De avondklok tikt rustig in Apeldoorn; of zakken we massaal door het ijs?

Ik heb mij erover verbaasd: 2 weken geleden ontplofte Nederland zo’n beetje over het besluit om een avondklok in te stellen. Gisteren, dinsdag 9 februari, werd deze geruisloos met 3 weken verlengd. Nu is dit zeker geen oproep tot rellen en kritische geluiden zijn er ongetwijfeld. Maar hoe beperkt zijn… of voelen we ons nu eigenlijk door de avondklok? Of komt het door de sneeuw? Heeft ons opstandige brein even ijsvrij? Misschien toch even de thermometer in de avondklok steken.

Noodzaak

Alle ellende van de relletjes in afgelopen weken laat ik met liefde achter mij. Daar gaan ongetwijfeld vele sociologen, psychologen, andere gedragskundigen en rechters iets van vinden, op afstuderen of over adviseren. Ik ben blij dat het nu rustig is. Maar de onrust is niet weg. Volgens mij bedekt met een laagje sneeuwijs. Bros en breekbaar.

Vond je het niet opmerkelijk: terwijl vele coronamaatregelen toch bijna geruisloos werden geaccepteerd en er alleen in talkshows en in Den Haag ‘oorlog’ over werd gevoerd, leidde juist de avondklok tot rellende en rovende landgenoten. In de winter, terwijl heel Nederland voor de buis zit of de pyjama of trainingsbroek al lang aan heeft en deskundigen de noodzaak van een avondklok eigenlijk niet konden aantonen.

Onvoldoende

“De avondklok is een slecht idee omdat er onvoldoende bewijs is dat het werkt.” Zo verwoord iemand in mijn omgeving het. Werk aan de winkel dus voor het RIVM. “Zonder avondklok zouden we meer besmettingen hebben gehad”, hoor ik de deskundige van dienst zeggen. Ja, zo kan ik het ook. Ik betwijfel of we daar de kritische burger mee geruststellen.

Maar wie heeft er nu eigenlijk echt last van die avondklok. En dan bedoel ik echt last, met alle uitzonderingen die zijn onderkend. Als ik eens rondvraag krijg ik unaniem, van een beperkt maar toch divers gezelschap, een ontkennend antwoord. “Ik heb er eigenlijk weinig last van. Feestjes konden toch al niet en bezoekjes: één persoon per keer, daar straalt de polonaise ook niet van af.”

“Voor de jongeren en jongvolwassenen is dit vervelend. Die werken overdag en kunnen dan ’s avonds sociaal erg weinig”, is de meest gehoorde opinie als ik even doorvraag. Dat is ongetwijfeld juist. Maar juist de jongeren zijn toch zo flexibel, creatief en vol met innovatieve ideeën. Als wij een Ravensburger van zolder halen moeten zij hun eigen puzzel toch ook kunnen leggen. Of is dit teveel wij – zij en te weinig samen gedacht.

Verlengen

En wat zou jij eigenlijk doen als je verantwoordelijke schoenen draagt? De cijfers dalen, maar de Engelse, Braziliaanse of Zuid Afrikaanse mutatie liggen nog steeds op de loer en hebben geen paspoort nodig om de Koninklijke Marechaussee aan de grens te passeren. “Verlengen, wekelijks evalueren en pas stoppen als het bewezen niet werkt of duidelijk effect heeft gehad”, is veruit het meest gehoorde standpunt.

“Zo blijven we ons bewust van corona”, krijg ik ook te horen. Niet zo’n gekke gedachte, lijkt mij. Onze aandacht wordt snel getrokken door nieuwe prioriteiten… wie had twee weken geleden gedacht dat niet de messen maar de schaatsen geslepen moesten worden en 15 centimeter ijs op het Apeldoorns kanaal in het verschiet zou liggen. We hebben blijkbaar regelmatig nieuwe prikkels nodig om alert te blijven op wat echt belangrijk zou moeten zijn.

Vrijheid

In hoeverre zijn we dus op dit moment echt in onze vrijheid beperkt? “Zeker vroeger nooit verloren met mens-erger-je-niet. Nooit geleerd om met frustraties om te gaan”, was een reactie uit mijn omgeving op de rellende massa. Misschien moeten we toch meer bordspelletjes gaan spelen in plaats van het geweld in Game of Thrones massaal te ‘liken’.

Gerespecteerd

De straten in Apeldoorn zijn na 21.00 uur leeg, de gordijnen gesloten. De avondklok lijkt in Apeldoorn goed te worden gerespecteerd, zien ook onze handhavers: “Het is na 21.00 uur heel rustig op straat”, zegt Ruud Visser, woordvoerder van de politie Oost Nederland. De politie controleert steekproefsgewijs. Ruud Visser benadrukt: “Als je je papieren niet in orde hebt of je bent te laat, dan volgt een boete.”

Iedereen zijn eigen spel

Ik werd ook getroffen door deze reactie: “Avondklok. Wat een onzin. Waarom? Tot ik mij besefte dat ik zelf ’s avonds de deur niet uitga, na het voorlezen van de jongste op de bank in slaap val. Maar ik woon in het buitengebied. Iedereen moet weer vroeg op. Who cares. Maar in ‘de grote stad’ gaan de pubers dan nog op pad om te chillen of te gamen. Dus het gevoel van beperking herken ik wel.” Maar zijn we werkelijk zo beperkt? Wie zit er op dit moment tot middernacht buiten met een biertje en een zacht smeulende BBQ.

Gevoel

We voelen ons beperkt terwijl we dat in werkelijkheid op dit moment wellicht niet echt zijn. Alsof je midden op een grote ijsvloer door het ijs zakt en je het gevoel hebt dat je door onze nationale ijsmeester persoonlijk onder het ijs wordt gedrukt. Terwijl je ook even kunt ademhalen en rustig kunt kijken waar de oplossing zit in de koud aanvoelende duisternis.

De avondklok is verlengd tot 2 maart met op 23 februari een evaluatiemoment. Nu maar hopen dat tot die tijd het ijs dik genoeg is. Voor meer informatie over de avondklok kijk je op deze website.