Kijk op de wijk: Hamelweg

De vorige blog was de eerste uit een reeks(je) dierennamen. Dus deze keer ook een dierennaam in het onderwerp.

Maar wat is dan een hamel? Ik denk dat die vraag door veel lezers van deze blog gesteld wordt. Omdat in de buurt van deze weg – aan de Asselsestraat – voornamelijk wegen voorkomen die te maken hebben met schapen zal hamel ook wel een soort schaap zijn he? Heel logisch gedacht!

De naam hamel wordt meestal gebruikt in het woord “belhamel”. Zo’n belhamel heeft niet zo’n goede reputatie: de boel op stelten zetten, onrust veroorzaken, kwajongen. Maar is dat altijd zo geweest? Nee hoor, dat was niet altijd zo en ik denk dat in het brave Apeldoorn vast geen straat genoemd zou zijn naar zo’n onrustveroorzaker.

Wat is een belhamel dan wel? Een hamel is een gecastreerde ram. En net zoals een ahum-kater is zo’n beest juist rustiger en bedaarder dan zijn soortgenoten. Heeft het nut dan zo’n rustig beest? Ja hoor – in een schaapskudde heeft het zeker zin. Ik vergeet nooit meer dat we met groep 7 van een basisschool op Hapskamp gingen. De kinderen van mijn “familie” wilden o zo graag de schaapjes hoeden: “wanneer mogen wij nou eindelijk eens”. Maar helaas: we waren de eerste groep van de dag. De schapen waren onrustig en hongerig van een hele nacht opgesloten zijn. Ze gingen dus op een drafje naar de grazige weide om een hapje te gaan eten. De kinderen dachten: “Oei – onze schapen gaan ervan door” en renden achter de schaapjes aan. Die voelden zich achtervolgd en gingen nog harder lopen. Gelukkig lukte het ons om de kinderen te laten stoppen met rennen. De schapen gingen ook weer rustiger lopen en zo kwamen we toch nog met alle schaapjes bij de bosweide.

En wat heeft dat verhaal met een belhamel te maken? In een kudde had elke herder ten minste één belhamel: van die rustige en bedaarde schapen. Als schapen onrustig werden bleven zij juist de rust zelve. Dat heeft een kalmerend effect op de andere schapen in de kudde. Dus zo’n kudde met een paar belhamels is beter in de hand te houden.

Het schijnt dat belhamels ook vaak zwart waren: ze vallen daardoor meer op voor de andere schapen. Dus die belhamels zijn echt niet het beruchte zwarte schaap in de familie: ze brachten juist rust in de kudde als hulpjes van de herder.

Misschien kijk je de volgende keer dus wel anders naar het straatnaambordje wanneer je langs of door de Hamelweg fietst?