Column | Kunst zit in je hart

Als redacteur weet ik wat ‘liefde’ is: haar jurk wappert, danst voor mij een Weense wals. Nog eenmaal gooit zij haar meest beeldige lach open en bloot op haar vroom gelaat. Sloeg haren richting de wind, dooft in regenval die vurige ogen. In gedachten blijft zij immers altijd even mooi als toen. – Ik heb het over de liefde voor taal en kunst, mens en cultuur. Wie kent er niet ‘Lof der zotheid’, het nog altijd zo bekende boekje van de Nederlandse humanist ‘Desiderius Erasmus’: een geweldige kritische, doch vermakelijke sketch van al dat leeft en doet. Op één der deze wijze bekijkt een redacteur de wereld om zich heen. Duidelijk en leesbaar, en soms als een vuurwapen met de tong op scherp, zo tikt die zijn artikel neer.

“Je hoeft als redacteur geen acteur te zijn om te weten wat er speelt.” Alles is herkenbaar! De buitenwereld is als een grote glazen pot, onder beplakt met talloos veel etiketten. ‘Waar de één zijn etiket zichtbaar duidelijk draagt, verbergt een ander het onder zijn huid.’ Soms is het leven net als dat van een filmster op het witte doek, altijd wachtend op die ene kus in ‘close-up’. – Nog even inzoomen en de dag is goed. “Misschien zien mensen ook alleen maar wat zij op het ‘doek’ willen zien: perfectie, grandeur, orgasmes en volmaaktheid. Niet hetgeen dat in werkelijkheid voor hun ogen afspeelt.” En nee, je hoeft geen regisseur te zijn om dit te snappen, kunst zit in je hart!

‘Wie doorlopend koffie zet, kan zelfs in zijn vers gezet kop koffie ‘liefde’ vinden.’ Vooral tijdens het schrijven besef ik keer op keer dat alles uit volmaaktheid ‘moet’ bestaan. Wanneer je dit niet doet kan er kritiek verwacht worden. Het blijft moeilijk om je vinger te leggen op hetgeen er verbeterd dient te worden, dit in positieve opbouw. Het hoort er nu eenmaal bij, dit ritueel; het is niet anders. Bovendien, wil jij als schrijver ook niet ten onder gaan. Smeuïg of niet, als redacteur moet je in het ‘tijdplaatje’ van nu passen.

Welke seksuele handelingen werden er verricht in het achterkamertje? Welke Apeldoorner kocht een nieuwe Ferrari? Hoe drinkt mijn baas zijn koffie? – Is dit werkelijk hetgeen u als lezer wilt lezen, liefst met een satirische tekening erbij? Ik wens niet veroordeeld te worden op basis van smadende artikels, laat staan in hechtenis genomen te worden: de fascinatie voor het schrijven moet bij kunst blijven.

“Soms hoor ik nog het piepen- en kraken van een roestige deur, dan merk ik weer dat iemand ons van bovenaf bespiedt.” – Dan zijn wij zelf ‘kunst’, alles is toelaatbaar, daar wordt ik dan een beetje stil van. ‘Alles dat tastbaar is blijkt een vorm van kunst, dit hoeft echter geen perfectie te zijn!’ – Een goed voorbeeld was mijn hamster, een toonbeeld van schoonheid en volmaaktheid. Lief als het kleine witte diertje was, kon het één zijn met mij als eigenaar: “Je weet precies wanneer het honger heeft of simpelweg aandacht nodig heeft.” Juist in zijn laatste levensfase ging het bijten, stil in een hoekje liggen. ‘Of ik dan minder van het diertje gehouden heb, geen twijfel in mijn hart!’ Ondanks dat zijn schoonheid- en daarmee volmaaktheid verging, bleef ik van hem houden! – ‘Dat is kunst, de kunst van het liefhebben. Altijd in alles de schoonheid nog blijven zien: hoe lelijk, versleten of vergaan iets ook mocht zijn.’

Inmiddels is er veel veranderd, in plaats van een hamster is er nu een lichtblauwe grasparkiet, een vriendin om mij heen en aardige schoonouders. De tijd gaat door, kunst- en daarmee de liefde veranderd van tijd tot tijd. Het waarderen van alles om je heen is ware kunst, probeer het eens!

Foto en Column | Tom de Vries