met boodschappenbonnen. We hadden voor zo’n 15.000 euro tegoedbonnen gekocht van 30 euro waarmee jongeren naar de supermarkt konden om eten te kopen. Zo hebben we in de afgelopen jaren honderden zwerfjongeren kunnen ondersteunen met fondsen die we met de stichting hebben verzameld.”

Het is geen 9 tot 5 baan. Hoe ziet een gemiddelde werkdag er voor jou uit?

“Bij het Outreachend Team hebben we gewoon een kantoor, daar zit en werk ik. Van daaruit gaan we ook de straat op om de jongeren te bereiken. Dat is nooit van 9 tot 5. Eerste kerstdag ben ik nog ’s morgens vroeg met warme chocomel en wat te eten de straat op gegaan om daklozen te helpen en ze iets aan te bieden. En dat hoort bij het werk van het Outreachend Team. Als je kijkt naar de stichting doe ik dat altijd ’s morgens heel vroeg, ik sta altijd tussen 5 en 6 op, of ’s avonds of in het weekend, of op mijn vrije dag. Ik heb 1 keer in de week een vrije dag.”

Hoe bewaar je de balans tussen je ‘normale’ werk, het werk voor de stichting en je privéleven, loopt dat niet vaak door elkaar?

“Het scheelt al een heleboel dat wij geen kinderen hebben. Mijn vrouw en ik doen ook heel veel leuke dingen samen. We gaan samen wandelen of we gaan een dagje weg. Het is wel belangrijk dat je je eigen ding blijft doen. Je telefoon gewoon uitzetten. Met dit werk kun je in principe 7 dagen in de week mee bezig zijn, het is nooit af.”

Wat deed je voor je voor de stichting ging werken?

“In december van dit jaar zit ik dus 25 jaar in het vak. Ik ben begonnen bij Streetcorner Work in Amsterdam, daar heb ik bijna 3 jaar gewerkt en daarna in Apeldoorn betrokken geraakt  bij het opzetten van de ondersteuning van zwerfjongeren waaruit het Outreachend Team is ontstaan.”

Welke kwaliteiten moet je hebben om dit werk te doen, ben je hiervoor opgeleid?

“Ik ben begonnen op de LTS waar ik 6 zes technisch onderwijs heb gehad. Ik heb daar uiteindelijk 2 diploma’s gehaald: Installatiemonteur en Elektrotechniek. De sociale kant trok me veel meer. Ik wilde graag met mensen werken en heb ik me laten omscholen. Het Middelbaar dienstverlenings- en gezondheidsonderwijs gedaan, mijn diploma behaald, daarna nog een specifieke opleiding voor randgroepjongeren. Aangevuld met een HBO opleiding Coachingsvaardigheden. Mijn stages heb ik onder andere gedaan bij het JAC in Apeldoorn en in de Pauluskerk in Rotterdam bij Ds. Visser was dat. Mijn drive is altijd geweest: werken met moeilijke jongeren. Het is altijd mijn droom geweest om dat werk in Apeldoorn te doen. En dat is gelukt.”

Hoe heeft zich de situatie van zwerfjongeren de afgelopen 5 jaar ontwikkeld?

“Wat je ziet is dat er steeds meer ‘meiden’ bij komen. Zij vormen nu 40% van de doelgroep, ik vind dat heel veel. Daarnaast nemen de aantallen toe er zijn ook in Apeldoorn steeds meer zwerfjongeren die tussen de wal en het schip belanden. Ook kun je stellen dat hun problemen steeds groter worden. Toename in psychische klachten. Ze hebben niet 1 of 2 problemen, maar soms wel 4 of 5. Het is heel lastig voor ze om die cirkel waarin ze gevangen zitten te doorbreken. Zonder hulp gaat dat gewoon niet.

Ook de overgang van 18- naar 18+ is op papier misschien goed geregeld, maar in de praktijk niet. Sommigen kijken er echt naar uit als ze het zelf mogen regelen, maar de werkelijkheid is weerbarstiger. Als Outreachend Team proberen we naast ze staan en te ondersteunen. Je kunt wel zeggen dat uiteindelijk zo’n 90 tot 95% het wel gaat redden.”

