Kijk op de wijk: Wiepkingstraat

Ik heb de laatste blogs over willekeurige straten gemaakt. Al fietsend door Apeldoorn deed ik dan een idee op. Maar misschien is enige samenhang toch wel leuk? Maar welke? Ik bedacht toen: ,,Ik ga eens een aantal blogs maken over Apeldoornse straten of wegen die naar echte Apeldoorners zijn genoemd”. Ik ben van plan nog wel een tijdje dit onderwerp aan te houden.

Alfabetisch straten voorbij laten komen vind ik te gemakkelijk. Maar de naam ‘Wiepking’ vond ik wel bijzonder. Al googelend kwam ik de combinatie Wiepking / Apeldoorn vrij vaak tegen. Het begint met heel stoere verhalen: “Ze stammen af van Noormannen. Die bleven in Friesland achter. Langzamerhand zijn Wiepkings in Apeldoorn terecht gekomen.” De eerste vermelding van Wiepking in Apeldoorn is in 1835. Dan kun je toch wel zeggen: ,,er wonen al geruime tijd Wiepkings in Apeldoorn”. Varen zat ze in het bloed: Wiepkings zijn jarenlang schippers / scheepvaartondernemers geweest. Hun bedrijf lag aan het Apeldoorns Kanaal.

Het viel me wel op dat de Wiepkingstraat maar zo’n kort straatje is. Misschien wel een van de kortste straatjes van Apeldoorn? Toch eens uitzoeken: “hoe lang zijn alle straten in Apeldoorn”…. Maar nu niet afdwalen he?

De schippers van de 19e eeuw waren bijna nooit thuis. De route naar Rotterdam was de eerste jaren heel lang: Apeldoorn – Hattem – over de toen nog bestaande Zuiderzee naar Amsterdam. Daarna ging de route over Leiden, Den Haag, Delft, Schiedam en eindigde in Rotterdam. Vervolgens werd teruggevaren: na 2 weken waren ze dan weer thuis. De week daarop werd de reis weer ondernomen: er moest immers brood op de plank komen.

Latere jaren werd de reis naar Rotterdam gemakkelijker: het kanaal richting Dieren was klaar, dus vanaf toen kon je binnen een week weer thuis zijn. En wat vervoerde die Wiepkings zoal? Naar Rotterdam werd veelal zeep van de firma De Haas en van Brero vervoerd. Op de terugweg was de lading grotendeels papier: oud papier voor de papierfabriek van Van Gelder.

Welke schepen gebruikten die schippers in die tijd? Er waren op het kanaal zeilboten in gebruik. Vaak met ‘mens’ als hulpaandrijving: het schip werd voortgetrokken, gejaagd, terwijl men in een zeel liep. Daarom lagen er langs het kanaal ook zgn. jaagpaden.

Maar naar Rotterdam werd in eerste instantie een zogenaamde schroefstoomboot gebruikt. De aandrijving van de boot werd verzorgd door een stoommachine. Hoe groot was die capaciteit van zo’n boot? Zo rond de 25 ton gemiddeld. Er werd natuurlijk ook veel ruimte ingenomen door de stoomketel en er moest ook heel wat plek zijn voor de steenkool. De schroefstoomboten werden dan ook zo rond 1920 vervangen door motorboten. De motor was veel kleiner dan een stoomketel: er kon dus veel meer meegenomen worden.
Ook omdat de brandstof olie veel minder ruimte in nam dan steenkool.

In de jaren’40 was sprake van sluiting van het Apeldoorns Kanaal. De firma Wiepking was daarom al begonnen met transport met vrachtwagens. Het bedrijf is later overgenomen en de naam ‘Wiepking’ verdween van de vrachtwagens.