Stage in de stad: fietsmaatjes, een stukje vrijheid voor iedereen

Met de dalende temperaturen van de afgelopen weken en de weersvoorspellingen voor de komende tijd staat een rondje op de fiets door Apeldoorn niet bovenaan mijn verlanglijstje voor de Sint, maar de optie om op de stalen ros te stappen, ligt altijd open. Dat is niet voor iedereen het geval. Apeldoorn Fietsmaatjes is een organisatie die mensen die niet meer zelfstandig kunnen fietsen, samen met een vrijwilliger, laat genieten van een ritje door de stad en/of de mooie Veluwe,

Handen aan het stuur

Vandaag mag ik met de Fietsmaatjes op pad. We spreken af voor het ACEC-gebouw, waar het ‘dreamteam’ mij zwaaiend en vol vrolijkheid opwacht. Mijn gezelschap vandaag bestaat uit twee coördinatoren, Ed en Richard en de gast van vandaag: de Apeldoornse Frank Visser van 82. Met twee fietsen sterk gaan we op pad. In de eerste bocht begint de paniek al, mijn stuur stuurt niet mee. Al lachend legt Ed uit dat de gasten niet hoeven te sturen; “jij mag, als gast, mee trappen en genieten van de omgeving.”

Onderweg begroet Frank de overige weggebruikers en wenst ze, vooral de vrouwelijke verkeersdeelnemers, met een grote glimlach een fijne dag toe. Het is mooi om te zien dat de man zichtbaar geniet van, voor mij, iets simpels als een rondje door Apeldoorn. Ook vrijwilliger Ed vindt het heerlijk om op pad te zijn; “maar we doen het voor de gasten, het is fantastisch om te zien dat ze helemaal opbloeien naast ons.”

Extra stimulans

De kosten van een ritje bedragen drie euro en is bedoeld als bijdrage voor het noodzakelijke onderhoud van de fietsen. Het fungeert ook als stok achter de deur, vult Richard aan; ‘het is een stimulans voor de gast en vrijwilliger om niet zomaar af te zeggen’. Het aantal ritten wordt bijgehouden door middel van een strippenkaart: “zo kunnen we de ritten makkelijk afrekenen en registreren en hebben we geen transactie tussen de vrijwilliger en gast,” aldus Ed.

Weer of geen weer

Afzeggen is voor Frank sowieso geen optie: “We zijn tot nu toe in feite zowat elke week op pad geweest, door weer en wind. We hebben stevige regenbuien gehad en Richard en ik moesten naar S’ Heerenloo. We kwamen zeik- en zeiknat aan, dat is wel even een tegenvaller.”

Eenmaal onderweg zit de vaart er lekker in. Als ‘duofiets-debutant’ moet ik het vertrouwen van de vrijwilligers winnen, maar na een korte pauze voor Paleis Het Loo grijp ik mijn kans; ik ga achter het stuur zitten. Mijn (fiets)maatje Richard geeft een aantal tips, waarna de reis kan beginnen. Het sturen gaat een stuk directer dan met mijn oude oma’s fiets en het positioneren op het wegdek blijkt nog een flinke opgave. En klein foutje bij het stoplicht en een aantal bijna aanrijdingen met spiegels van geparkeerde auto’s verder komen we aan bij de fietsenstalling aan de Paslaan, mijn eerste rondje als Fietsmaatje zit erop. 

Aandacht nodig

De fietsen zijn behoorlijk duur, maar hebben zeker wat aandacht nodig, zo benadrukt Ed: “Wij hebben op elke stalling twee of drie coördinatoren en een of twee fietsbeheerders. Ze houden de accu’s in de gaten, de banden en zorgen voor kleine reparaties. Ook zorgen ze ervoor dat de fietsen, indien nodig, bij de Fietsenmaker terechtkomen. Als tegenprestatie krijgen we korting op het onderhoud.”