Het lijkt me een stressvolle baan. Wat doe je om jezelf te ontspannen en weer op te laden?

“Ik sport veel, ik doe aan triatlons. Elk jaar probeer ik mee te doen aan de triatlon van Almere, dé plek voor de triatlon in Nederland. Daarnaast loop ik hard. Ik heb al 10 marathons gelopen. In sport kan ik echt mijn ei kwijt. Ik ben veel buiten in de natuur. Dat klinkt misschien zweverig, maar ik zoek wel mijn afleiding en dat moet ook wel. Er gebeuren gelukkig veel mooie dingen in mijn werk, maar ook een heleboel vervelende dingen.

Soms als ik ’s avonds op de bank zit, weet ik ook dat bepaalde zwerfjongeren buiten slapen en als het regent of koud is zoals nu, dan raakt me dat echt wel. Ik weet wel dat ik niet iedereen kan redden en helpen. Maar ik weet hoe moeilijk het is als je op straat leeft. Dat moet je wel ergens kunnen parkeren, anders heb je geen leven. Je moet jezelf er wel tegen wapenen. Maar waar anderen stoppen, ga ik nog even door.”

Waren er nog hoogtepunten in de afgelopen 5 jaar en er zijn vast ook dieptepunten geweest. Heb je voorbeelden?

“Ik had voor mezelf niet kunnen bedenken dat de stichting zo’n succes zou worden. We hebben heel veel presentaties gegeven bij een heleboel instanties om het werk voor zwerfjongeren onder de aandacht te brengen. Bijna 3 jaar geleden hebben we met een groep van 17 zwerfjongeren de Midwinter Marathon gelopen. Ze hebben toen de 8 kilometer gedaan. Dat was alles bij elkaar een heel project waar velen bij hebben geholpen. Allemaal hebben ze de finish gehaald; toen moest ik echt wel een traantje wegpinken. Dan ben ik echt supertrots op de zwerfjongeren. Sommigen hebben het er nu nog we eens over. Maar er gebeuren ook minder leuke dingen, vorig jaar heeft er nog iemand zelfmoord gepleegd en dat raakt je wel. En sommige jongeren redden het gewoon niet, dat doet me dan veel. Dat zijn dan wel dieptepunten.”

Hoe ziet voor jou de toekomst eruit, wat is je ambitie?

“Kijk, ik ben al blij als we met de stichting kunnen blijven doen wat we doen. We hoeven niet iets groots te worden. In de statuten staat: dat iedereen die wat doet voor de stichting er niet voor betaald mag worden. Iedere cent die wordt gedoneerd, komt ten goede aan de zwerfjongeren. De kosten die we maken zijn wat kaartjes en flyers en elk jaar moeten we betalen voor de website. Het is niet onze ambitie om een fondsenwerver aan te nemen en gelden binnen te hengelen en een miljoenenbedrijf te worden. We willen de stichting gewoon op deze wijze kunnen voortzetten.

We hopen dat de Apeldoorners er zich mee verbonden weten en donateur willen worden of een donatie willen doen. En dat we de ogen van mensen mogen openen voor deze zwerfjongeren. Ze zien er keurig netjes uit, ze lopen niet met een fles drank op de markt rond. Bank- of spookslapers worden ze ook wel genoemd. Staan nergens ingeschreven en zijn nergens bekend, maar ze zijn er wel. Gewoon doorgaan met wat we doen. Er komen altijd wel weer kansen en mogelijkheden om door te gaan.”

Waar staat Marco Betman over 5 jaar?

“Dan werk ik nog steeds bij het Outreachend Team en ook nog steeds aan de Asselsestraat 65, de plek voor jongeren in Apeldoorn als ze problemen hebben. Ik ga lekker door met mijn werk en lekker door met de stichting. En ik blijf me met hart en ziel inzetten voor deze doelgroep.”