Keti Koti in Apeldoorn: “Bouwen aan gelijkwaardige toekomst”

Apeldoorn krijgt dit jaar haar eigen Keti Koti-festival. In de aanloop naar het evenement staan er diverse activiteiten rond de afschaffing van de slavernij op het programma. Wij spraken mede- initiatiefnemer Nericha Marchena en wethouder Sunita Biharie over het evenement in Apeldoorn.

Doorvoerhaven

Nericha werd geboren op Curaçao. In dit land heeft slavernij een grote rol gespeeld, zo vertelt Nericha: “Curaçao was een doorvoerhaven voor slaven, hier kwamen mensen uit de regio om slaven te kopen. In Curaçao was het klimaat te droog voor intensieve slavenarbeid, in Suriname was het klimaat wel prima.” De slavernij in Suriname en de Caraïbische Eilanden werd op 1 juli 1863 afgeschaft. Dit waren toentertijd koloniën van het Nederlands Koninkrijk. “Toch moest een groot deel van de tot slaaf gemaakte mensen nog tien jaar op de plantages doorwerken, terwijl hun eigenaren een compensatie ontvingen vanuit de overheid. In 1873 is de slavernij echt gestopt,” aldus Nericha.

Erkennen en verzoenen

Keti Koti is een herdenking en viering van het einde van de slavernij. Het wordt sinds de millenniumwisseling ook in Nederland gevierd. Dat is dit jaar, op 1 juli 2023, dus precies 150 jaar geleden. Dit jaar wordt het evenement ook in Apeldoorn groots aangepakt. Het festival wordt betaald vanuit de gemeente en vindt plaats op een wel heel bijzondere locatie.

“We moeten bouwen aan een gelijkwaardige toekomst”

– Nericha Marchena

De aanloop

Ook in de week voor het evenement is er in Apeldoorn genoeg te beleven. Zo kun je van 24 tot en met 30 juni verschillende gratis activiteiten bezoeken. Zo is er de kans om bijzondere lezingen bij te wonen en een kunstexpositie te bezoeken, in het teken van de slavernij. Dit is volgens Nericha juist van groot belang: “We moeten elkaar erin erkennen en verzoenen, aan een nieuwe toekomst van gelijkwaardigheid bouwen. Als we er niet aan werken, kunnen we niet komen tot verzoening en de broederschap.” Volgens Nericha heeft het geen zin om met vingers te wijzen, maar moeten we juist naast elkaar staan: “We delen een gezamenlijk verleden.”

Richting het Westen

In steden als Amsterdam en Rotterdam wordt al jaren stil gestaan bij deze nare bladzijden uit de geschiedenis. “Voorheen trokken we vooral richting het Westen om Keti Koti te vieren, het is super fijn dat het tegenwoordig in Apeldoorn kan!” aldus Nericha. Monumenten, zoals het Nationaal monument slavernijverleden in het Oosterpark in Amsterdam en het Slavernijmonument in het Lloydkwartier in Rotterdam, spelen een centrale rol. Het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) organiseert ook programma’s rondom Ketikoti, waaronder de Keti Koti Lezing die verschillende aspecten van de slavernijgeschiedenis belicht en oproept tot meer bewustzijn en erkenning.

“Wijzen is niet nodig”

– Sunita Biharie

Gedeelde geschiedenis, gezamenlijke toekomst

Ook Sunita Biharie, wethouder Werk & inkomen, welzijn en sport, benadrukt het belang van het festival in Apeldoorn: “Ik vind Keti Koti belangrijk voor heel Nederland. We hebben in dit land een gedeelde geschiedenis en een gezamenlijke toekomst.” Ze benadrukt dat de evenementen vooral als verbindende factor moeten fungeren: “Je ziet ook in onze stad polarisatie, we moeten juist verbinden. Niemand van deze generatie is schuldig, wijzen naar elkaar is niet nodig.”

Herdenken en vieren

Naast het herdenken wordt er ook gevierd: “Op 1 juli vieren we de vrijheid en herdenken we het verleden.” Van 13:00 tot 18:00 verandert het Stallenplein van Paleis het Loo in een samenkomen van verschillende culturen. De opening wordt verricht door Wethouder Biharie, waarna de dag zal worden gevuld met een gevarieerd aanbod van optredens en interactieve ervaringen. Nericha is trots op het programma: “Ik hoop dat het evenement verbindt en dat we met elkaar in gesprek gaan. Daarom heb ik ook verschillende culturen bij elkaar gebracht in de line-up.” Hiermee doelt ze bijvoorbeeld op een Chinees kinderkoor, een gemengde Molukse band genaamd Remmenlos, een Surinaamse DJ uit Deventer en nog veel meer.

Een bijzonder element van de dag is een interactieve tentoonstelling van traditionele klederdracht. Van Antilliaanse dansers tot de kindjes in Volendamse kleding, de bezoekers krijgen de kans om meer te leren over deze unieke tradities en de verhalen achter de kostuums.

Volgend jaar

Het is overigens niet het eerste Keti Koti-gelinkte evenement in de stad, zo vertelt Sunita: “Als raadslid van de SP heb ik al eerder iets georganiseerd in ACEC. Op 1 juli zelf hielden we een avond met lezingen en gesprekken. Samen met Maaike Moulijn, fractievoorzitter Partij voor de Dieren Apeldoorn.” Of er volgend jaar weer een festival op het programma staat, hangt van meerdere factoren af: “Ik laat dat over, aan waar mensen zelf behoefte aan hebben. Zelf sta ik er voor open. Het initiatief moet opnieuw vanuit de inwoners komen. De groep geïnteresseerden is aan het groeien, aardig wat mensen willen helpen.”