Stilte voor de crash, luidt de alarmbel

Tien jaar geleden werden we verrast door de val van zakenbank Lehman Brothers. De financiële crisis die daarop volgde was als een kettingreactie. In de Tegenlicht MeetUp op 3 oktober riep gespreksleider Myrthe Meurders iedereen op vooral niet alleen te luisteren. Belangrijkste redenen voor de aanwezigheid is interesse voor het onderwerp en de uitzending van VPRO’s Tegenlicht over de stilte voor een nieuwe crash. Meer dan de helft van de aanwezigen is van mening dat er weer een nieuwe aankomt. Sprekers Lodewijk Petram en Govert Buijs laten er hun licht op schijnen. Een korte terugblik.

Kijk op crisis uit de jaren ‘20

Lodewijk Petram, econoom en historicus en schrijver van het boek De Vergeten Bankencrisis neemt de bezoekers mee naar de vroege jaren 20 van de 20^e eeuw. Wellicht is het mogelijk vanuit historisch perspectief de huidige crisis beter te kunnen snappen en begrijpen, zegt hij: ,,In die tijd ging het ook slecht met de banken en op 30 juni 1924 aarzelt minister van Financiën Hendrik Colijn geen moment wanneer de Rotterdamsche Bankvereeniging, later opgegaan in ABN Amro, overeind te houden. Pers, politiek en publiek reageren hevig verontwaardigd: jarenlang zijn er miljoenenwinsten verdeeld onder directie en aandeelhouders en nu is er plotseling gemeenschapsgeld nodig. Het geheugen van mensen is kort, terwijl we er veel aandacht voor zouden moeten hebben in het kader van de huidig crisis. Bankiers lieten én laten zich meeslepen door de conjunctuur. Het is en blijft mensenwerk. Dus, kijkend naar nu, beheersmaatregelen helpen, maar als de mensen niet veranderen kan er weer een nieuwe crisis ontstaan.”

Banken maken ook veel mogelijk

Prof. dr. Govert J. Buijs, bijzonder hoogleraar politieke filosofie en levensbeschouwing bestudeert de filosofie van de economie, geeft aan dat aan het zogenaamde ‘bashen’ een gevaarlijke business is: ,,Banken maken ook veel mogelijk hé?  Zonder banken kunnen we ons zelf niet ontwikkelen. Kijkend naar een nieuwe crisis, vraag ik me af of er waarschuwingen vooraf zijn. Je hebt te maken met morele risico’s. Zijn mensen sterk genoeg om verleidingen te weerstaan. Er zijn verschillende onderzoeken gedaan die aantonen dat mensen in groepen anders handelen dan in een 1-op-1 situatie. Het gaat dan om eigen en algemeen belang. We zijn allemaal beïnvloedbaar en er zijn maar weinig heiligen. Dus we moeten met elkaar praten over het systeem en de cultuur. Ondersteunt dat de moraliteit? Actief zijn op de markt vergt morele weerbaarheid. Daar moet je echt aan werken. Ik vind de bankierseed dan ook goed, dat vormt morele weerbaarheid.”

Forum

Na de pauze gaat een forum in gesprek met de aanwezigen. Leden van het forum zijn de sprekers en Ben Bloem, fractievoorzitter van de Christen Unie en betrokken bij Schuldhulpmaatje en Hans Wesselink voormalig directeur Rabobank Apeldoorn. Vele vragen passeren de revue. Ben: ,,Ik maakte mee dat mensen hun huis gedwongen moesten verkopen. Dat had een enorme impact. Er is steeds gekeken hoe verlies samen te nemen. Of dat iets is wat blijft, dat weet ik niet.” Hans Wesselink geeft aan dat het aantal gedwongen huizenverkopen toch nog redelijk beperkt bleef. Bij de gevallen waar dit aan de hand was, waren er vaak ook andere problemen. De panelleden zijn er niet gerust op dat er zich geen nieuwe crisis aandient. En op de vraag wat we zelf kunnen doen, is het forum van mening dat mensen voorzichtig moeten zijn met het aangaan van schulden. Want schuld leidt tot onvrijheid. Verder gaat ook het over ieders persoonlijke verantwoordelijkheid: we leven makkelijk op te grote voet en de bomen groeien echt niet tot in de hemel. Ben Bloem roept ten slotte op tot het vinden van geluk in kleine dingen.

Organisator Wilco Westrik is tevreden over de avond: ,,Het was een mooie opkomst. En het is altijd goed te zien dat mensen elkaar kunnen inspireren, steunen. De MeetUps, zijn altijd goed bezocht, vanavond heb ik veel nieuwe gezichten gezien. Daar zijn we altijd heel blij mee. Uiteraard hopen we altijd dat er vanuit een MeetUp initiatieven en samenwerkingen ontstaan. We zien alweer uit naar de volgende. Houd daarvoor Facebook in de gaten.”

Filmregistratie van de bijeenkomst

Filmpje van de bijeenkomst