Verborgen ondernemers: Anita Zengerink van uitvaartonderneming SuAZe

De eerste poging om met Anita Zengerink een gesprek te voeren over haar bedrijf SuAZe gaat niet door omdat er plotseling een melding van overlijden binnenkomt. En dat geeft direct aan hoe onvoorspelbaar haar werk is. Als je 24/7 bereikbaar bent, ben je ook 24/7 beschikbaar. Bij een overlijden moet er direct gehandeld worden en gaat Anita onmiddellijk op pad. Het feit dat zij naast haar werk ook nog bestuursfuncties heeft bij Wereldlichtjesdag en bij de Lions, geeft aan dat ze een energieke onderneemster is.

Hoelang doe je dit werk al?

“Ik doe dit nu 7 jaar. Hiervoor zat ik in de zorg, vooral ouderen- en psychiatriezorg. Ik was locatiemanager bij Atlant Zorggroep en voerde dus allerlei beleidszaken uit. Leuk, maar toch miste ik het contact, de handen aan het bed zijn. Mijn man was al zelfstandig ondernemer, hij runt een bedrijf in het leveren van hoortoestellen. Hij stelde voor dat ik ook zelfstandig ondernemer zou worden en in zijn bedrijf de financiën en de logistiek zou gaan regelen. Om uit te vinden of het mij zou bevallen. Ik vond, en vind, belastingzaken en dergelijke best interessant, maar ik miste de mensen!”

Hoe loste je dat op?

“Ik leer heel graag en ben in 2012 één dag per week gaan studeren. Ik volgde de opleiding School voor Geesteswetenschappen in Utrecht. Dat vond ik zo geweldig, eigenlijk zou iedereen die opleiding moeten doen, voor je kijk op het leven. Ik vond het zo geweldig en kwam iedere keer heel enthousiast thuis. Met andere mensen filosoferen over de dood, bijna-doodervaringen, en zo, vind ik reuze interessant. Ik zat soms ‘s morgens om 6 uur al te leren. Dan rijst wel de vraag: wat doe ik hiermee? Destijds draaide ik drie nachtdiensten per week bij de thuiszorg en deed toen veel aan stervensbegeleiding. Ik verzorgde veel terminale mensen, maar toch miste ik nog iets. De uitvaartbranche had altijd al mijn interesse en toen was de keuze snel gemaakt.”

Wat is er aantrekkelijk aan de uitvaartbranche?

“Tja, ik heb gewoon iets met de dood. Ik wil me er in verdiepen. Ik moet ook wel zeggen dat die extra affiniteit te maken heeft met een traumatische ervaring op mijn 16^de. Mijn zus, die een jaar ouder was, overleed plotseling door een ongeluk. Het was in 1980 en ik weet nog dat ik uit school kwam en dat alles al geregeld was. Hup, zonder enig overleg en gesprek of andere voorbereiding. Zo ging het nu eenmaal in die tijd, maar voor mij was het echt een hele nare ervaring. Ik zeg nu tegen mensen: ‘Pak elke dag die je nog hebt!’”

Hoe houd je dit werk vol?

“Dit voelt niet als werk, het is iets wat ik heel graag doe. Kijk, de financiën voor mijn man, die ik nog steeds doe, kan ik nog eens een dagje uitstellen, maar zodra een familie mij belt ga ik aan. Ik doe de begeleiding stapje voor stapje en vraag constant: ‘wat willen jullie?’ Meedenken met de familie is belangrijk. Ik heb de opleiding voor uitvaartbegeleider gedaan want ik wil alles graag goed doen! Tijdens de opleiding heb je fijne gesprekken met gelijkgestemden, maar de invulling, liever gezegd de uitvoering van mijn vak, is toch weer iedere keer heel persoonlijk.”

Is er in die 7 jaar veel veranderd?

“Alles wordt veel persoonlijker. Ik had een voorbeeldkaartenboek, dat heb ik weggedaan, want zo’n kaart maak ik tegenwoordig in overleg en samenwerking met de nabestaanden. Hield de overledene bijvoorbeeld van een speciaal schilderij, dan maak ik daar een foto van en gebruiken we dat op de kaart. Fotograferen is een hobby van me, dus het zijn mooie bruikbare afbeeldingen. Soms vragen mensen aan mij: “Hoe hoort het?” maar dan vraag ik: “Hoe voelt het?” en dan komen we samen tot iets moois.

En we gaan ons voorbereiden op het resomeren, naast begraven en cremeren is dit een nieuwe methode. Het lichaam wordt ontbonden in een stalen drukvat door middel van alkalische hydrolyse.  Het veroorzaakt geen direct CO2 uitstoot en wordt daarom ook wel bio-cremeren genoemd. Hier zijn nog veel vragen over; wat komt er allemaal bij kijken en wat zijn de regels. Het wordt een grote verandering.”

De S van SuAZe staat voor Stervensbegeleiding. Doe je dit vaak?

“Net zo vaak als het op mijn pad komt. Ik zou het wel vaker willen. Het levert zulke mooie gesprekken op. Je merkt dat de naasten graag iets willen doen, en één van de dingen is waken. Dit is niet altijd makkelijk, daarom heb ik voor hen speciaal een waakmand samengesteld. Hierin zitten spulletjes die troost bieden. Denk aan waxinelichtjes en een fleecedekentje, thee, pepermuntjes en chocolaatjes. Er zit ook een notitieboekje met pen in, en één van mijn favoriete boekjes: ‘Vingerafdruk van Verdriet’ van Manu Keirse. Voor de kleintjes of jonge mensen met een verstandelijke beperking heb ik troostknuffeltjes en kleurboekjes. Die geef ik altijd na overleg met de ouders. Ik merk dat zo’n mand gewaardeerd wordt.”

Welke uitvaart raakte je het meest?

“Ik heb eens een wateropbaring gedaan van een tweeling, die met 24 weken al geboren werd en niet levensvatbaar bleek. Ik had een grote doorzichtige bak, een soort schaal, gevuld met water. Onderin legde ik een opgevouwen hydrofiel luier en daar boven op de tweeling. Het idee er achter is dat het de baarmoeder nabootst. Iedere dag werd het water verschoond en op dat moment konden de ouders de kindjes even vasthouden. Dat was wel een heel bijzondere situatie. Maar eerlijk gezegd voel ik dat ook bij die grote stoere man die een traantje moest laten toen de kist van zijn moeder gesloten werd. En dat is goed, emoties horen erbij.”

Heb je wel eens iets bijzonders meegemaakt?

“Een oudere meneer was overleden in het ziekenhuis en zijn vrouw wilde zo graag dat hij thuis opgebaard zou staan. Maar de kist paste niet in de lift van het complex waar ze woonden. We hebben toen net zo lang met een lege kist geoefend tot het ons uiteindelijk toch lukte. Mevrouw was zo blij! Mevrouw zat in een rolstoel en reed een eigen bus. In die bus is meneer dan ook vervoerd, hoe mooi is dat! Het was vooral heel bijzonder en mooi omdat het toch lukte zoals gewenst was. En daar draait eigenlijk mijn hele vak om. Ik help met alle liefde en professionaliteit om laatste wensen te vervullen.”