Ed fiets met een dame van 96. “Als het droog is gaan we altijd op pad. Bij kouder weer trekt ze wel wat warmer aan, maar dat gaat prima.” Alleen over de schoenen van de vrouw heeft Ed hier en daar wat kritiek: “Ik moet af en toe zeggen dat ze stevigere schoenen aantrekt, de zomerse schoenen met deze temperaturen vind ik iets minder. Dan doet ze dat meteen.” 

Proefrit

Als potentiële vrijwilliger heb jij toegang tot de duofiets, waarmee je samen met een gast een rit kunt maken. Niet iedereen kan zomaar op de fiets springen, hier gaat een proces aan vooraf. “We screenen de potentiële vrijwilligers wel even. Ook doen we een proefritje om de fietsvaardigheden te peilen. Meestal is dit geen probleem, maar sommige fietsers hebben een net iets te fanatieke fietsstijl, die niet aansluit bij de doelgroep.

Je kunt, afhankelijk van jouw beschikbare tijd, jezelf aanmelden voor bijvoorbeeld een ochtend per week of per maand. Ook kun je aangeven of je een voorkeur hebt voor een vaste gast, iemand uit je directe omgeving en of je het liefste met een man of een vrouw fietst. Dankzij de flexibele planningsrooster kun je zelf altijd controleren of er een duofiets beschikbaar is in jouw omgeving.

De duofiets heeft elektrische trapondersteuning en versnellingen, waarbij de gast op zijn eigen tempo meefietst. Voordat je daadwerkelijk gaat fietsen, kun je een of meerdere proefritten maken met de duofiets, onder begeleiding van een van onze coördinatoren. Je kunt zowel op de bestuurdersstoel als op de passagiersstoel plaatsnemen als vrijwilliger om te ervaren hoe het is om zowel als bestuurder als gast op de duofiets te rijden.

Meer dan Fietsmaatjes

Voor de vrijwilligers blijft het niet alleen bij fietsen, zo vertelt Ed: “Als ik na het fietsen bij mevrouw thuis ben, maak ik thee of koffie voor haar.” De fietsmaatjes veranderen na een paar ritten vaak in een echt maatje, zo komen ze regelmatig bij elkaar over de vloer. “Vorig jaar heb ik mijn kerstavond bij Frank en Ineke (de vriendin van Frank) mogen doorbrengen.” Het werd een gezellige avond als ik de verhalen van de twee moet geloven, zo benadrukt ook Frank: “Het was noodzakelijk. Ineke en ik wonen gescheiden van elkaar, maar we zitten iedere middag in het Wilhelmina bejaardenhuis te eten. Het was heel fijn ten opzichte van ons vertier.” 

De organisatie is landelijk en lokaal flink gegroeid, dat is ook te zien in het aantal fietsen: “We hebben nu zes fietsen en vier stallingen, maar er komen er begin volgend jaar nog twee fietsen bij”, vertellen de vrijwilligers. Niet alles groeit mee met de stichting, het vinden van vrijwilligers is en blijft een flinke kluif voor fietsmaatjes. “We stonden laatst op een vrijwilligersmarkt. Hier heb ik dertien namen mogen noteren waarvan er inmiddels acht actief zijn. Maar het is en blijft een lastige vijver om in te vissen.”

Waardevolle band

Het is hartverwarmend om te aanschouwen hoe diep de betrokkenheid van vrijwilligers Ed en Richard reikt en hoe stevig de band is die ze hebben opgebouwd met hun gasten, zoals de levendige Frank Visser. Tussen het trio vliegen de humorvolle en stiekem hele liefdevolle plaagstoten over en weer.

Het werk van Apeldoorn Fietsmaatjes niet alleen draait om fietstochten, maar ook om het bouwen van waardevolle relaties en het delen van kostbare momenten, zoals kerstavonden bij Frank en Ineke.

Vrijwilligers

Ben jij een fanatieke fietser die graag onderweg graag een praatje maakt, over van alles en nog wat? Dan past een rol als fietsmaatje perfect bij jou. Op de site van de stichting staat meer informatie over het werken als vrijwilliger.